Chính phủ New Zealand vừa từ chối khuyến nghị của Nhóm Cố vấn Đại học (University Advisory Group – UAG) về việc xây dựng hệ thống đại học tinh hoa hơn với yêu cầu đầu vào khắt khe hơn và cơ chế tài chính tách biệt khỏi các cơ sở giáo dục bậc cao khác.
Bộ trưởng Đại học Shane Reti. Ảnh: RNZ / Nick MonroBộ trưởng Đại học Shane Reti hôm thứ Ba công bố một loạt thay đổi dựa trên báo cáo của UAG, trình lên chính phủ từ tháng 4. Báo cáo này cho rằng việc không coi các trường đại học như một hệ thống thống nhất phục vụ lợi ích quốc gia là “điểm yếu cơ bản”.
UAG cũng nêu nhiều vấn đề gây tranh cãi:
• Có nên để đại học đảm nhận đào tạo đầu vào cho ngành y tá và một số ngành nghề chăm sóc khác.
• Đặt câu hỏi về sự cần thiết của hai trường đại học tại Wellington.
• Đề xuất ngăn chặn polytechnic và cơ sở tư thục cấp bằng nghiên cứu như thạc sĩ luận văn hay tiến sĩ.
Chính phủ chọn hướng đi khác
Thay vì lập một Hội đồng Giáo dục Đại học độc lập như UAG đề xuất, Bộ trưởng Reti cho biết việc này “quá phức tạp và tốn kém”. Chính phủ sẽ thành lập University Strategy Group, do ông trực tiếp làm chủ tịch, với sự tham gia của hiệu trưởng các trường đại học, Bộ Giáo dục và Ủy ban Giáo dục Đại học. Nhóm này sẽ đưa ra quyết sách chung, giảm trùng lặp giữa các trường và cải thiện cơ chế quản trị.
Ngoài ra, chính phủ cũng sẽ:
• Phát triển chiến lược giáo dục bậc cao mới.
• Thay đổi cơ chế phân bổ 315 triệu NZD/năm từ Quỹ Nghiên cứu Dựa trên Hiệu suất (PBRF).
• Điều chỉnh các quy định về quản lý và giám sát đại học.
Đặc biệt, chính phủ đồng ý với đề xuất cắt bỏ đánh giá nghiên cứu 6 năm/lần – vốn ngốn nhiều chi phí – thay bằng các chỉ số như số lượt trích dẫn quốc tế. Thay đổi này được cho sẽ giúp các trường tiết kiệm hàng chục triệu NZD và hàng trăm giờ công.
Đại học đối mặt áp lực tài chính
Ông Grant Edwards, Chủ tịch Universities New Zealand, nhận định việc thay đổi chiến lược là tích cực nhưng cảnh báo tài chính đại học vẫn đang ở mức báo động.
• Từ 2018 đến nay, lạm phát tăng 29%, trong khi ngân sách giảng dạy chỉ tăng 18% và kinh phí nghiên cứu không hề tăng.
• Điều này đồng nghĩa với sự sụt giảm thực tế gần 30% trong hoạt động nghiên cứu và giảng dạy – vốn được coi là trụ cột cho tăng trưởng kinh tế.
Báo cáo UAG cũng cảnh báo tình trạng “cạnh tranh tuyển sinh” thay vì tập trung vào chất lượng, dẫn đến sự phân tán nguồn lực, trùng lặp chương trình, và “áp lực căng thẳng tài chính” ở một số trường.
Kêu gọi siết đầu vào và phân hóa rõ rệt
UAG nhấn mạnh, để nâng cao uy tín, các trường đại học New Zealand nên cân nhắc áp dụng chuẩn đầu vào cao hơn. Điều này sẽ giúp:
• Nâng chất lượng đào tạo.
• Tăng uy tín quốc tế.
• Giữ chân giảng viên chất lượng cao.
Tuy nhiên, báo cáo cũng thừa nhận thách thức từ hệ thống giáo dục phổ thông, sự bất bình đẳng trong tiếp cận giáo dục, và các vấn đề về sức khỏe tinh thần của thanh niên.
Nhu cầu chiến lược quốc gia
Báo cáo ước tính, trong thập kỷ tới, các trường đại học có kế hoạch đầu tư cơ sở vật chất hơn 8 tỷ NZD, và kêu gọi sự phối hợp quốc gia để tránh lãng phí.
“Hiện có sự lệch pha giữa quy mô hệ thống, cách phân bổ ngân sách và nhu cầu quốc gia. Điều này đòi hỏi một chiến lược giám sát chặt chẽ hơn ở cấp quốc gia,” báo cáo kết luận.
Theo rnz.co.nz – Noo Thuyen