Phiên họp của Ủy ban Y tế Quốc hội New Zealand ngày thứ Tư đã trở nên căng thẳng khi Thứ trưởng Y tế Casey Costello tiếp tục đối mặt với những chất vấn về ảnh hưởng của “Big Tobacco”, liên quan tới kế hoạch của chính phủ cho phép triển khai các sản phẩm thuốc lá và nicotine dùng đường miệng.
Phó Bộ trưởng Y tế Casey Costello. Ảnh: RNZ / Samuel RillstoneNăm ngoái, Nội các đã đồng ý về nguyên tắc cho phép bán các sản phẩm không khói như snus Thụy Điển và túi ngậm nicotine, với điều kiện chúng đáp ứng “yêu cầu an toàn” và các biện pháp kiểm soát để ngăn trẻ vị thành niên tiếp cận.
Costello – người nhiều lần bác bỏ cáo buộc có quan hệ thân thiết với ngành công nghiệp thuốc lá – khẳng định bà vẫn tập trung vào mục tiêu Smokefree 2025.
Vấn đề là làm thế nào để đạt được mục tiêu đó.
“Chúng ta đang có một nghịch lý là vape bị quản lý chặt hơn cả thuốc lá. Tôi đang xem xét các khuyến nghị của nhóm cố vấn để xác định bước tiếp theo, đảm bảo có mức kiểm soát phù hợp và không tạo ra hệ thống khiến người dân quay lại hút thuốc,” bà nói.
Bộ trưởng ủng hộ cách tiếp cận giảm tác hại, khuyến khích người hút thuốc chuyển sang thuốc lá điện tử và sản phẩm nicotine đường miệng.
Lo ngại tạo thêm thế hệ nghiện nicotine mới
Người phát ngôn y tế của Công đảng, Tiến sĩ Ayesha Verrall, cảnh báo Quốc hội đã từng rất khó khăn để kiểm soát làn sóng vape bùng nổ.
“Tại sao lại cân nhắc đưa thêm một dạng nicotine mới vào New Zealand, trong khi nó có thể tạo ra một thế hệ nghiện mới ở giới trẻ?” Verrall chất vấn.
Costello đáp lại rằng bà đang bị “đánh đồng” các vấn đề không liên quan.
“Chúng ta bắt đầu với việc không có quy định cho vape, rồi mới chuyển sang quản lý phản ứng.”
Bà cho rằng tỷ lệ hút vape ở giới trẻ đang giảm, nhưng vẫn cần lựa chọn khác cho nhóm người hút thuốc lâu năm khó bỏ thuốc.
“Có hai quốc gia có tỷ lệ hút thuốc thấp hơn chúng ta – và họ có các sản phẩm nicotine khác.”
Verrall nhiều lần yêu cầu Bộ trưởng cam kết chỉ triển khai sản phẩm nicotine đường miệng nếu có bằng chứng chúng an toàn hơn thuốc lá và giúp giảm hút thuốc.
“Tại sao bà không chấp nhận khuyến nghị dựa trên bằng chứng?”
Costello khẳng định bà không từ chối, nhưng cần xem xét tất cả các khuyến nghị trong báo cáo và cách đưa chúng vào thực tế.
Verrall chen ngang:
“Chúng ta yêu cầu người dân nói ‘không’ với ma túy mỗi ngày – vậy hãy nói không với thứ này!”
Bài học từ Úc: Quy định quá chặt gây phản tác dụng
Dân biểu ACT Cameron Luxton đặt câu hỏi nhẹ nhàng hơn, đề cập đến mô hình quản lý “quá nặng nề” của Úc. Trước những lời thì thầm khó chịu của Verrall, Costello cho biết Úc đang chứng kiến tỷ lệ hút thuốc tăng trở lại.
Bà nói ảnh hưởng của tội phạm có tổ chức trong thị trường chợ đen thuốc lá đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho cộng đồng.
Luxton tiếp lời:
“Vậy là những quy định nặng nề dù có ý tốt lại cho kết quả ngược?”
Costello xác nhận đó là điều được chỉ ra qua số liệu hút thuốc tăng tại Úc.
Chuyên gia cảnh báo: Big Tobacco đang nhắm vào giới trẻ
Tiến sĩ Jude Ball, chuyên gia kiểm soát thuốc lá Đại học Otago, cho rằng rủi ro từ thuốc lá chợ đen là điều có thể kiểm soát. Nhưng việc mở cửa cho thêm một loại sản phẩm gây nghiện sẽ không giúp New Zealand đạt mục tiêu không khói thuốc.
“Không có bằng chứng cho thấy các sản phẩm nicotine đường miệng giúp bỏ thuốc. Nhưng có nhiều bằng chứng cho thấy chúng đang được tiếp thị mạnh mẽ đến giới trẻ.”
Bà cho biết các công ty thuốc lá “đang tìm cách giành lại thị phần nicotine” thông qua sản phẩm mới, sau khi mất ưu thế trong thị trường vape vốn do nhà sản xuất Trung Quốc và doanh nghiệp địa phương chi phối.
Theo Ball, lý do chính khiến người hút thuốc khó bỏ là vì thuốc lá quá gây nghiện và dễ mua ở mọi nơi.
Đáng tiếc, các đạo luật nhằm giảm lượng nicotine trong thuốc lá và những biện pháp mạnh tay khác đã bị chính phủ hiện tại bãi bỏ trước khi kịp áp dụng.
Theo rnz.co.nz – Khoa Tran