Cảnh sát bang New South Wales (NSW), Úc đang điều tra một chiêu trò lừa đảo tâm linh nhắm vào người gốc Á, đặc biệt là người gốc Trung Quốc lớn tuổi. Đây là hình thức lừa đảo “cầu phúc” – một mánh khóe lừa đảo tinh vi đã tồn tại hàng thập kỷ và đang bùng phát trở lại ở Sydney, Melbourne và nhiều khu vực khác tại Úc.
Lừa đảo cầu phúc đã tồn tại trong cộng đồng người Hoa hàng thập kỷ. Ảnh: ABC News / Shaun Kingma/Nicolas MaksaevTừ giữa năm 2023, đã có hơn 80 trường hợp được báo cáo tại bang NSW, với tổng thiệt hại lên tới 3 triệu đô Úc. Riêng tại Victoria, cảnh sát xác nhận thiệt hại 200.000 đô chỉ trong năm 2024.
Cách thức lừa đảo “cầu phúc” hoạt động
Grace đã mất hơn 10.000 đô la Úc từ vụ lừa đảo cầu phúc. Ảnh: ABC News / Shaun KingmaChiêu trò bắt đầu bằng một lời đề nghị giúp đỡ hoặc cuộc trò chuyện tưởng chừng vô hại. Kẻ lừa đảo thường là nhóm từ 2–3 người, tiếp cận người cao tuổi gốc Trung Quốc trên phố, sau đó:
1. Cảnh báo nạn nhân về một lời nguyền hoặc tai họa sắp xảy ra với người thân, như con cái sắp gặp tai nạn hoặc bị "ma ám".
2. Đề nghị thực hiện nghi lễ “cầu phúc” để hóa giải.
3. Yêu cầu nạn nhân đem theo tiền mặt, vàng hoặc trang sức đựng trong túi kín để “trừ tà”.
4. Trong lúc làm lễ, túi chứa tài sản bị tráo bằng túi chứa rác, gạo, nước...
5. Yêu cầu không mở túi trong vài ngày để nghi lễ phát huy hiệu lực, đến khi nạn nhân mở ra thì kẻ lừa đảo đã biến mất.
Đầu tháng 7, lệnh bắt giữ đã được ban hành đối với bảy người liên quan đến vụ lừa đảo cầu phúc. Ảnh: Supplied / Cảnh sát NSWNạn nhân thường là người lớn tuổi, nhập cư, ít giao tiếp xã hội
Tiến sĩ Sharon Kwok, giảng viên tội phạm học tại Đại học Western Sydney, cho biết chiêu trò này phổ biến từ các tỉnh Quảng Đông và Phúc Kiến (Trung Quốc) – nơi có tín ngưỡng mạnh mẽ vào tâm linh và nghi lễ xua đuổi vận xui.
Tiến sĩ Sharon Kwok cho biết vụ lừa đảo ban phước này lợi dụng tín ngưỡng truyền thống của người Trung Quốc. Ảnh: ABC News / Shaun Kingma“Người cao tuổi gốc Hoa tại Úc, đặc biệt là người mới nhập cư để đoàn tụ với con cháu, thường cô lập về ngôn ngữ và xã hội, dễ bị khai thác lòng tin và nỗi sợ mất người thân.”
Những cuộc gặp gỡ tưởng chừng như ngẫu nhiên này đều được những kẻ lừa đảo dàn dựng một cách tinh vi. Ảnh: ABC News / Shaun KingmaMột nạn nhân chia sẻ: “Tôi mất hết tiền và vàng vì muốn cứu con trai”
“Grace” (tên đã được thay đổi) là một nạn nhân điển hình. Trong lúc đang điều trị bệnh, bà được tiếp cận bởi nhóm lừa đảo và được “tiên đoán” rằng con trai sắp gặp tai nạn chết người trong ba ngày tới.
Vì quá lo sợ, bà đưa toàn bộ tiền mặt và trang sức cho nghi lễ “trừ tà”. Sau khi con trai an toàn trở về, bà mở túi ra thì chỉ thấy một chai nước và ít gạo.
“Tôi xấu hổ vô cùng. Nhưng tôi quyết định báo cảnh sát vì tôi không muốn người khác tiếp tục bị hại,” Grace nói.
Phụ nữ lớn tuổi là mục tiêu của những kẻ lừa đảo do sự cô lập xã hội và rào cản ngôn ngữ. Ảnh: ABC NewsCảnh sát cảnh báo: “Tội phạm FIFO” – bay đến, lừa đảo và rời đi
Theo Cảnh sát trưởng Guy Magee, các đối tượng này là tội phạm có tổ chức kiểu FIFO (fly-in-fly-out) – chúng nhập cảnh Úc ngắn hạn để lừa đảo, sau đó nhanh chóng rút lui ra nước ngoài.
Hiện tại, Chiến dịch Sentinel của Cảnh sát NSW đã bắt giữ hai nghi phạm, trong đó một người đang bị giam tại New Zealand. Có 9 nghi phạm khác được cho là đang ở nước ngoài, trong đó có những kẻ liên quan đến vụ việc tại Eastwood (Sydney) năm 2024.
Grace đã bị những kẻ lừa đảo nhắm đến vào đầu năm nay. Ảnh: ABC News / Shaun KingmaLỗ hổng trong việc hỗ trợ người bị hại
Tâm lý xấu hổ, sợ mất mặt trong văn hóa người gốc Á khiến nhiều nạn nhân không dám báo cảnh sát. Điều này khiến tội phạm dễ dàng tiếp tục hoạt động.
Jane Lu, giám đốc điều hành cấp cao của Hiệp hội Dịch vụ Người Úc gốc Hoa Ảnh: ABC News / Berge BreilandTổ chức CASS (Chinese Australian Services Society) đang hỗ trợ cộng đồng người gốc Hoa cao tuổi tại Sydney. Nhưng nguồn lực rất hạn chế – chỉ có 2,5 nhân viên được tài trợ bởi chính phủ để tiếp nhận các nạn nhân do cảnh sát giới thiệu.
Hiệp hội Dịch vụ Người Úc gốc Hoa có hơn 400 tình nguyện viên làm việc với người di cư. Ảnh: ABC News / Berge BreilandBà Jane Lu, đại diện CASS, cho biết:
“Chúng tôi tin rằng số nạn nhân thực tế có thể gấp đôi con số được báo cáo. Sự xấu hổ và văn hóa im lặng là rào cản lớn.”
Cần truyền thông đa ngôn ngữ và hỗ trợ từ chính quyền địa phương
Dù cảnh sát NSW đã phát hành tờ rơi cảnh báo bằng tiếng Trung và tiếng Anh, bà Lu kêu gọi tăng cường truyền thông bằng tiếng bản ngữ, đặc biệt là ở các khu có đông người Hoa sinh sống.
Cảnh sát New South Wales đã ban hành cảnh báo liên quan đến trò lừa đảo này. Ảnh: ABC News / Berge Breiland“Chúng tôi đã nghe về kiểu lừa đảo này từ 10 năm trước. Chúng tôi không muốn nó tiếp tục tồn tại trong cộng đồng mình.”
Theo rnz.co.nz – Noo Thuyen