Matariki là dịp đón chào Năm Mới của người Māori, là thời điểm để mọi người sum họp, tưởng nhớ người đã khuất, trân trọng hiện tại và lên kế hoạch cho tương lai.
Matariki đánh dấu năm mới của người Maori. Ảnh: Quin TauetauNăm nay, lễ Matariki rơi vào thứ Sáu, ngày 20 tháng 6 năm 2025.
Dù chỉ mới chính thức trở thành ngày nghỉ lễ toàn quốc từ năm 2022, Matariki đã nhanh chóng trở thành một trong những ngày lễ nhiều ý nghĩa nhất của New Zealand – cũng là ngày nghỉ đầu tiên ghi nhận và tôn vinh văn hoá Te Ao Māori. Đây là ngày nghỉ lễ mới đầu tiên kể từ khi Waitangi Day được công nhận vào năm 1974.
Tôi có phải đi làm không?
Không, đây là ngày nghỉ lễ chính thức.
Nếu bạn được phân công làm việc vào ngày này, bạn sẽ được:
• trả lương gấp rưỡi (time-and-a-half)
• nghỉ bù một ngày khác (alternative holiday)
Những gì sẽ mở và sẽ đóng trong ngày Matariki?
Không giống như Lễ Phục Sinh, Giáng Sinh hay nửa đầu ngày Anzac, Matariki không bị hạn chế giao dịch thương mại.
• Các cửa hàng, nhà hàng, quán cà phê và doanh nghiệp vẫn có thể mở cửa như bình thường.
• Tuy nhiên, một số nơi có thể chọn đóng cửa, vì vậy nên kiểm tra giờ mở cửa trước khi đi.
Có phụ phí không?
Có thể có. Các cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống được phép tính phụ phí 15% vào ngày lễ để bù đắp chi phí trả lương cao hơn cho nhân viên.
• Nếu có phụ phí, doanh nghiệp bắt buộc phải thông báo rõ ràng bằng bảng hiệu cho khách hàng.
• Nếu khách hàng cảm thấy bị gian lận hoặc thông tin không minh bạch, họ có thể khiếu nại đến Commerce Commission.
Matariki là gì?
Matariki là tên gọi của một chòm sao trong chòm Kim Ngưu, còn được biết đến với tên gọi Pleiades.
Khi chòm sao này xuất hiện vào giữa mùa đông, nó đánh dấu Te Mātahi o te Tau – tức Năm Mới theo lịch Māori.
• Tên "Matariki" là viết tắt của Ngā mata o te ariki o Tāwhirimātea – "đôi mắt của vị thần Tāwhirimātea".
• Theo truyền thuyết, Matariki kết hôn với Rehua và sinh ra tám ngôi sao con, mỗi ngôi sao mang một ý nghĩa và vai trò riêng trong thế giới Māori.
Truyền thống Matariki thường rơi vào cuối mùa thu hoạch, là thời điểm ăn mừng sự no đủ, sum họp và ngắm sao trời.
Puanga và Matariki trong hình Ruapehu. Ảnh: Cung cấp/Richie Mills và NAIA Limited.Tại sao ngày lễ Matariki thay đổi mỗi năm?
Lễ Matariki không cố định ngày như các ngày lễ khác vì dựa theo lịch thiên nhiên của người Māori, tính theo:
• vị trí mặt trời,
• pha mặt trăng,
• chòm sao,
• và các yếu tố môi trường.
Ngày nghỉ sẽ rơi vào thứ Sáu gần nhất với chu kỳ mặt trăng Tangaroa trong tháng Pipiri (tương đương tháng 6–7).
Các ngày nghỉ lễ Matariki trong tương lai
Năm Ngày nghỉ lễ
2025 20/6
2026 10/7
2027 25/6
2028 14/7
2029 6/7
2030 21/6
2031 11/7
2032 2/7
2033 24/6
2034 7/7
2035 29/6
2036 18/7
2037 10/7
2038 25/6
2039 15/7
2040 6/7
2041 19/7
2042 11/7
2043 3/7
2044 24/6
2045 7/7
2046 29/6
2047 19/7
2048 3/7
2049 25/6
2050 15/7
2051 30/6
2052 21/6
Theo rnz.co.nz – Noo Thuyen