New Zealand vừa tụt một bậc trong bảng xếp hạng bình đẳng giới toàn cầu do Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) công bố, cho thấy quốc gia này dù vẫn nằm trong nhóm dẫn đầu thế giới nhưng đang đối mặt với nguy cơ suy giảm về cơ hội kinh tế và đại diện chính trị cho phụ nữ.
Theo Báo cáo Chênh lệch Giới toàn cầu 2025, New Zealand đã rơi từ vị trí thứ 4 xuống thứ 5, chủ yếu do giảm điểm ở hai lĩnh vực: tham gia kinh tế và trao quyền chính trị cho phụ nữ.
Sự bình đẳng trong các vị trí bộ trưởng đã giảm từ 81,8% xuống còn 53,8% trong hai năm qua. Ảnh: 123rfCơ hội kinh tế và đại diện chính trị giảm sút
WEF đánh giá các quốc gia dựa trên 4 tiêu chí chính:
1. Tham gia và cơ hội kinh tế
2. Tiếp cận giáo dục
3. Sức khỏe và sự sống còn
4. Trao quyền chính trị
New Zealand lần đầu tiên kể từ năm 2007 ghi nhận tỷ lệ tham gia kinh tế của phụ nữ dưới mức 70%.
Báo cáo cho biết:
“Chỉ số cơ hội kinh tế có xu hướng giảm, và nhận thức về bình đẳng tiền lương giữa nam và nữ trong giới điều hành tiếp tục đi xuống.”
Về chính trị, báo cáo ghi nhận sự tụt mạnh trong tỷ lệ nữ giới nắm giữ vị trí bộ trưởng, từ 81,8% năm 2023 xuống còn 53,8% năm 2025.
Tỷ lệ nữ trong quốc hội cũng giảm từ mức 100% bình đẳng năm 2023 xuống còn 83,6%.
Bộ trưởng Phụ nữ Nicola Grigg. Ảnh: RNZ / Nate McKinnonBộ trưởng Nicola Grigg: "New Zealand vẫn giữ vị trí mạnh"
Bà Nicola Grigg, Bộ trưởng phụ nữ, cho rằng dù New Zealand tụt hạng, nhưng quốc gia này vẫn giữ vị trí cao, đặc biệt là đứng đầu thế giới về tiếp cận giáo dục.
“Việc duy trì vị trí trong top 5 toàn cầu phản ánh cam kết lâu dài của chúng ta với bình đẳng giới,” bà Grigg nói.
Liên minh cầm quyền hiện chưa quyết định về việc bắt buộc doanh nghiệp báo cáo khoảng cách tiền lương theo giới, một chính sách từng được chính phủ Lao động trước đó ban hành vào tháng 8/2023.
Chính phủ ưu tiên xây dựng năng lực và dữ liệu
Bà Grigg cho biết, chính phủ đang tập trung vào việc giúp doanh nghiệp tự đánh giá và báo cáo, đồng thời tăng cường thu thập dữ liệu để hiểu rõ nguyên nhân của chênh lệch lương.
“Khoảng 80% yếu tố gây ra chênh lệch lương giới là ‘khó giải thích’, chẳng hạn như thiên kiến trong tuyển dụng.”
Năm ngoái, Bộ trưởng Grigg đã ra mắt Bộ công cụ Tính khoảng cách lương giới, do chính doanh nghiệp phát triển. Tính đến nay, công cụ này đã thu hút hơn 23.000 lượt truy cập.
Thay đổi luật về bình đẳng lương chưa tác động ngay
Chính phủ gần đây đã cải cách hệ thống thương lượng về bình đẳng lương, xóa bỏ các thoả thuận cũ, nhưng khẳng định điều này sẽ giúp nhận diện tốt hơn sự phân biệt giới tính trong lương thưởng.
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng những thay đổi này chưa đủ nhanh để phản ánh trong báo cáo WEF năm nay.
Bà Saunoamaali’i Karanina Sumeo, cựu Ủy viên Cơ hội Việc làm Bình đẳng, cho biết:
“Xếp hạng toàn cầu nhìn thì có vẻ tốt, nhưng thực tế chúng ta phải nhìn sâu hơn. Có tới 38,2% hộ gia đình ở New Zealand cho biết thu nhập hiện tại là không đủ hoặc chỉ vừa đủ sống.”
Kêu gọi hệ thống báo cáo bắt buộc về lương giới
Bà Sumeo và nhóm nữ cựu nghị sĩ dẫn đầu bởi Dame Marilyn Waring hiện đang vận động thành lập một hệ thống báo cáo lương bắt buộc để tăng tính minh bạch.
“Nếu không bắt buộc, việc này sẽ không bao giờ được ưu tiên. Nhưng chúng tôi cũng hiểu rằng phải hỗ trợ doanh nghiệp để họ không thấy quá áp lực khi triển khai.”
Theo rnz.co.nz – Noo Thuyen