Giới truyền thông và nghị sĩ New Zealand bị nghi hưởng lợi từ thị trường bất động sản nóng sốt.
Ảnh: RNZ / Cole Eastham-FarrellyMột năm trước, Stuff đăng bài viết giới thiệu về tân nghị sĩ Quốc gia khu vực Whanganui, Carl Bates.
Ông nói: “Nhiều thành quả từ văn phòng này... là những điều không thể công khai trên truyền thông.”
Thế nhưng, tuần trước, New Zealand Herald tiết lộ gia đình ông Bates sở hữu tới 25 căn nhà thông qua quỹ tín thác, biến họ thành một trong những chủ nhà cho thuê tư nhân lớn nhất tại khu vực bầu cử của ông.
Điều đáng nói là những bất động sản này không hề xuất hiện trong Sổ đăng ký lợi ích tài chính chính thức.
Bates khẳng định mình đã tuân thủ đúng quy định, rời bỏ toàn bộ lợi ích kinh doanh để tập trung làm nghị sĩ, bao gồm cả việc “rút khỏi danh mục bất động sản gia đình”.
Vụ việc gây ra nhiều tranh cãi, nhất là khi tờ Herald chỉ ra tài khoản Facebook chính thức của Bates đã vô tình tự “khen” ông trong một cuộc tranh luận trực tuyến.
Loophole trong quy định minh bạch và rủi ro xung đột lợi ích
Theo Bryce Edwards từ Viện Liêm chính, phát hiện này cho thấy “lỗ hổng lớn” trong luật minh bạch.
Một nghị sĩ có nhiều nhà cho thuê có thể không công khai khi biểu quyết về luật ảnh hưởng đến chủ nhà, đặc biệt là các ưu đãi thuế.
Nhà bình luận kinh tế Bernard Hickey cũng cho rằng hệ thống hiện tại khiến nhiều nghị sĩ có lợi ích trực tiếp từ chế độ miễn thuế lãi vốn đối với bất động sản.
Báo chí và mối quan hệ “lợi ích kép” với thị trường bất động sản
Nhưng không chỉ chính trị gia, giới truyền thông cũng bị đặt câu hỏi: Liệu tin tức bất động sản có vô tình góp phần “thúc đẩy” thị trường?
Trong bối cảnh doanh thu quảng cáo truyền thống sụt giảm, nội dung bất động sản trở thành tài sản quý giá với các công ty truyền thông.
• Ở Úc, nền tảng Domain (khởi đầu từ phụ san nhà đất) từng được bán với giá 3 tỷ AUD.
• Realestate.com.au thuộc News Corp hiện được định giá tới 30 tỷ AUD.
• Tại New Zealand, OneRoof của NZME và hợp tác giữa Trade Me với Stuff đang khai thác sức hút khổng lồ từ độc giả quan tâm nhà đất.
Không chỉ chuyên mục bất động sản, các bản tin về giá nhà, khả năng chi trả, hay khủng hoảng nhà ở cũng thu hút lượng lớn độc giả, đồng nghĩa với doanh thu quảng cáo.
Nhà báo thừa nhận: “Bất động sản được coi như hàng hóa đầu tư”
Giáo sư Aeron Davis (Đại học Victoria, Wellington) đã nghiên cứu hơn 100.000 bài báo trong 10 năm về bất động sản tại New Zealand.
Kết quả:
• Đa số nội dung tập trung vào thị trường và đầu tư, thay vì góc nhìn xã hội hay chính trị.
• New Zealand Herald đăng nhiều gấp 8 lần tin về thị trường/đầu tư so với chính sách nhà ở.
• Các vấn đề như người vô gia cư, nhà ở xã hội, quyền lợi người thuê chỉ chiếm 5% nội dung.
• Nhiều nhà báo gọi các phụ san như OneRoof, Homed hay Herald Homes là “property porn”, “fluff”, “không phải báo chí thật sự”.
Nguồn trích dẫn trong các bài báo cũng thiên về các tổ chức bất động sản như Viện Bất động sản New Zealand (REINZ), CoreLogic, Quotable Value, Realestate.co.nz, thay vì các tổ chức xã hội hoặc nhóm đại diện người thuê nhà.
Áp lực thương mại và rủi ro “bóp méo” thông tin
Một số nhà báo tiết lộ họ từng bị đe dọa kiện tụng hoặc mất quảng cáo vì viết bài bất lợi cho nhà quảng cáo lớn.
Điều này đặt ra nguy cơ: tin tức có thể vô tình bình thường hóa quan điểm nhà ở chỉ là tài sản đầu tư, thay vì quyền cơ bản của con người.
Davis kết luận:
“Các nhà báo vẫn giữ giá trị nghề nghiệp truyền thống, cố gắng cân bằng và điều tra, nhưng áp lực doanh thu khiến nhiều nội dung nghiêng về thị trường, thay vì góc độ xã hội.”
Theo rnz.co.nz – Khoa Tran