Các chuyên gia về bạo lực gia đình cảnh báo họ đang chứng kiến sự gia tăng đáng báo động của việc những người bạn đời bạo hành theo dõi người yêu cũ bằng các thiết bị định vị mini và ứng dụng trên điện thoại di động.
Tổ chức dịch vụ xã hội Help at Hand, đơn vị tài trợ công nghệ nhằm giúp giảm bạo lực gia đình, cho biết tổng giám đốc Gavin Healy nói rằng phần lớn các nơi trú ẩn mà họ làm việc cùng đều báo cáo thiết bị theo dõi là một vấn đề nghiêm trọng.
“Họ bị phát hiện ở khắp mọi nơi. Chúng được giấu trong túi xách, trong gấu bông của trẻ em – nếu họ biết có một món đồ chơi mà đứa trẻ luôn mang theo bên mình, họ sẽ giấu thiết bị vào đó, hoặc phía sau xe hơi,” ông nói.
“Chúng tôi cũng từng gặp một trường hợp mà ai đó có quyền truy cập vào máy PlayStation và thực sự có thể bật camera ở phía bên kia để quan sát những gì đang diễn ra khi bọn trẻ chơi game.”
Ông Healy cho biết trong một khảo sát gần đây với 778 người sống sót sau bạo lực gia đình, 38% lo sợ rằng người bạn đời cũ đang theo dõi họ bằng công nghệ số, và 20% cho biết người yêu cũ đã kiểm soát tài khoản mạng xã hội, tài khoản ngân hàng hoặc các mã truy cập của họ.
Ông cho biết việc theo dõi kỹ thuật số cũng đang diễn ra thông qua các ứng dụng điện thoại.
“Chúng tôi mới chỉ đang dần hiểu rõ vấn đề này, trong khi những kẻ gây hại thì đã đi trước rất xa, nhưng dữ liệu chắc chắn cho thấy đây đang trở thành một vấn đề cực kỳ nghiêm trọng.”
Ông Healy cho biết Help at Hand đang ở giai đoạn đầu hợp tác với các tổ chức tuyến đầu nhằm giúp họ nhận diện và giảm thiểu việc theo dõi kỹ thuật số.
Eclipse là tổ chức nhằm ngăn chặn bạo lực gia đình và đào tạo những người làm việc trong lĩnh vực này. Giám đốc của tổ chức, bà Debbs Murray, bản thân cũng là người sống sót sau bạo lực gia đình.
Bà cho biết họ bắt đầu tổ chức các hội thảo về bạo lực gia đình liên quan đến công nghệ từ giữa năm 2025 do mức độ phổ biến của các hình thức gây hại kỹ thuật số.
“Chúng tôi đang tích cực đào tạo lực lượng tuyến đầu về vấn đề này… Đây tự thân là một hình thức kiểm soát mang tính cưỡng ép hoàn toàn mới. Nó rất tàn khốc.”
Bà nói rằng các thiết bị theo dõi mini được sử dụng, nhưng các thiết bị gia dụng hằng ngày cũng vậy.
“Bất cứ thứ gì có thể được điều khiển bằng ứng dụng đều có thể bị lợi dụng như một hình thức kiểm soát cưỡng ép hoặc chiến thuật bạo lực gia đình,” bà Murray nói.
“Hãy tưởng tượng nạn nhân chính đang ngồi trong nhà và đột nhiên rèm cửa tự mở rồi đóng, wifi bị ngắt, hoặc nguồn điện bị tắt.”
Bà cho biết đồ chơi của trẻ em và cả thú cưng cũng có thể bị dùng để theo dõi vị trí.
“Tôi từng nghe câu chuyện về một người phụ nữ bị kẻ bạo hành chính của mình lần ra tung tích thông qua một con chip gắn trong con mèo,” bà Murray nói.
“Bất cứ thứ gì có gắn camera, đồ chơi trẻ em, hay các thiết bị cho thú cưng có camera đều có thể bị sử dụng để giám sát và theo dõi. Quy mô của vấn đề này rất lớn.”
Năm nay, Women’s Refuge phát hiện hơn 80% người sử dụng dịch vụ của họ từng trải qua hình thức bạo hành kỹ thuật số thông qua điện thoại và các công nghệ khác, và 56% từng bị theo dõi và giám sát di chuyển.
Cố vấn chính sách cấp cao của tổ chức, Tiến sĩ Natalie Thorburn, cho biết các ứng dụng điện thoại di động là công cụ được sử dụng phổ biến nhất.
“Thỉnh thoảng chúng tôi có những kẻ gây hại sử dụng các thiết bị như AirTag hoặc công nghệ GPS khác tách biệt với điện thoại để theo dõi, giám sát nạn nhân, nhưng phần lớn thời gian, việc này vẫn diễn ra hiệu quả không kém chỉ bằng công nghệ quen thuộc hằng ngày,” bà nói.
“Những ứng dụng đã có sẵn trên điện thoại của bạn, những ứng dụng bạn sử dụng thường xuyên, thực tế có khả năng bị kẻ gây hại lợi dụng cao hơn nhiều so với các công nghệ mới.”
Bà Thorburn cho biết điều này rất đáng lo ngại.
“Khi cuộc sống của chúng ta ngày càng bị chi phối bởi môi trường kỹ thuật số, thì các hình thức bạo lực mà chúng ta trải nghiệm cũng như vậy — vẫn là cùng một kiểu bạo lực, chỉ khác là được thực hiện thông qua một cơ chế khác,” bà nói.
“Điều này khiến cách thức bạo hành của kẻ gây hại trở nên hiệu quả hơn và có phạm vi rộng hơn, và đó chính là phần đáng sợ.”
Dự luật coi hành vi theo dõi là một tội hình sự riêng biệt đã được thông qua lần đọc thứ ba tại Quốc hội và sẽ có hiệu lực từ tháng 5 năm 2026.
Luật này sửa đổi Đạo luật Hình sự, theo đó hành vi theo dõi và quấy rối có thể bị phạt tù lên đến 5 năm.
“Luật theo dõi mới sẽ giúp việc xác định các hành vi theo dõi, giám sát, do thám này là hành vi theo dõi trở nên dễ dàng hơn nhiều, đặc biệt trong các mối quan hệ thân mật nơi có lý do để lo sợ phản ứng của đối phương,” bà Thorburn cho biết.
Theo rnz.co.nz - Hani Dang