Một nhóm nhà thiên văn học tại Đại học Cambridge vừa phát hiện dấu hiệu sinh học tiềm năng trên một ngoại hành tinh xa xôi, khiến nhiều người kỳ vọng vào khả năng có sự sống ngoài Trái Đất. Tuy nhiên, các chuyên gia – bao gồm một nhà vật lý học hàng đầu New Zealand – cho rằng cần thận trọng và chờ thêm bằng chứng xác thực.
Kính viễn vọng không gian James Webb (JWST), hình minh họa. Kính viễn vọng hồng ngoại này được phóng vào tháng 12 năm 2021. Ảnh: JAMES VAUGHAN/SCIENCE PHOTO LIBR/AFPHành tinh K2-18b có gì đặc biệt?
Phát hiện được thực hiện trên hành tinh K2-18b, cách Trái Đất 124 năm ánh sáng, lớn hơn Trái Đất và có khối lượng gấp khoảng 8 lần nhưng chỉ lớn hơn 2,6 lần về bán kính. Giáo sư Jan Eldridge – Trưởng khoa Vật lý tại Đại học Auckland – mô tả đây là “Super-Earth” hoặc “Super-Neptune”, với mật độ tương đương Trái Đất.
Hiện giới khoa học cho rằng K2-18b có thể là một “thế giới hycean” – hành tinh có bầu khí quyển giàu hydro và bề mặt bao phủ bởi nước lỏng. Tuy nhiên, các nghiên cứu vẫn đang tiếp tục để xác định chính xác đặc tính bề mặt của hành tinh này.
K2-18b cũng nằm trong “vùng sống được” – khoảng cách lý tưởng quanh ngôi sao chủ để nước lỏng có thể tồn tại, yếu tố quan trọng để sự sống phát triển.
Dấu hiệu sự sống – hay chỉ là nhầm lẫn?
Thông qua kính viễn vọng không gian James Webb, nhóm nghiên cứu đã phát hiện dimethyl sulfide (DMS) – một phân tử thường được tạo ra bởi tảo biển trên Trái Đất, được coi là dấu hiệu sinh học tiềm năng.
Tuy nhiên, Giáo sư Eldridge nhấn mạnh:
“Chỉ một phân tử thôi chưa đủ để khẳng định có sự sống. Có thể còn nhiều quá trình hóa học khác tạo ra DMS mà chúng ta chưa biết.”
“Trong ngành thiên văn có câu nói: ‘Không bao giờ là người ngoài hành tinh’ – dù phát hiện có hấp dẫn đến đâu.”
Năm 2019, một nhóm các nhà khoa học cho biết hành tinh K2-18b là ngoại hành tinh Siêu Trái Đất hiếm duy nhất được biết đến có dấu hiệu chứa nước và nhiệt độ có thể hỗ trợ sự sống. Ảnh: M. KORNMESSER / ESA/Hubble / AFPPhát hiện DMS có ý nghĩa gì?
Khi hành tinh đi ngang qua trước ngôi sao của nó, ánh sáng từ ngôi sao sẽ xuyên qua bầu khí quyển hành tinh. Kính viễn vọng James Webb phân tích sự thay đổi trong quang phổ ánh sáng để xác định thành phần khí quyển.
Trước đây, người ta đã xác định K2-18b chứa CO₂, methane và nước. Phát hiện lần này là lần đầu tiên dimethyl sulfide xuất hiện trong khí quyển của một ngoại hành tinh – một bước tiến lớn trong công nghệ phân tích vũ trụ.
Một bản kết xuất được công bố vào thứ Năm bởi Đại học Cambridge, mô tả ngoại hành tinh K2-18b, nơi họ cho biết họ đã tìm thấy 'gợi ý' mạnh mẽ nhất về sự sống có thể tồn tại bên ngoài hệ mặt trời của chúng ta. Ảnh: AFP PHOTO / ĐẠI HỌC CAMBRIDGE / N. MADHUSUDHANTuy nhiên, Eldridge cảnh báo không nên quá phấn khích:
“Nhiều nhóm nghiên cứu khác cũng đã quan sát dữ liệu tương tự nhưng không thấy DMS. Có thể có sự biến đổi theo chu kỳ? Hoặc có quy trình tự nhiên nào khác tạo ra phân tử này?”
Bà cũng nhắc lại trường hợp trước đây, khi tín hiệu sinh học trên sao Kim bị phát hiện rồi lại biến mất, cho thấy sự phức tạp của việc xác định sự sống ngoài hành tinh.
“Tôi tin rằng một ngày nào đó chúng ta sẽ tìm thấy thêm nhiều hành tinh có dấu hiệu sinh học. Nhưng để chứng minh có sự sống thật sự thì cực kỳ khó khăn, và phải có xác nhận từ nhiều nghiên cứu độc lập.”
Theo rnz.co.nz – Noo Thuyen