Một cộng đồng nhỏ trên Bờ Tây (West Coast), nằm trong một trong những môi trường nguyên sơ nhất của New Zealand, đang phản đối yêu cầu phải khử trùng clo cho nguồn nước uống của họ.
Cư dân Haast, Paul Elwell-Sutton, cho biết thị trấn hẻo lánh với khoảng 80 người này từng được hưởng nguồn nước tinh khiết nhất cả nước, cho đến khi cơ quan quản lý nước mới, Taumata Arowai, xuất hiện.
Hội đồng Quận Westland (Westland District Council) đã nhanh chóng tiến hành khử trùng clo cho các nguồn nước nhỏ dọc bờ biển để đảm bảo đạt tiêu chuẩn an toàn nước uống mới.
“Nhưng hồ sơ kiểm tra nước của chúng tôi cho thấy chúng tôi luôn có nước không có mầm bệnh,” Elwell-Sutton nói.
“Nước lấy từ các giếng sâu 11 mét dưới sông Haast – chúng tôi được bao quanh bởi rừng nguyên sinh tinh khiết, và nước đã được xử lý bằng tia UV – chúng tôi chưa bao giờ có kết quả kiểm tra xấu.
“Trước đây mọi người thường dừng lại đây để lấy nước vào bình, còn bây giờ nước có mùi clo.”
Cộng đồng chưa từng được tham vấn về quyết định khử trùng, và người dân cùng du khách ngay lập tức ký đơn kiến nghị yêu cầu hội đồng đảo ngược quyết định, Elwell-Sutton cho biết.
Theo Đạo luật Dịch vụ Nước (Water Services Act), các hệ thống nước vừa cung cấp cho từ 101 đến 500 người tiêu dùng phải được khử trùng bằng tia UV và clo.
Nhưng với phí khoảng 6.000 đô la NZ, hội đồng có thể nộp đơn lên Taumata Arowai xin miễn trừ khỏi “khử trùng dư” (chlorination) nếu họ chứng minh việc tuân thủ sẽ không khả thi, kém hiệu quả, quá tốn kém hoặc quá gánh nặng.
Hội đồng Westland không quan tâm đến điều này, Elwell-Sutton nói.
“Họ phớt lờ kiến nghị, và họ đã bỏ qua tất cả email của chúng tôi kể từ đó – họ thậm chí còn đe dọa chặn tôi vì gửi email về vấn đề này.”
Thị trưởng Westland, Helen Lash, cho biết nhiều người ký kiến nghị là du khách tới Haast, và bà vẫn chưa bị thuyết phục rằng có đa số người dân địa phương ủng hộ việc chấm dứt khử trùng.
“Tôi đã từng thảo luận việc này với ông Sutton – mặc dù chi phí xin miễn trừ không quá đắt, nhưng cũng không rẻ và không nên được chi từ ngân sách người dân, nếu hội đồng phải tài trợ cho đơn xin miễn trừ.”
Taumata Arowai xác nhận hội đồng sẽ phải tự nộp đơn xin miễn trừ, xây dựng kế hoạch an toàn nước, và quản lý các rủi ro.
Trong một số trường hợp – nhưng không phải luôn luôn – cơ quan này có thể yêu cầu lắp đồng hồ nước như một điều kiện để chấm dứt khử trùng.
“Chúng tôi xem xét việc lắp đồng hồ nước khi đánh giá… một đơn xin, nhằm theo dõi và quản lý rủi ro từ mạng lưới ống rò rỉ,” một phát ngôn viên nói.
Mạng lưới ống có tỷ lệ thất thoát nước cao cũng dễ bị nhiễm bẩn hơn, Taumata Arowai cho biết.
Nhưng nếu nguồn cung mới hoặc có độ an toàn cao, việc lắp đồng hồ nước có thể không cần thiết: cơ quan này đã cấp miễn trừ cho một số lều trại của Bộ Bảo tồn (Department of Conservation).
“Các đơn không được đánh giá theo cách ‘một tiêu chuẩn cho tất cả’, mà dựa trên giá trị riêng và đặc điểm của nguồn cung.”
Elwell-Sutton nói điều này mang lại hy vọng cho khoảng 60 hộ gia đình ở Haast, những người muốn nước không có clo nhưng cũng không muốn gánh chi phí lắp đồng hồ nước.
“Hội đồng đã xây một bể nước gỗ mới vài năm trước, thay một số ống và xả toàn bộ hệ thống, nên tình trạng khá tốt.”
Lash cho biết các hội đồng đang gặp khó với tiêu chuẩn an toàn nước, và bà dự định thảo luận về yêu cầu miễn trừ sớm với người dân Haast và cộng đồng Harihari, nơi cũng đã đặt câu hỏi về việc khử trùng.
“Các hội đồng phải tuân thủ các yêu cầu về chất lượng nước của cơ quan quản lý, điều mà chúng tôi đang làm. Chúng tôi không thể vi phạm các quy định ràng buộc.”
Taumata Arowai là gì?
Taumata Arowai – hay còn gọi là Cơ quan Dịch vụ Nước (Water Services Authority) – là một thực thể của Nhà nước được thành lập năm 2021, sau thảm họa nước uống Havelock North 2016. Hàng nghìn người bị bệnh và ba người tử vong khi nguồn nước từ giếng của thị trấn bị nhiễm phân cừu.
Cơ quan này quản lý nước uống, nước thải công cộng và mạng lưới nước mưa.
Tính đến tháng 7, cơ quan đang thu phí các hội đồng quận 20 triệu đô la mỗi năm, dựa trên dân số.
Tại Bờ Tây, các hội đồng bị áp mức phí như sau:
• Westland: 36.825 đô la
• Grey: 58.098 đô la
• Buller: 43.217 đô la
Theo 1news.co.nz - Hani Dang