Những lời kêu gọi cải cách sâu rộng luật ma túy đang gia tăng, dù chính phủ khẳng định không có ý định thực hiện điều đó.
Năm nay đánh dấu 50 năm kể từ khi Đạo luật Lạm dụng Ma túy (Misuse of Drugs Act) được ban hành. Các nhà nghiên cứu, nhà vận động và những người từng vật lộn với chứng nghiện đang tiếp tục kêu gọi một cuộc cải tổ toàn diện.
Điều này diễn ra trong bối cảnh chính phủ vừa công bố chiến dịch siết chặt nhằm giảm tác hại của ma túy methamphetamine.
Adam Dorsett cho biết anh bắt đầu sử dụng ma túy từ năm 14 tuổi, sau thời thơ ấu bị bạo hành thể xác và xâm hại tình dục.
“Khi tôi dùng ma túy, nó giống như một van xả áp. Bởi vì tôi bị sang chấn nặng, tôi không thể hòa nhập, cảm thấy mình bị loại trừ.”
Anh cho biết việc tìm kiếm heroin đã dẫn anh đến trộm cắp, sau đó là đột nhập, cướp có vũ trang và vào tù ở Úc – nơi anh vẫn dễ dàng tìm thấy ma túy.
Dorsett nói rằng nếu có thể tiếp cận ma túy một cách an toàn, anh đã không rơi vào con đường tội phạm.
“Nếu bạn không phải chạy vạy kiếm tiền, trộm cắp, lừa đảo, bị cảnh sát truy đuổi, bị người đòi nợ săn lùng – tất cả những điều đó sẽ biến mất. Khi bạn có thể tiếp cận ma túy một cách hợp pháp, điều còn lại là cuộc sống của bạn – và bạn có thể sống tiếp.”
Anh cho biết hiện mỗi ngày anh đều sử dụng liều methadone được quản lý, giúp anh giữ cân bằng cảm xúc và duy trì cuộc sống ổn định.
Tiến sĩ Fiona Hutton, Phó Giáo sư ngành Tội phạm học và là thành viên của Liên minh Giảm Tác hại Aotearoa (Harm Reduction Coalition Aotearoa), cho biết hàng thập kỷ cấm đoán ma túy vẫn không thể ngăn chặn việc sử dụng hoặc buôn bán chúng.
Nhóm này gần đây đã tổ chức một hội thảo tại Wellington để thảo luận về việc cải cách Đạo luật Lạm dụng Ma túy.
Bà và các thành viên khác cho rằng Đạo luật Lạm dụng Ma túy nên bị bãi bỏ, và cần ban hành một đạo luật mới hợp pháp hóa và quản lý ma túy theo cách tiếp cận khác.
“Ma túy cần được xem là một vấn đề sức khỏe, vì vậy lý tưởng nhất là loại luật này nên thuộc thẩm quyền của Bộ Y tế (Ministry of Health), chứ không phải Bộ Tư pháp (Ministry of Justice) – chúng tôi không muốn vấn đề này nằm trong hệ thống tư pháp.”
Bà cho biết cần có các quy định khác nhau tương ứng với mức độ nguy hại của từng loại ma túy.
Quỹ Ma túy New Zealand (Drug Foundation) gần đây cũng đã kêu gọi phi hình sự hóa việc sử dụng ma túy trong báo cáo đề xuất sửa đổi Đạo luật Lạm dụng Ma túy, trích dẫn nghiên cứu cho thấy tỷ lệ sử dụng ma túy có vấn đề ở Bồ Đào Nha đã giảm mạnh sau khi phi hình sự hóa, đưa nước này trở thành quốc gia có tỷ lệ sử dụng ma túy ở người trưởng thành thấp thứ ba châu Âu.
Cựu Phó Giáo sư Julian Buchanan cho biết ông từng làm việc tại các phòng khám điều trị nghiện ở Liverpool, nơi cung cấp heroin tiêm và methadone cho người nghiện.
Ông nói việc đó giúp người dùng tiếp cận ma túy an toàn, sạch sẽ và tránh xa nguồn cung từ các băng nhóm tội phạm.
