Bộ trưởng Nhà ở Chris Bishop khuyến khích người thuê nhà chủ động thương lượng để giảm giá thuê, trong bối cảnh giá thuê tại New Zealand giảm xuống mức thấp nhất trong hai năm vào tháng 9.
Bộ trưởng Nhà ở Chris Bishop (trái) và Bộ trưởng Nhà ở Tama Potaka (phải) đang trả lời câu hỏi tại một Ủy ban Đặc biệt. Ảnh: Anneke SmithMột số chủ nhà thậm chí đang đưa ra ưu đãi để thu hút người đến xem phòng.
Phát biểu sau phiên điều trần của Ủy ban Lựa chọn về nhà ở chiều thứ Tư, Bishop cho biết người thuê nên tận dụng thị trường hiện tại.
“Tôi khuyến khích mọi người đàm phán với chủ nhà. Nếu họ nghĩ mình có thể giảm tiền thuê, hãy làm điều đó – điều này tốt cho họ và cho túi tiền của họ,” ông nói.
Ông kể lại một trường hợp người thuê đang trả 650 NZD/tuần, nhưng phát hiện hai căn hộ giống hệt trong cùng tòa nhà chỉ còn 600 NZD.
“Anh ấy gọi cho chủ nhà và nói ‘Tôi đang trả 650 nhưng căn khác chỉ 600, tôi có thể chuyển đi’. Và tiền thuê lập tức được giảm xuống 600.”
Bishop cho rằng tình trạng giá thuê leo thang liên tục trong 20 năm qua là một “vấn đề văn hóa”. Nhưng hiện tại, thế chủ động đang nghiêng về phía người thuê.
“Những ngày mà người thuê phải chen nhau như đàn mèo để giành được một căn nhà cho thuê… tạm thời đã qua. Sức mạnh bây giờ nằm trong tay người thuê. Hãy tận dụng nó.”
Chính phủ bị chất vấn về mục tiêu xây thêm 1500 căn nhà
Tại phiên điều trần, nghị sĩ Lao động Kieran McAnulty đặt câu hỏi liệu chính phủ có đang đi đúng hướng với cam kết xây 1500 căn nhà mới trước tháng 6/2027, trong đó có 550 căn vào năm 2026.
Bishop trả lời:
“Vâng, đó là thông tin tôi nhận được. Dĩ nhiên sẽ có trễ hạn – đó là bản chất của ngành xây dựng.”
Ông nói Kāinga Ora đang gặp khó khăn với thủ tục cấp phép của các hội đồng địa phương, khiến nhiều dự án bị chậm tiến độ.
McAnulty phản biện bằng một tài liệu nội bộ cho thấy chỉ 337 căn dự kiến hoàn thành trong năm tài chính 2025/26, và phần lớn số nhà trong năm 2026/27 sẽ bị trễ hạn so với mục tiêu đặt ra.
Bishop thừa nhận rủi ro chậm tiến độ nhưng nhấn mạnh ông không kiểm soát quy trình cấp phép hay ngành xây dựng, chỉ có thể “tạo áp lực để họ hoàn thành”.
Bộ trưởng: Người mãn hạn tù cần được hỗ trợ nhà ở
Nghị sĩ Đảng Xanh Tamatha Paul hỏi về cam kết của chính phủ đối với nhà ở công và liệu có tiếp tục giữ vững các chương trình nhà nước.
Bishop khẳng định chính phủ vẫn phải cung cấp hỗ trợ cho những nhóm dễ tổn thương:
“Luôn có những người cần trợ giúp – người nghiện, người có vấn đề sức khỏe tâm thần, người rời trại giam, người rời hệ thống thanh thiếu niên, hay đơn giản là không đủ khả năng chi trả.”
Ông nhấn mạnh chính phủ không nhất thiết tự làm tất cả mà có thể hợp tác với Salvation Army, các tổ chức nhà ở cộng đồng, iwi và các quỹ đất Maori.
Bishop đặc biệt quan tâm đến việc hỗ trợ người vừa mãn hạn tù:
“Rất nhiều người rời trại giam trong tình trạng không có nơi ở, rồi tái phạm và quay lại hệ thống. Nhà tù là hình thức ‘nhà ở xã hội’ đắt đỏ nhất. Chúng ta cần làm nhiều hơn để giúp những người này.”
Áp lực về tình trạng thanh thiếu niên vô gia cư
Paul cũng đặt câu hỏi với Thứ trưởng Nhà ở Tama Potaka về tình trạng thanh thiếu niên vô gia cư, dựa trên báo cáo State of the Street cho thấy tình trạng ngủ ngoài trời ngày càng tệ hơn.
Bà cho biết một số khu vực như Rotorua, Napier, Taupō, Gisborne, Kaikohe, Whangārei và North Shore hoàn toàn không có nhà ở chuyển tiếp dành cho thanh thiếu niên.
Potaka thừa nhận:
“Vô gia cư ở giới trẻ không phải vấn đề tách biệt mà là một phần của tình trạng thiếu thốn nhà ở nghiêm trọng trên toàn quốc.”
Ông cho biết chính phủ vẫn đang tài trợ các cơ sở hỗ trợ thanh thiếu niên vô gia cư, nhưng thừa nhận tồn tại nhiều thách thức về sức khỏe tâm thần, gắn kết gia đình và các vấn đề xã hội khác. Một phần ngân sách mới nhất đã được phân bổ cho Mā Te Huruhuru để phát triển nhà ở chuyển tiếp tại Auckland.
“Liệu có đủ không? Chúng ta sẽ phải chờ xem. Nhưng chúng tôi lạc quan vì nguồn lực đang được chuyển đến các tổ chức tại chỗ để hỗ trợ thanh thiếu niên và nhiều gia đình khác đang gặp khó khăn nghiêm trọng về nhà ở.”
Theo rnz.co.nz – Khoa Tran