Ngày đầu tiên triển khai kiểm tra ma túy ven đường tại Wellington đã nhận được phản hồi tích cực từ người dân, theo thông tin từ cảnh sát New Zealand. Chương trình bắt đầu từ thứ Hai và dự kiến sẽ mở rộng ra toàn quốc trong năm tới.
Việc thử nghiệm đã bắt đầu ở Wellington vào thứ Hai. Ảnh minh họa. Ảnh: RNZ / Alexander RobertsonTheo kế hoạch, cảnh sát sẽ tiến hành xét nghiệm nước bọt tại chỗ để phát hiện 4 loại chất gồm: THC (có trong cần sa), methamphetamine, MDMA (thuốc lắc) và cocaine.
Lần đầu cảnh sát có quyền kiểm tra ma túy người lái xe
Phát biểu trên chương trình Morning Report, Giám đốc cảnh sát Steve Greally cho biết đây là lần đầu tiên cảnh sát có thẩm quyền kiểm tra người lái xe về việc sử dụng ma túy.
“Chúng tôi biết rất rõ rằng ma túy liên quan đến khoảng 30% các vụ tai nạn chết người,” ông nói.
Nghiên cứu của Cơ quan Giao thông New Zealand (NZTA) cho thấy rượu bia và ma túy góp phần vào 30% tai nạn gây chết người, 20% tai nạn gây thương tích nghiêm trọng và 12% tai nạn gây thương tích nhẹ.
Trong ngày đầu, kiểm tra ma túy được thực hiện song song với kiểm tra nồng độ cồn. Dù mỗi ca xét nghiệm nước bọt có thể mất khoảng 10 phút, phản hồi từ người dân nhìn chung vẫn tích cực.
“Mọi người hiểu vì sao chúng tôi làm điều này. Không ai muốn cùng lưu thông với người bị suy giảm khả năng do ma túy hay rượu,” ông Greally nói.
Kiểm tra bất kỳ lúc nào, ở bất kỳ đâu
Theo cảnh sát, trong các chiến dịch kiểm tra nồng độ cồn quy mô lớn, việc kết hợp cả hai hình thức có thể không phù hợp do mất thời gian. Tuy nhiên, kiểm tra ma túy có thể diễn ra ở mọi thời điểm và địa điểm.
“Thông điệp rất rõ ràng: nếu bạn sử dụng ma túy – dù là chất cấm hay thuốc kê đơn dùng quá liều – thì bạn có thể bị phát hiện.”
Người dùng cần sa y tế được khuyến cáo trao đổi với bác sĩ
Một trong những mối lo ngại lớn là hàng chục nghìn bệnh nhân sử dụng cần sa y tế có thể bị ảnh hưởng bởi việc kiểm tra.
Ông Greally cho biết cảnh sát thừa nhận việc sử dụng cần sa y tế hợp pháp, và các xét nghiệm được thiết kế để phát hiện việc sử dụng gần đây, chứ không phải từ nhiều ngày trước.
“Bệnh nhân cần sa y tế cần trao đổi với bác sĩ về việc sử dụng an toàn khi lái xe,” ông nói.
Luật có quy định cơ chế bảo vệ pháp lý cho người dùng cần sa y tế, tuy nhiên không ngăn việc bị lập biên bản tại chỗ. Việc miễn phạt (nếu có) sẽ được xem xét sau khi người vi phạm cung cấp đơn thuốc hoặc thẻ xác nhận từ bác sĩ kê đơn.
Các ngưỡng phát hiện được xây dựng bởi hội đồng chuyên gia, bao gồm đại diện Bộ Y tế, Bộ Kinh doanh – Đổi mới – Việc làm, Viện Khoa học Môi trường và các chuyên gia pháp y độc lập, dựa trên tiêu chuẩn châu Âu, New Zealand và Úc.
Quy trình và mức phạt khi kiểm tra ma túy ven đường
Nếu hai lần xét nghiệm nước bọt tại chỗ đều dương tính, người lái xe có thể bị cấm lái xe trong 12 giờ.
Mẫu nước bọt sau đó sẽ được gửi đến phòng thí nghiệm để kiểm tra 25 loại chất theo Luật Giao thông Đường bộ mới, bao gồm thuốc ngủ như zopiclone, temazepam và thuốc giảm đau như tramadol, oxycodone, codeine.
• Vượt ngưỡng cho phép: phạt 200 đô la + 50 điểm trừ bằng lái
• Có từ hai loại chất trở lên: phạt 400 đô la + 75 điểm trừ
Nếu từ chối xét nghiệm nước bọt hoặc bị yêu cầu xét nghiệm máu, mức phạt sẽ nghiêm khắc hơn. Trường hợp xét nghiệm máu vượt ngưỡng “nguy cơ cao” có thể đối mặt với phạt 4500 đô la, tù tới 3 tháng và tước bằng lái 6 tháng.
Tranh cãi về hiệu quả xét nghiệm
Một số chuyên gia cảnh báo việc xét nghiệm không đánh giá trực tiếp mức độ suy giảm khả năng lái xe.
Ông Dr Waseem Alzaher, Giám đốc điều hành Cannabis Clinic, lo ngại rằng bệnh nhân sử dụng cần sa theo chỉ định y tế vẫn có thể bị xử phạt dù không bị ảnh hưởng khả năng lái xe.
Ước tính hiện có 120.000–130.000 người New Zealand đang được kê đơn cần sa y tế. Theo dữ liệu mới nhất, hơn 675.000 người trưởng thành đã sử dụng cần sa trong vòng 12 tháng.
Nhà nghiên cứu Úc Dr Michael White cho rằng các xét nghiệm này gần như không phản ánh chính xác tình trạng suy giảm khả năng.
“Nhiều người sử dụng cần sa thường xuyên không hề bị suy giảm, ngay cả khi vừa sử dụng. Điều này đặt ra câu hỏi về tính công bằng,” ông nói.
Ngoài ra, NZ Drug Foundation và một số học giả cũng cảnh báo rằng người dùng hợp pháp các loại thuốc khác, như thuốc điều trị ADHD chứa amphetamine, cũng có nguy cơ bị phát hiện dương tính dù dùng đúng chỉ định.
Theo rnz.co.nz – Noo Thuyen