“Chúng tôi thường nói: hãy ổn định lại cuộc sống của bạn, thay đổi thói quen hỗn loạn hiện tại, thoát khỏi thế giới ngầm tội phạm. Khi bạn đã sẵn sàng, chúng ta sẽ cùng bàn cách để cai nghiện.”
Phó Giáo sư Andy Towers, đồng Giám đốc Chương trình Sức khỏe Tâm thần và Nghiện ngập của Đại học Massey (Massey University), không phải là thành viên của Liên minh Giảm Tác hại Aotearoa.
Ông cho rằng việc hợp pháp hóa ma túy ngay lúc này mà không kèm biện pháp kiểm soát khác là quá rủi ro.
“Nếu chúng ta hợp pháp hóa ma túy mà áp dụng cách quản lý tương tự như với rượu hay thuốc lá, thì đó sẽ là một sai lầm lớn.
Chúng ta có thể sẽ làm gia tăng tác hại ở một số lĩnh vực – dù giảm được phần nào ở lĩnh vực khác – nhưng hệ thống quản lý hiện tại đối với các chất hợp pháp vẫn chưa đủ tốt.”
Towers cho biết ông ủng hộ việc phi hình sự hóa việc sử dụng ma túy và hợp pháp hóa một số loại ít nguy cơ hơn như cần sa – nhưng mọi bước đi cần được cân nhắc kỹ lưỡng.
Ông nói các đạo luật về ma túy thường không có nhiều tác động đến tỷ lệ nghiện, vì nguyên nhân chủ yếu nằm ở các yếu tố thúc đẩy hành vi nghiện, chứ không phải tình trạng pháp lý của ma túy.
“Để giảm tình trạng nghiện, chúng ta phải đi xa hơn việc tập trung vào luật pháp, mà cần thay đổi tận gốc các vấn đề về y tế, kinh tế và xã hội.”
Vào Chủ nhật, chính phủ đã công bố cái gọi là “Kế hoạch hành động toàn diện nhằm chống lại tác hại của methamphetamine tại New Zealand”, do Bộ trưởng Tư pháp Paul Goldsmith thông báo.
Kế hoạch bao gồm một chiến dịch truyền thông toàn quốc sẽ được triển khai trong vài tháng tới, được tài trợ từ Quỹ Thu hồi Tài sản phạm tội (Proceeds of Crime Fund), nhằm nâng cao nhận thức về tác hại của ma túy.
Ngoài ra, 30 triệu đô la New Zealand sẽ được phân bổ trong vòng bốn năm từ ngân sách sức khỏe tâm thần và cai nghiện để hỗ trợ các dịch vụ tuyến đầu, ông nói.
Goldsmith cho biết chính phủ sẽ tăng cường năng lực thực thi của cảnh sát, bao gồm việc sửa đổi Đạo luật Khám xét và Giám sát (Search and Surveillance Act), cho phép chặn liên lạc và tìm kiếm dữ liệu điện tử.
Về việc thay đổi luật ma túy, Bộ trưởng Sức khỏe Tâm thần Matt Doocey khẳng định chính phủ không có ý định nới lỏng các quy định hiện hành.
Ông nói trọng tâm của mình là cách tiếp cận dựa trên y tế, cân bằng giữa thực thi pháp luật, phòng ngừa và điều trị, nhằm bảo vệ cộng đồng và hỗ trợ người nghiện hồi phục.
Ông cho biết đầu tư cho các dịch vụ cai nghiện đã tăng 7,3% trong những năm gần đây.
“Khoản đầu tư cho các dịch vụ và điều trị nghiện đã tăng đáng kể trong thời gian qua, với khoảng 246 triệu đô la New Zealand hiện đang được rót vào các dịch vụ chuyên biệt về rượu và ma túy khác.
Mục tiêu của tôi là ngăn người dân bắt đầu sử dụng ma túy, giúp người muốn cai nghiện, và hỗ trợ họ duy trì cuộc sống không ma túy.”
Theo rnz.co.nz - Hani Dang