Một đêm trằn trọc, xoay trở trên giường, nhìn chằm chằm lên trần nhà và lo lắng về ngày hôm sau có thể khiến bạn nghĩ rằng mình đang mắc chứng mất ngủ.
Không ngủ đủ giấc thực sự có thể khiến bạn suy sụp. (Nguồn: istock.com)Nhưng theo chuyên gia tâm lý lâm sàng Amelia Scott, không phải cứ khó ngủ là bạn đã thật sự bị mất ngủ.
Thế nào là mất ngủ?
Trước hết, cần phân biệt giữa những vấn đề giấc ngủ ngắn hạn hoặc không thường xuyên với “rối loạn mất ngủ” (insomnia disorder).
• Vấn đề giấc ngủ ngắn hạn: khó ngủ, thức giấc giữa đêm, hoặc dậy quá sớm. Đây là trải nghiệm mang tính chủ quan, không cần đếm chính xác số giờ ngủ.
• Rối loạn mất ngủ: được chẩn đoán khi tình trạng khó ngủ xảy ra ít nhất 3 đêm/tuần và kéo dài 3 tháng trở lên, gây ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần.
Vậy, tại sao khó ngủ chưa chắc đã là mất ngủ?
Không ai cần phải nôn nao cả. (Nguồn: istock.com)5 lý do khiến bạn khó ngủ nhưng không phải mất ngủ
1. Chỉ là ngắn hạn, đến rồi đi
Khoảng 1/3 người trưởng thành sẽ trải qua một giai đoạn mất ngủ cấp tính trong năm, thường do căng thẳng, bệnh tật hoặc thay đổi lớn trong cuộc sống.
👉 Tin vui: 72% người sẽ ngủ lại bình thường sau vài tuần.
2. Không ảnh hưởng ban ngày
Một số người thức khuya nhưng vẫn tỉnh táo và làm việc hiệu quả. Giấc ngủ chập chờn cũng là hiện tượng phổ biến khi lão hóa.
👉 Nếu ban ngày bạn vẫn khỏe mạnh, nhiều khả năng đó không phải là rối loạn mất ngủ.
3. Do công việc hoặc trách nhiệm chăm sóc
Bạn có thể thiếu ngủ chỉ vì lịch làm việc dày đặc, chăm sóc con cái, hay sinh hoạt thất thường. Đây là tình trạng ngủ không đủ (insufficient sleep) chứ không phải mất ngủ.
Ngay cả tiếng ồn từ hàng xóm hoặc thú cưng cũng có thể làm gián đoạn giấc ngủ.
4. Là rối loạn giấc ngủ khác
Một số chứng rối loạn dễ nhầm với mất ngủ:
• Ngưng thở khi ngủ: gây tỉnh giấc nhiều lần trong đêm.
• Hội chứng chân không yên: cảm giác bồn chồn buộc phải cử động chân vào buổi tối.
• Rối loạn nhịp sinh học: như người “cú đêm” phải sống trong xã hội của “chim sớm”.
5. Do thuốc men hoặc chất kích thích
• Caffeine, rượu, nicotine đều gây khó ngủ và giảm chất lượng giấc ngủ.
• Một số thuốc như thuốc kích thích (điều trị ADHD) hoặc thuốc chẹn beta (cho tim mạch) cũng có tác dụng phụ làm mất ngủ.
Khi nào cần tìm sự trợ giúp?
Nếu tình trạng khó ngủ khiến bạn lo lắng, hãy đến gặp bác sĩ đa khoa (GP) để loại trừ nguyên nhân khác, xem xét thuốc men, hoặc làm xét nghiệm giấc ngủ.
Đối với rối loạn mất ngủ mạn tính, phương pháp được khuyến nghị hàng đầu là liệu pháp nhận thức – hành vi cho mất ngủ (CBT-I). Đây là cách điều trị hiệu quả và lâu dài hơn thuốc ngủ, có thể thực hiện trực tiếp hoặc trực tuyến với bác sĩ, chuyên gia giấc ngủ.
Lời khuyên khi trải qua giai đoạn khó ngủ
• Nhắc nhở bản thân rằng tình trạng này thường tự hết sau một thời gian ngắn.
• Nếu thức giấc giữa đêm, tránh lo lắng trên giường, hãy ra ngoài hoặc làm việc nhẹ nhàng.
• Duy trì giờ thức dậy cố định, kể cả sau một đêm mất ngủ, đồng thời tiếp xúc ánh sáng buổi sáng để đặt lại đồng hồ sinh học.
• Sắp xếp đủ thời gian cho giấc ngủ – không quá ít, cũng không quá nhiều.
Theo 1news.co.nz – Khoa Tran