Một số người cao tuổi ở New Zealand đang phải đứng trước lựa chọn đau lòng giữa việc ăn tối hay trả nợ vay sinh viên, sau khi vay tiền học đại học khi đã lớn tuổi.
Một phụ nữ ở Taupō tên là Fenella cho biết lương hưu và khoản phụ cấp chỗ ở của bà chỉ đủ trang trải các hóa đơn hàng tuần và tiền thuê nhà. Ảnh tư liệu. Ảnh: 123RFTại thị trấn Taupō, bà Fenella cho biết bà vẫn còn khoản nợ sinh viên lên đến 58.000 đô từ chương trình cử nhân kinh doanh mà bà theo học cách đây 20 năm. Nay, khoản tiền trả nợ bị khấu trừ trực tiếp từ lương hưu, khiến bà phải hy sinh những nhu cầu thiết yếu để đủ tiền thuê nhà và trả tiền điện.
Tình cảnh của bà đã làm dấy lên lời kêu gọi xem xét lại chính sách vay sinh viên và tăng cường phối hợp giữa Cơ quan Thuế Inland Revenue (IRD) với các sinh viên lớn tuổi.
Cuộc sống chật vật vì nợ học phí cũ
Bà Fenella chia sẻ rằng từ năm 2007, bạn đời của bà đã giúp bà thanh toán khoản vay này, nhưng sau khi mối quan hệ tan vỡ, bà phát hiện 40 đô bị trừ khỏi lương hưu mỗi tuần.
“Tiền hưu và trợ cấp nhà ở của tôi hầu như chỉ vừa đủ trả tiền thuê nhà và hóa đơn. Tôi từng phải nhịn ăn, bán bớt đồ đạc để mua thức ăn cho bản thân và cho mèo,” bà nói.
Để tiết kiệm điện, bà tắt nước nóng ban ngày, và trong mùa đông, chỉ dùng một máy sưởi nhỏ, trùm chăn để chống lạnh. “Chúng tôi chỉ đang cố sống sót từng ngày, miễn sao không có chuyện gì tệ hơn xảy ra,” bà chia sẻ.
Quy định khiến người già rơi vào cảnh khó khăn
Theo quy định, IRD sẽ trừ 12% thu nhập vượt quá 24.128 đô/năm để trả nợ sinh viên. Trong khi đó, một người sống độc thân nhận lương hưu khoảng 32.604 đô/năm trước thuế vẫn nằm trong diện phải trả nợ.
Luật sư thuế và cựu công tố viên IRD Dave Ananth cho biết, chỉ trong tháng vừa qua, ông đã nhận được 10 trường hợp người nhận lương hưu cầu cứu vì vấn đề tương tự.
“Không ai ở tuổi 70 lại phải lựa chọn giữa trả nợ hay mua thực phẩm. Hệ thống vay sinh viên không nên dẫn đến điều đó,” ông nói.
Ananth nhấn mạnh, không đề xuất xóa nợ, nhưng cần xem xét lại toàn bộ hệ thống: “Trước khi cấp khoản vay, cần đánh giá rõ người vay có thật sự cần không, và có cách nào khác thay thế hay không.”
Cảnh báo từ các tổ chức người cao tuổi
Giám đốc điều hành tổ chức Age Concern, bà Karen Billings-Jensen, cho biết 40% người cao tuổi ở New Zealand chỉ sống dựa vào lương hưu nhà nước.
“Khi chi phí cố định như thuế nhà, điện, bảo hiểm đều tăng, thật khó để họ cân đối. Chúng tôi thấy nhiều người phải cắt giảm chi tiêu cho thực phẩm, vốn là khoản duy nhất họ có thể điều chỉnh,” bà nói.
Bà kêu gọi cần có chính sách thống nhất giữa các cơ quan nhà nước để người có nợ với chính phủ không bị đẩy vào cảnh khó khăn tài chính nghiêm trọng.
Hơn 23.000 người cao tuổi vẫn còn nợ sinh viên
Tính đến cuối tháng 6 năm nay, có hơn 23.000 người từ 65 tuổi trở lên vẫn đang nợ vay sinh viên, trong đó gần 6000 người sống ở nước ngoài.
Bộ trưởng Doanh thu Simon Watts khẳng định lương hưu là thu nhập chịu thuế, nên vẫn bị trừ nợ vay sinh viên theo quy định. Ông cho biết hiện không có kế hoạch thay đổi hệ thống vay sinh viên, nhưng chính phủ đã có một số biện pháp giảm gánh nặng nợ, như ngưỡng thu nhập tối thiểu và miễn lãi cho người sống tại New Zealand.
Tuy nhiên, ông nhấn mạnh: “Khoản vay sinh viên vẫn phải được hoàn trả.”
Cơ quan Inland Revenue cũng khuyến khích những người gặp khó khăn nên chủ động liên hệ để được hỗ trợ về việc thanh toán nợ.
Theo rnz.co.nz – Khoa Tran