Te Pāti Māori vừa lên tiếng cáo buộc Ủy ban Bầu cử New Zealand thực hiện “đàn áp cử tri” (voter suppression) sau khi các trao đổi với cơ quan này không giải quyết được “vấn đề cốt lõi” liên quan tới khiếu nại về ghi danh của cử tri Māori.
Debbie Ngarewa-Packer cho biết việc Whānau bị loại khỏi danh sách chính mà không có sự đồng ý là một cuộc tấn công vào "quyền lực và quyền lợi của chúng tôi". Ảnh: RNZ / Mark PapaliiỦy ban Bầu cử khẳng định quy trình ghi danh hiện tại đã được áp dụng từ lâu và được quy định trong Luật Bầu cử.
Theo phản ánh mà RNZ nhận được, nhiều người cho biết thông tin bầu cử của họ đã bị thay đổi hoặc xóa bỏ. Trường hợp của Taryn Utiger là ví dụ điển hình: cô bị chuyển sang danh sách tạm ngưng (dormant roll) dù mới trao đổi trực tiếp với Ủy ban Bầu cử gần đây.
Trong thông cáo báo chí, đồng lãnh đạo Te Pāti Māori Rawiri Waititi và Debbie Ngarewa-Packer cho biết Ủy ban Bầu cử đổ lỗi cho việc cử tri bị chuyển sang danh sách tạm ngưng là nguyên nhân gây ra khiếu nại.
Rawiri Waititi cho biết nếu đảng không hài lòng với phản hồi của ủy ban, đảng sẽ bắt đầu vận động chính phủ thành lập Ủy ban điều tra Hoàng gia Ảnh: RNZ / Mark PapaliiNgarewa-Packer khẳng định việc tự ý chuyển cử tri Māori khỏi danh sách chính là hành động xâm phạm quyền và danh dự (mana) của họ:
“Chúng tôi có các kaumātua (trưởng bối) sống cả đời ở cùng một căn nhà, chưa bao giờ bỏ lỡ một cuộc bầu cử, và chưa bao giờ nhận được một lần gõ cửa, tin nhắn hay email nào. Đây không phải sai sót, đây là đàn áp cử tri.”
Te Pāti Māori đang tiến hành hai hướng hành động pháp lý: xem xét cách Ủy ban Bầu cử tính toán dân số cử tri Māori và điều tra các báo cáo về việc mất ghi danh từ danh sách Māori.
Đảng Lao động (Labour) cũng đã đề nghị Tổng Kiểm toán (Auditor-General) xem xét vụ việc.
Te Pāti Māori yêu cầu một cuộc họp khẩn cấp với Ủy ban Bầu cử, cùng một cuộc điều tra độc lập về hệ thống ghi danh và quy mô của tình trạng “xóa đăng ký” ảnh hưởng tới cộng đồng Māori và Pasifika. Nếu câu trả lời không thỏa đáng, họ sẽ vận động chính phủ mở Ủy ban Điều tra Hoàng gia (Royal Commission of Inquiry).
“Tổ tiên của chúng tôi đã chiến đấu để có quyền bầu cử, và chúng tôi sẽ không đứng yên khi người Māori bị âm thầm xóa tên khỏi danh sách,” Waititi nhấn mạnh.
Phản hồi của Ủy ban Bầu cử
Ủy ban Bầu cử nhiều lần bác bỏ cáo buộc can thiệp vào thông tin ghi danh của cử tri mà không có sự đồng ý. Karl Le Quesne, Giám đốc bầu cử, cho rằng nguyên nhân có thể do tính năng “tự động điền” (auto-fill) trên điện thoại hoặc máy tính khiến thông tin không hiển thị đúng trên website.
Ông cho biết:
“Các quy trình ghi danh đã được áp dụng lâu năm và được quy định rõ trong Luật Bầu cử, áp dụng cho cả danh sách chung và danh sách Māori. Nếu chúng tôi mất liên lạc với cử tri – ví dụ nhận thư bị trả lại – chúng tôi sẽ cố gắng liên hệ qua tin nhắn hoặc email. Nếu không liên lạc được, họ sẽ được chuyển sang danh sách tạm ngưng cho tới khi cập nhật địa chỉ.”
Kể từ cuộc tổng tuyển cử gần nhất, Ủy ban Bầu cử đã gửi 139.036 email và 152.794 tin nhắn đến những người có thông tin lỗi thời.
Bộ trưởng Tư pháp Paul Goldsmith từ chối bình luận.
Theo rnz.co.nz – Khoa Tran