Các trường đại học và chuyên gia pháp lý tại New Zealand cho rằng không cần thiết phải ban hành luật mới nhằm bảo vệ tự do ngôn luận trong môi trường đại học, bởi quyền này đã được quy định rõ ràng trong luật hiện hành.
Paul Rishworth KC cho biết quyền tự do học thuật đã được bảo vệ trong Đạo luật Giáo dục, và Tuyên ngôn Nhân quyền bảo vệ quyền tự do ngôn luận. Ảnh: RNZ / Alexander RobertsonTuy nhiên, những người ủng hộ Dự luật sửa đổi Giáo dục và Đào tạo (số 2) cho rằng các trường đại học không thể được tin tưởng hoàn toàn trong việc duy trì quyền tự do biểu đạt.
Nội dung của dự luật gây tranh cãi
Dự luật đang được Ủy ban Giáo dục và Nhân lực của Quốc hội xem xét. Nếu được thông qua, các trường đại học sẽ bắt buộc phải:
• Xây dựng tuyên bố về tự do ngôn luận
• Thiết lập quy trình tiếp nhận và xử lý khiếu nại
• Báo cáo hằng năm về việc thực hiện các quy định này
Tuy nhiên, Hiệp hội Luật New Zealand cảnh báo rằng dự luật này sẽ tạo ra sự “phức tạp không cần thiết”, bởi tự do ngôn luận đã được bảo vệ trong Đạo luật Giáo dục và Luật Tuyên ngôn Quyền của New Zealand.
Luật sư kỳ cựu Paul Rishworth KC cho biết:
“Tự do biểu đạt là vô cùng quan trọng, nhưng dự luật này là không cần thiết. Việc bổ sung thêm điều khoản vào Đạo luật Giáo dục về tự do ngôn luận sẽ làm rối hệ thống hiện tại.”
Lo ngại: Luật có thể buộc các trường phải chấp nhận diễn giả cực đoan
Hiệp hội Giáo dục Bậc cao (TEU) và nhiều giảng viên đại học cảnh báo rằng luật mới có thể khiến các trường buộc phải cho phép các diễn giả truyền bá thông tin sai lệch hoặc thù hận.
Julie Douglas, đồng chủ tịch TEU, phát biểu:
“Hiện tại chúng tôi không thấy bằng chứng rõ ràng rằng các trường đang hạn chế quyền tự do ngôn luận. Mô hình hiện tại đang hoạt động hiệu quả mà không cần mức độ giám sát như dự luật yêu cầu.”
Douglas cũng bày tỏ lo ngại rằng chính phủ đang can thiệp vào lĩnh vực học thuật bằng cách phớt lờ khoa học, bằng chứng và chuyên môn.
Giám đốc điều hành Liên minh Tự do Ngôn luận Jonathan Ayling. Ảnh: VNP / Phil SmithCác trường đại học phản đối dự luật nhưng mong giảm thủ tục nếu bị bắt buộc
Phó hiệu trưởng Đại học Otago – Grant Robertson và Giám đốc điều hành Universities New Zealand – Chris Whelan đều khẳng định:
“Chúng tôi không cho rằng luật này là cần thiết hoặc tương xứng với các vấn đề hiện có.”
Whelan cảnh báo rằng hệ thống khiếu nại tương tự ở Anh đã bị “vũ khí hóa” để phục vụ mục đích chính trị.
Tổ chức bảo vệ tự do ngôn luận: Luật là cần thiết
Ngược lại, Tiến sĩ James Kierstead từ tổ chức New Zealand Initiative nói rằng các khảo sát và hơn 20 vụ việc riêng biệt cho thấy các trường chưa làm đủ để bảo vệ quyền tự do ngôn luận cho giảng viên và sinh viên.
“Nếu chúng ta có bằng chứng rõ ràng rằng người trong cuộc cảm thấy bị bịt miệng, và không có bằng chứng rằng ban quản lý sẽ giải quyết, thì luật pháp là lựa chọn duy nhất.”
Jonathan Ayling, Giám đốc điều hành tổ chức Free Speech Union, cho rằng sinh viên đủ trưởng thành để đối diện với quan điểm trái chiều:
“Chúng ta không nên để một nhóm nhỏ sinh viên dùng lý do dễ tổn thương để ngăn người khác nghe những quan điểm bị cho là nguy hiểm.”
Một số học giả cảnh báo luật có thể phản tác dụng
GS Tammy Steeves (ĐH Canterbury) nói rằng không nên buộc trường tổ chức bất kỳ sự kiện nào:
“Chúng tôi có đủ năng lực để đánh giá xem một ý tưởng có đáng tin và có cơ sở hay không.”
GS luật Andrew Geddis (ĐH Otago) thì nhận định:
“Dự luật này có thể khiến tình hình tự do ngôn luận tệ hơn – vì nó sẽ chính trị hóa mọi phát ngôn, làm cho việc phản đối một quan điểm trở thành hành động chống lại chính phủ.”
Ông nói rằng chính phủ không nên can thiệp vào cách vận hành của các trường đại học:
“Tôi cho rằng duy trì văn hóa tự do ngôn luận hiệu quả hơn nhiều so với việc ép buộc bằng luật pháp.”
Theo rnz.co.nz – Khoa Tran