Sau hơn 16 năm chờ đợi, hệ thống vé điện tử quốc gia trị giá 1,4 tỷ đô – mang tên National Ticketing Solution (NTS) – cuối cùng đã được ra mắt giai đoạn đầu tại Christchurch vào thứ Hai tuần này, dưới tên thương hiệu Motu Move.
Giai đoạn đầu tiên của giải pháp bán vé quốc gia mới nhất trị giá 1,4 tỷ đô, được gọi là Motu Move, đã được triển khai tại Christchurch. Ảnh: RNZ / Nate McKinnonThanh toán không chạm trên xe buýt và phà
Người dân tại Christchurch, Waimakariri và Selwyn giờ đây có thể thanh toán bằng thẻ ghi nợ, thẻ tín dụng hoặc ví điện tử như Apple Pay và Google Pay khi đi xe buýt hoặc phà. Hệ thống hiện hoạt động trên 300 phương tiện, nhưng mới chỉ áp dụng cho người trả giá vé đầy đủ, chưa hỗ trợ các đối tượng được ưu đãi như học sinh, sinh viên hoặc người cao tuổi.
Các thẻ Motu Move vật lý và chức năng giảm giá vé cho người có thẻ ưu tiên sẽ được triển khai ở giai đoạn tiếp theo.
Ảnh: RNZ / Nate McKinnonLộ trình triển khai toàn quốc đến năm 2027
Chương trình NTS là dự án hợp tác giữa Cơ quan Giao thông New Zealand (NZTA), Auckland Transport và hơn 10 hội đồng khu vực và thành phố. Dự kiến, hệ thống sẽ được mở rộng đến Wellington trong thời gian tới, và phủ sóng toàn quốc (trừ Marlborough và West Coast) trước cuối năm 2027.
Ban đầu, NTS dự kiến ra mắt tại Timaru và Temuka, nhưng sau khi gặp vấn đề kỹ thuật và chậm tiến độ, Christchurch đã được chọn làm địa điểm khởi động mới.
Bộ trưởng Giao thông Chris Bishop. Ảnh: RNZ / Nick MonroDự án từng bị trì hoãn và đánh giá độc lập
Hồi giữa năm, Bộ trưởng Giao thông Chris Bishop thừa nhận dự án gặp khó khăn về công nghệ, quản lý và tiến độ, đồng thời yêu cầu đánh giá độc lập.
Báo cáo được công bố vào tháng 9 cho thấy nhiều thiếu sót nghiêm trọng, bao gồm:
• Truyền thông kém giữa các bên,
• “Thiên kiến lạc quan” từ các lãnh đạo chương trình,
• Thiếu hiểu biết chuyên sâu về vận tải công cộng,
• Quyết định chậm trễ và nguy cơ vượt ngân sách,
• Nguy cơ cao về việc tiếp tục chậm tiến độ đáng kể.
Báo cáo cũng yêu cầu nhà thầu chính – Cubic Corporation (một tập đoàn công nghệ quốc phòng và vận tải của Mỹ) – phải tăng cường nhân sự chuyên môn toàn cầu để đảm bảo tiến độ.
Chủ tịch Hội đồng Khu vực Canterbury, Tiến sĩ Deon Swigg. Ảnh: RNZ / Nate McKinnonKỳ vọng từ Christchurch và người dân
Chủ tịch Hội đồng Khu vực Canterbury, TS. Deon Swiggs, cho biết:
“Chúng tôi tự hào khi Canterbury được chọn làm nơi tiên phong cho một hệ thống thanh toán công cộng mang tầm quốc gia. Đây là bước tiến lớn trong đổi mới giao thông công cộng ở New Zealand.”
Ông cho biết hơn 500 người đã sử dụng phương thức thanh toán mới chỉ trong buổi sáng ra mắt. Trước đây, trả tiền mặt thay vì dùng thẻ Metrocard bị tính thêm 1 đô phí.
Swiggs cũng thừa nhận quá trình hợp tác với chính phủ, Cubic, các đơn vị vận hành xe buýt và phà không hề dễ dàng, nhưng “tinh thần khách hàng là trung tâm” đã giúp dự án vượt qua trở ngại.
Những giai đoạn tiếp theo
Người dùng có thẻ ưu tiên (concession holders) vẫn sẽ dùng Metrocard cho đến khi thẻ Motu Move vật lý chính thức ra mắt.
Các thiết bị đọc thẻ “tag off” (chấm thẻ khi xuống xe) cũng sẽ được triển khai trong giai đoạn sau, cùng với tùy chọn nạp tiền thủ công cho người không có tài khoản ngân hàng.
Theo bà Sarina Pratley, Giám đốc khách hàng và dịch vụ của NZTA:
“Chúng tôi muốn đảm bảo hệ thống giao thông công cộng tiếp cận được với mọi người, kể cả người không có tài khoản ngân hàng, sinh viên hoặc những ai không muốn dùng thẻ tín dụng.”
New Zealand – quốc gia thứ ba có hệ thống vé quốc gia
Khi hoàn thiện, New Zealand sẽ trở thành quốc gia thứ ba trên thế giới, sau Hà Lan và Singapore, sở hữu hệ thống vé giao thông công cộng thống nhất toàn quốc.
NZTA kỳ vọng hệ thống mới sẽ đơn giản hóa việc thanh toán, tăng tỷ lệ người sử dụng phương tiện công cộng và cung cấp dữ liệu chuẩn xác hơn để các hội đồng địa phương tối ưu hóa dịch vụ.
Tuy nhiên, nhà thầu Cubic Corporation từng vấp phải chỉ trích từ các tổ chức hòa bình và bảo mật dữ liệu vì liên quan đến việc phát triển công nghệ giám sát cho quân đội Mỹ. Năm 2022, nhiều tổ chức đã kêu gọi chính phủ hủy hợp đồng với công ty này.
Theo rnz.co.nz – Khoa Tran