Một binh sĩ đóng quân tại Linton, New Zealand, bị cáo buộc tội gián điệp sẽ đối mặt với phiên tòa quân sự vào tuần tới – vụ truy tố quân sự đầu tiên thuộc loại này, hiện vẫn được bao phủ bởi nhiều lệnh giữ bí mật.
Người lính ở Linton phải đối mặt với 17 cáo buộc theo Đạo luật Kỷ luật Lực lượng Vũ trang. Ảnh: Hạ sĩ quan Chris WeissenbornDanh tính binh sĩ, quốc gia nước ngoài liên quan đến vụ án, cùng tên một số nhân chứng chuyên gia của bên công tố đều đang được giữ kín. Đài RNZ đang phản đối các lệnh này và phiên điều trần về việc dỡ bỏ lệnh cấm công bố thông tin sẽ diễn ra vào sáng thứ Hai, ngay trước khi tòa quân sự bắt đầu.
Vào cuối năm 2020, binh sĩ này bị truy tố 17 tội danh theo Đạo luật Kỷ luật Lực lượng Vũ trang, bao gồm tội gián điệp và tàng trữ tài liệu phản cảm. Vụ việc đã trải qua nhiều phiên điều trần trước khi xét xử.
Theo RNZ, khi bị bắt, người này 27 tuổi và từng là thành viên của các nhóm cực hữu Dominion Movement và Action Zealandia.
Vụ án “có một không hai”
Trước đây, cách đây 50 năm, chỉ có một vụ gián điệp tương tự tại tòa án dân sự: Bill Sutch bị xét xử và được trắng án vì cáo buộc chuyển thông tin cho Liên Xô. Phiên tòa sắp tới là vụ đầu tiên diễn ra trong hệ thống tòa án quân sự.
Giáo sư luật đã nghỉ hưu Bill Hodge (Đại học Auckland) nhận định các lệnh giữ bí mật lần này là “rất rộng” và “độc nhất vô nhị”. Ông cho rằng tòa quân sự có truyền thống bảo đảm công lý, nhưng cũng có thể lo ngại việc công bố thông tin có thể ảnh hưởng đến an ninh.
Khác biệt giữa tòa quân sự và tòa dân sự
Trong tòa quân sự, thay vì bồi thẩm đoàn, một hội đồng gồm các sĩ quan cấp cao sẽ quyết định việc kết tội và tuyên án. Hodge, người từng tham gia hội đồng này, khẳng định hệ thống xét xử quân sự “công bằng và minh bạch”.
Luật sư quân sự kỳ cựu David Pawson – với 30 năm kinh nghiệm, trong đó có thời gian làm điều tra viên đặc biệt của cảnh sát quân sự – cho biết ông chưa từng thấy vụ án nào tương tự, ngay cả trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh.
Luật sư Michael Bott bổ sung rằng việc tranh luận về lệnh giữ bí mật ở tòa quân sự có thể liên quan đến các yếu tố an ninh quốc gia – điều không thường gặp tại tòa dân sự.
Tác động đến uy tín New Zealand
Hodge nhận định vụ việc không gây ảnh hưởng xấu đến hình ảnh New Zealand, thậm chí còn thể hiện đất nước “cảnh giác và nghiêm túc xử lý” các vi phạm tiềm ẩn.
Nếu bị kết tội, binh sĩ này sẽ không phải đối mặt với án tử hình (đã bị xóa khỏi luật quân sự từ năm 1989), nhưng có thể bị giáng cấp hoặc nhận án tù dài hạn trong nhà giam quân sự.
Theo rnz.co.nz – Khoa Tran