Nạn trộm cắp trong ngành bán lẻ tại New Zealand đã đạt mức báo động, gây thiệt hại ước tính lên tới 2,6 tỷ đô mỗi năm – gấp đôi so với một thập kỷ trước.
Một luật sư cảnh báo rằng việc đăng tải hình ảnh nghi phạm trộm cắp có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng về mặt pháp lý và đạo đức. Ảnh: 123rfTrước tình trạng này, một số chủ cửa hàng và cư dân đã chọn cách đăng hình ảnh các nghi phạm trộm cắp từ camera an ninh lên cửa sổ cửa hàng, mạng xã hội hoặc các ứng dụng cộng đồng.
Tuy nhiên, luật sư Auckland – ông John Munro – cảnh báo rằng hành vi “bêu rếu công khai” này có thể gây hậu quả pháp lý và đạo đức nghiêm trọng.
Trao đổi với Jim Mora trong chương trình Sunday Morning, ông Munro cho biết việc sử dụng CCTV để xác định nghi phạm không trái pháp luật, nhưng việc chia sẻ công khai hình ảnh đó – đặc biệt là đi kèm ngôn ngữ ám chỉ người đó có tội – tiềm ẩn nhiều rủi ro.
“Việc chia sẻ hình ảnh với cảnh sát để điều tra là hợp lý,” ông Munro nói.
“Hoặc có thể dùng nội bộ cho nhân viên của mình.
“Nhưng bạn có thể gặp rủi ro nếu đăng tải những hình ảnh đó công khai.
“Thứ nhất, có thể bạn đã sai khi nghi ngờ họ phạm tội. Thứ hai, nếu bạn sai, bạn có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến danh dự của người đó và có thể bị kiện vì phỉ báng.”
Ngày càng nhiều cửa hàng dán ảnh nghi phạm với các cụm từ như “bị cấm cửa” hoặc “đang bị truy tìm”. Dù đây là phản ứng dễ hiểu trước nạn trộm cắp liên tục, ông Munro nhấn mạnh cần tránh ám chỉ người đó đã phạm tội khi chưa có phán quyết từ tòa án.
“Sẽ an toàn hơn nếu bạn chỉ đơn giản kêu gọi người dân xác định danh tính và báo cho cảnh sát,” ông khuyên.
Ông Munro dẫn một vụ việc năm 2016, khi Ủy viên Quyền riêng tư đã chấp nhận đơn khiếu nại đối với chủ cửa hàng đăng hình ba nữ sinh bị nghi trộm đồ. Chỉ có hai em bị buộc tội, em còn lại không bị kết án nhưng đã chịu tổn thương lớn về mặt danh dự.
“Việc đăng tải đó là sai, vì cô bé đó không phải là nghi phạm chính thức,” ông nói. “Đây chỉ đơn thuần là hành vi bêu rếu, không phục vụ mục đích chính đáng nào từ CCTV.”
Ông cũng nhấn mạnh trẻ vị thành niên là nhóm cần được bảo vệ đặc biệt theo pháp luật New Zealand cũng như Công ước Quốc tế về Quyền Trẻ em.
Khi được hỏi liệu làn sóng bêu rếu công khai có phải là phản ứng của cộng đồng trước việc hệ thống pháp lý thất bại trong việc bảo vệ người dân và doanh nghiệp hay không, ông Munro cho biết ông “hoàn toàn thấu hiểu” nỗi bất mãn đó.
Tuy nhiên, ông phản đối mạnh mẽ các đề xuất sửa đổi Đạo luật Tội phạm cho phép người dân sử dụng “vũ lực hợp lý” để ngăn chặn tội phạm, cho rằng điều này có thể dẫn đến bạo lực và sự hỗn loạn pháp lý.
“Đây là mảnh đất màu mỡ cho thảm họa,” ông cảnh báo.
“Thế nào là 'hợp lý' trong một tình huống căng thẳng? Mọi thứ có thể diễn biến rất tệ khi người không qua đào tạo cố gắng khống chế nghi phạm.”
Ông cũng lưu ý rằng một cú đánh sai có thể dẫn đến tử vong và người không được đào tạo về kỹ thuật khống chế có thể gây nguy hiểm chết người.
Ngay cả việc bắt giữ công dân đối với các vụ trộm nhỏ cũng có rủi ro, vì hầu hết các vụ trộm đều dưới ngưỡng 1000 đô – mức cho phép bắt giữ hợp pháp. Nếu chủ cửa hàng phán đoán sai giá trị món đồ bị trộm, họ có thể bị kiện ngược.
Về các chính sách tăng hình phạt hoặc loại bỏ giảm án nhằm răn đe tội phạm bán lẻ, ông Munro tỏ ra hoài nghi.
“Không có bằng chứng cho thấy hình phạt nặng hơn khiến tội phạm giảm,” ông nói. “Giải pháp thực sự là đầu tư thêm vào lực lượng cảnh sát – có thêm sĩ quan hiện diện trên đường phố, để người dân nhìn thấy và cảm thấy an toàn. Đó mới là sự răn đe thực sự.”
Dù sự tức giận của công chúng là dễ hiểu, Munro cho rằng hành vi tự xử – từ bạo lực cho đến bêu rếu – đều là những con đường nguy hiểm.
“Chúng ta cần rất thận trọng… để không vô tình kích động bạo lực đối với những người có thể vô tội.”
Theo rnz.co.nz – Khoa Tran