Hàng chục con wallaby được ghi nhận trên một cánh đồng ở Rotorua vào năm 2022.
Hội đồng Vùng Bay of Plenty đã tiêu diệt hoặc kiểm soát hơn 2000 con wallaby trong khuôn khổ chương trình kiểm soát sinh vật gây hại năm 2024/25.
Wallaby được đưa từ Úc vào New Zealand vào cuối những năm 1800 để phục vụ săn bắn, các vườn thú tư nhân và vì giá trị bộ da của chúng.
Không có thiên địch tự nhiên, wallaby đã thích nghi với điều kiện ở New Zealand và hiện ước tính có hơn 1 triệu con sống ngoài tự nhiên trên cả nước.
Dù trông dễ thương và đáng yêu, chúng lại là mối đe dọa lớn đối với đa dạng sinh học và nền kinh tế của New Zealand.
“Wallaby ăn mọi thứ trong tầm với trong các khu rừng bản địa của chúng ta, bao gồm cả những cây non – vốn là tương lai của rừng,” ông Zane Jensen, quản lý hoạt động của Cục Bảo tồn tại Rotorua, cho biết.
Wallaby “phá hủy” quá trình tái sinh rừng và đất nông nghiệp sản xuất, gây ra chi phí tài chính rất lớn.
“Wallaby khiến người dân New Zealand thiệt hại hàng triệu đô la do mất sản lượng nông nghiệp và mất các lợi ích từ môi trường,” ông Jensen nói.
Cục Bảo tồn phối hợp với nhiều đơn vị và Chương trình Quốc gia Tiêu diệt Wallaby Tipu Mātoro nhằm giảm sự lây lan của wallaby, với mục tiêu cuối cùng là xóa sổ hoàn toàn, trong đó chính phủ tài trợ 1 triệu đô trong hai năm để hỗ trợ nỗ lực này.
Ông Jensen cho biết DOC cũng đang làm việc cùng mana whenua tại Bay of Plenty để “hạn chế các quần thể wallaby hiện có” và ngăn chặn sự lan rộng thêm.
“Điều này giúp nâng cao kỹ năng và năng lực cho mana whenua để họ có thể tự thực hiện việc kiểm soát wallaby trên đất của mình,” ông Jensen nói.
Hội đồng Vùng Bay of Plenty chịu trách nhiệm kiểm soát sinh vật gây hại trong khu vực và là một phần của chương trình tiêu diệt.
Vào tháng 6, hội đồng vùng đã thay đổi Kế hoạch Quản lý Sinh vật Gây hại Khu vực, xếp tất cả các loài wallaby được ghi nhận trong vùng vào nhóm cần tiêu diệt hoặc kiểm soát theo lộ trình.
Tiêu diệt là việc tiêu hủy sinh vật gây hại nhằm loại bỏ hoàn toàn sự hiện diện của chúng khỏi khu vực. Kiểm soát theo lộ trình nhằm ngăn sinh vật gây hại lan ra ngoài vùng kiểm soát.
Khu vực kiểm soát wallaby tại Trung Bắc Đảo sử dụng các đặc điểm tự nhiên như sông ngòi, hẻm núi dốc và hồ để tạo thành rào cản, với một vùng đệm xung quanh nơi các hoạt động kiểm soát được triển khai.
Các quần thể wallaby bên trong khu vực kiểm soát được nhắm mục tiêu từ ngoài vào trong, với hy vọng đạt được việc tiêu diệt hoàn toàn.
Tuy nhiên, điều này không hề đơn giản, bởi khu vực kiểm soát Trung Bắc Đảo rộng khoảng 260.000 hecta – tương đương diện tích của quốc gia Luxembourg.
Các nỗ lực vẫn đang tiếp diễn và trong năm 2024–25, hội đồng vùng đã tiêu diệt 15 con wallaby, đồng thời “kiểm soát” thêm 1988 con, tức là ngăn chúng lan ra ngoài khu vực kiểm soát.
“Hoạt động hiện nay tập trung vào việc tìm kiếm và loại bỏ tất cả các quần thể wallaby ở những khu vực nằm ngoài vùng lõi này,” ông Davor Bejakovich, trưởng chương trình wallaby của Hội đồng Vùng Bay of Plenty, cho biết.
Các nhà thầu, cùng với chó chỉ dấu wallaby và camera bẫy, xác định vị trí và phạm vi phân bố của các quần thể wallaby.
“Ở những nơi wallaby tồn tại ngoài khu vực kiểm soát, hội đồng sẽ làm việc với chủ đất để lập kế hoạch và triển khai kiểm soát wallaby,” ông Bejakovich nói.
“Trong những khu vực này, số lượng wallaby bị tiêu diệt ít quan trọng hơn việc xác định liệu còn con nào sống sót hay không, vì trọng tâm của chúng tôi là tìm và loại bỏ con wallaby cuối cùng trong khu vực.
“Công tác kiểm soát wallaby, bao gồm việc bắn vào ban đêm, được thực hiện tại các vị trí chiến lược bên trong khu vực kiểm soát.
“Mục tiêu là giảm số lượng wallaby và ngăn chúng lan ra ngoài vùng kiểm soát.”
Wallaby không phải là vấn đề sinh vật gây hại duy nhất của khu vực.
Có 20 loài động vật gây hại được liệt kê để quản lý tại Bay of Plenty.
Hội đồng vùng quản lý các kế hoạch ngăn chặn và tiêu diệt đối với một số loài gây hại như wallaby và dê, trong khi chủ đất chịu trách nhiệm với các loài thuộc diện kiểm soát.
Trong năm tính đến ngày 30 tháng 6, hội đồng vùng đã nhận được 147 yêu cầu từ công chúng liên quan đến các loài động vật gây hại khác. Những loài này, như thỏ, chồn stoat và possum, được xem là mối đe dọa mang tính tư vấn vì chúng đã phổ biến rộng rãi. Hội đồng vùng không thể đưa ra con số chính xác về loài nào chiếm đa số khiếu nại.
Hội đồng vùng có thể hỗ trợ tư vấn về kiểm soát, nhưng trách nhiệm chính thuộc về chủ đất hoặc người sử dụng đất.
Cách phân chia trách nhiệm này đã gây ra sự nhầm lẫn trong một “đợt bùng phát thỏ” tại khu vực Okere Falls vào năm 2025.
Gần 1000 con dê hoang cũng đã được xử lý trong năm nay, với 8 con bị tiêu diệt và 960 con được kiểm soát, trong khuôn khổ năm thứ 20 của Chương trình Dê Hoang Eastern Bay of Plenty.
Trong suốt hai thập kỷ, khoảng 35.000 con dê đã được kiểm soát, với 10 triệu đô la được đầu tư để quản lý một khu vực có diện tích tương đương hơn một triệu sân bóng bầu dục.
Theo rnz.co.nz - Hani Dang