Cơn sốt về chatbot trí tuệ nhân tạo do công ty khởi nghiệp công nghệ Trung Quốc DeepSeek tạo ra đã làm đảo lộn thị trường chứng khoán và thúc đẩy các cuộc tranh luận về sự cạnh tranh kinh tế và địa chính trị giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc trong việc phát triển công nghệ AI.
Hình ảnh minh họa ứng dụng DeepSeek được hiển thị trên màn hình iPhone tại San Anselmo, California. (Nguồn: Getty)Trợ lý AI của DeepSeek đã trở thành ứng dụng miễn phí được tải xuống nhiều nhất trên cửa hàng iPhone của Apple sáng nay, được thúc đẩy bởi sự tò mò về đối thủ cạnh tranh ChatGPT. Một phần khiến một số nhà quan sát ngành công nghệ Hoa Kỳ lo lắng là ý nghĩ rằng công ty khởi nghiệp Trung Quốc này đã bắt kịp các công ty Hoa Kỳ đi đầu trong lĩnh vực AI tạo ra với chi phí chỉ bằng một phần nhỏ.
Nếu điều đó là sự thật, thì sẽ dấy lên hoài nghi về số tiền khổng lồ mà các công ty công nghệ Hoa Kỳ cho biết họ dự định chi cho các trung tâm dữ liệu và chip máy tính cần thiết để thúc đẩy những tiến bộ AI hơn nữa.
Nhưng sự cường điệu và hiểu lầm về những tiến bộ công nghệ của DeepSeek cũng gây ra sự nhầm lẫn.
"Các mô hình họ xây dựng thật tuyệt vời, nhưng chúng cũng không phải là điều huyền diệu", nhà phân tích Stacy Rasgon của Bernstein, người theo dõi ngành công nghiệp bán dẫn và là một trong số nhiều nhà phân tích chứng khoán mô tả phản ứng của Phố Wall là thái quá.
"Họ không sử dụng bất kỳ cải tiến nào chưa được biết đến hoặc bí mật hoặc bất cứ thứ gì tương tự", Rasgon cho biết. "Đây là những thứ mà mọi người đang thử nghiệm".
DeepSeek là gì?
Công ty khởi nghiệp DeepSeek được thành lập vào năm 2023 tại Hàng Châu, Trung Quốc và đã phát hành mô hình ngôn ngữ lớn AI đầu tiên vào cuối năm đó. Giám đốc điều hành Liang Wenfeng trước đây đã đồng sáng lập một trong những quỹ đầu cơ hàng đầu của Trung Quốc, High-Flyer, tập trung vào giao dịch định lượng do AI thúc đẩy.
DeepSeek bắt đầu thu hút nhiều sự chú ý hơn trong ngành AI vào tháng trước khi phát hành một mô hình AI mới mà họ tự hào là ngang bằng với các mô hình tương tự từ các công ty Hoa Kỳ như OpenAI, nhà sản xuất ChatGPT, và tiết kiệm chi phí hơn khi sử dụng chip Nvidia đắt tiền để đào tạo hệ thống trên kho dữ liệu khổng lồ. Chatbot này trở nên dễ tiếp cận hơn khi xuất hiện trên các cửa hàng ứng dụng của Apple và Google vào đầu năm nay.
Hình ảnh phản chiếu trong một cửa sổ có khẩu hiệu về AI tại quảng cáo của một công ty trước Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos, Thụy Sĩ. (Nguồn: Associated Press)Nhưng một bài báo nghiên cứu tiếp theo được công bố vào tuần trước — cùng ngày với lễ nhậm chức của Tổng thống Donald Trump — đã gây ra sự hoảng loạn sau đó. Bài báo đó nói về một mô hình AI DeepSeek khác có tên là R1, mô hình này cho thấy các kỹ năng "lý luận" tiên tiến — chẳng hạn như khả năng suy nghĩ lại cách tiếp cận của mình đối với một bài toán — và rẻ hơn đáng kể so với một mô hình tương tự do OpenAI bán ra có tên là O1.
"Tôi không biết nền kinh tế của họ trông như thế nào", Rasgon nói. "Nhưng tôi nghĩ mức giá đã khiến mọi người hoảng sợ".
Bối cảnh 'Sputnik'
Đằng sau sự việc về năng lực kỹ thuật của DeepSeek là một cuộc tranh luận trong nội bộ Hoa Kỳ về cách cạnh tranh tốt nhất với Trung Quốc về AI.
"Deepseek R1 là khoảnh khắc Sputnik của AI", nhà đầu tư mạo hiểm Marc Andreessen cho biết trong một bài đăng trên nền tảng xã hội X, ám chỉ đến vụ phóng vệ tinh năm 1957 đã khởi đầu cuộc đua thám hiểm không gian thời Chiến tranh Lạnh giữa Liên Xô và Hoa Kỳ. (Chú thích: Sputnik 1 là vệ tinh nhân tạo đầu tiên trên thế giới được Liên bang Xô Viết phóng lên quỹ đạo vào ngày 4 tháng 10 năm 1957)
Andreessen, người đã tư vấn cho Trump về chính sách công nghệ, đã cảnh báo rằng việc chính phủ Hoa Kỳ quản lý quá mức ngành AI sẽ cản trở các công ty Hoa Kỳ và giúp Trung Quốc tiến lên phía trước.
Tổng thống Donald Trump phát biểu với các phóng viên trên chiếc Air Force One khi ông đi từ Las Vegas đến Miami (Nguồn: Associated Press)Nhưng sự chú ý vào DeepSeek cũng đe dọa làm suy yếu một chiến lược quan trọng trong chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ trong những năm gần đây nhằm hạn chế việc bán chất bán dẫn AI do Hoa Kỳ thiết kế cho Trung Quốc. Một số chuyên gia về quan hệ Hoa Kỳ-Trung Quốc không nghĩ rằng đó là một sự tình cờ.
"Sự đổi mới công nghệ là có thật, nhưng thời điểm phát hành mang tính chính trị", Gregory Allen, giám đốc Trung tâm AI Wadhwani tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, cho biết. Allen đã so sánh thông báo của DeepSeek vào tuần trước với việc bị Hoa Kỳ trừng phạt công ty Trung Quốc Huawei do phát hành một chiếc điện thoại mới trong các cuộc thảo luận ngoại giao về các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của chính quyền Biden vào năm 2023.
"Cố gắng chứng minh rằng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu là vô ích hoặc phản tác dụng là một mục tiêu thực sự quan trọng của chính sách đối ngoại của Trung Quốc hiện nay", Allen cho biết.
Trump đã ký một lệnh vào ngày đầu tiên nhậm chức vào tuần trước, trong đó nêu rõ chính quyền của ông sẽ "xác định và loại bỏ các lỗ hổng trong các biện pháp kiểm soát xuất khẩu hiện có", báo hiệu rằng ông có khả năng sẽ tiếp tục và cứng rắn hơn nữa so với cách tiếp cận của Biden.
Theo 1news.co.nz – Duong Nguyen