Bạn từng thấy chú chó của mình nghiêng đầu khi bạn khóc, đi đi lại lại khi bạn căng thẳng, hay âm thầm đến bên bạn những lúc tồi tệ nhất? Đó không phải là sự trùng hợp – mà là kết quả của hàng ngàn năm tiến hóa cùng loài người.
"Tôi hiểu ý bạn." (Nguồn: istock.com)🧠 Não bộ chó được "lập trình" để cảm nhận cảm xúc của con người
Các nghiên cứu hình ảnh não bộ cho thấy: chó có những vùng đặc biệt trong vỏ não thái dương – tương tự như con người – chuyên xử lý âm thanh giọng nói. Nhưng chó không chỉ phản ứng với âm thanh bất kỳ, mà còn với ngữ điệu cảm xúc: tiếng cười, tiếng khóc hay tiếng quát đều kích hoạt vùng cảm xúc (amygdala) và vỏ não thính giác của chó.
(Nguồn: istock.com)👀 Chó đọc được nét mặt và cảm xúc của bạn
Chó cực kỳ giỏi quan sát khuôn mặt. Khi nhìn thấy khuôn mặt quen thuộc, các trung tâm cảm xúc và phần thưởng trong não chó hoạt động mạnh. Nghĩa là, chó không hiểu ngôn ngữ, nhưng hiểu cảm xúc của bạn qua biểu cảm.
Ngoài ra, chó có khả năng “lây lan cảm xúc” – hiện tượng mà chúng bắt chước trạng thái cảm xúc của bạn, gọi là sự đồng cảm tự động (emotional contagion). Một nghiên cứu năm 2019 cho thấy: nhịp tim của chó và người có thể đồng bộ khi cùng trải qua căng thẳng.
Phù điêu từ Lăng mộ Chó Tofa (thế kỷ thứ 6 trước Công nguyên). (Nguồn: istock.com)💞 Hiệu ứng oxytocin – chất keo gắn kết giữa chó và người
Một trong những phát hiện đáng kinh ngạc nhất là: khi bạn và chó nhìn vào mắt nhau nhẹ nhàng, cả hai đều tiết ra oxytocin – loại hormone gắn kết thường thấy giữa cha mẹ và trẻ sơ sinh.
Điều đặc biệt là hiệu ứng này chỉ xảy ra ở loài chó. Sói được nuôi lớn không phản ứng như vậy. Điều này cho thấy: trong quá trình thuần hóa, loài chó đã tiến hóa để gắn bó tình cảm với con người qua cơ chế sinh học.
🐾 Chó còn đọc được ngôn ngữ cơ thể và… cả mùi cảm xúc!
Không chỉ ánh mắt hay giọng nói, chó còn đọc được ngôn ngữ cơ thể và phân biệt biểu cảm trên ảnh chụp khuôn mặt – như nụ cười hay ánh mắt giận dữ. Thậm chí, chúng còn sử dụng khứu giác để cảm nhận “mùi của cảm xúc”.
Một nghiên cứu năm 2018 cho thấy: chó được ngửi mùi mồ hôi của người đang sợ hãi có mức độ căng thẳng cao hơn so với khi ngửi mùi mồ hôi của người hạnh phúc.
🧬 Được sinh ra để làm bạn
Làm thế nào mà chó lại nhạy cảm cảm xúc đến vậy? Câu trả lời nằm trong tiến trình tiến hóa cạnh con người. Trong một thí nghiệm thuần hóa cáo ở Nga, những con cáo hiền lành được sinh ra có vùng não liên quan đến cảm xúc và phần thưởng phát triển hơn.
Nghĩa là, thuần hóa không làm giảm trí tuệ, mà giúp các loài vật tiến hóa để giao tiếp xã hội và đồng cảm tốt hơn.
🐶 Chó không đọc được suy nghĩ – nhưng chúng hiểu được bạn
Chó có thể không hiểu được suy nghĩ sâu xa hay ý định của bạn. Nhưng chúng phản ứng rất tinh tế với những gì bạn thể hiện ra bên ngoài – từ giọng nói, cử chỉ đến trạng thái cảm xúc. Và điều này khiến chó trở thành người bạn đồng hành cảm xúc tuyệt vời mà ít loài vật nào sánh được.
Theo 1news.co.nz – Khoa Tran