Bạn đã nghe đến khái niệm tiết kiệm. Nhưng còn “revenge saving” (tiết kiệm trả đũa) thì sao?
Tiết kiệm trả thù là khi mọi người cố gắng bù đắp cho thói quen tài chính kém của mình bằng cách cực kỳ tiết kiệm. Ảnh: 123RFTrong khi thế giới vẫn đang điều chỉnh thói quen chi tiêu sau đại dịch, “revenge saving” đang nổi lên như một xu hướng tài chính mới – trái ngược với “revenge spending” (chi tiêu trả đũa).
Nếu như “revenge spending” là việc mua sắm bù đắp, tiêu xài cho những thứ không thực sự cần thiết sau một giai đoạn bị hạn chế, thì “revenge saving” lại là hành vi tiết kiệm cực đoan để bù lại cho các thói quen chi tiêu kém trước đó.
Điều này có thể xuất phát từ:
• Những thử thách ngắn hạn như “thử thách không tiêu tiền”.
• Hoặc một quyết định dài hạn để cắt giảm chi tiêu mạnh mẽ.
• Lo ngại về tình hình kinh tế, việc làm, hay đơn giản là cảm giác đã “vung tay quá trán”.
Vì sao “revenge saving” xuất hiện?
Liz Koh, nhà sáng lập Enrich Retirement, cho rằng đây là ví dụ điển hình cho việc cảm xúc tác động đến hành vi tài chính.
Liz Koh, người sáng lập Enrich Retirement. Ảnh: CapturedByFridayPhotography2021-38“Đó là bản năng tự nhiên – tích trữ khi lo sợ về tương lai.” – Koh nói.
Tuy nhiên, bà lưu ý không phải ai cũng có khả năng tiết kiệm theo cách này:
• Nhiều người đã mất việc, mất nguồn thu, khó có thể sống nổi chứ chưa nói đến tiết kiệm.
• Với những người khác, đây chỉ là hành động ngắn hạn, vì bạn không thể trì hoãn chi tiêu mãi mãi (ngoại trừ các khoản mua sắm xa xỉ).
Koh cho rằng khi niềm tin tiêu dùng quay trở lại, xu hướng này sẽ giảm dần. Nhưng trước mắt, nó có thể làm chậm quá trình phục hồi kinh tế vốn phụ thuộc vào chi tiêu của người dân.
Góc nhìn từ chuyên gia
• Bodo Lang – chuyên gia marketing tại Đại học Massey – nhận định khi niềm tin kinh tế thấp, người dân có xu hướng chuẩn bị cho “thời kỳ khó khăn”. Gia đình có thu nhập khả dụng cao sẽ tiết kiệm nhiều hơn, trong khi nhóm thu nhập thấp sẽ khó làm vậy và dễ tổn thương hơn nếu khủng hoảng xảy ra.
• Chris Wilkinson, đại diện First Retail Group, cho biết thói quen chi tiêu thắt chặt sau giai đoạn lãi suất cao đã ăn sâu, nhiều người tập trung trả nợ nhanh hơn thay vì quay lại “chế độ tiêu dùng”. Điều này đang ảnh hưởng trực tiếp đến doanh số bán lẻ.
• Jarrod Kerr, Kinh tế trưởng Kiwibank, cho biết người dân đang trả nợ nhanh hơn, thường duy trì mức trả gốc và lãi như cũ ngay cả khi lãi suất giảm.
• Trong khi đó, Kelly Eckhold (Westpac) cho rằng dữ liệu cho thấy vẫn có chi tiêu diễn ra, đặc biệt là với các hàng hóa lâu bền, chỉ là chưa phản ánh rõ trong số liệu GDP.
• Miles Workman (ANZ) bổ sung rằng tỷ lệ tiết kiệm của New Zealand vẫn âm – điều vốn dĩ “bình thường” với nước này. Tuy nhiên, việc nhiều hộ gia đình tất toán khoản vay sớm có thể cho thấy họ đang bán bớt tài sản khác để trả nợ.
Chuyên gia tiếp thị Bodo Lang của Đại học Massey. Ảnh: Đại học AucklandDữ liệu tiết kiệm tại New Zealand
• Tính đến tháng 8/2024, các hộ gia đình nắm giữ 264,5 tỷ đô tiền gửi ngân hàng, cao hơn nhiều so với 249,2 tỷ đô cùng kỳ năm 2023 và 235,8 tỷ đô năm 2022.
• Dù vậy, con số này đã giảm nhẹ so với tháng 7/2024.
Theo rnz.co.nz – Khoa Tran