Người dân New Zealand từng được trấn an rằng chỉ cần “sống sót tới 2025” là nền kinh tế sẽ phục hồi. Tuy nhiên, theo một chuyên gia kinh tế hàng đầu từ Kiwibank, mốc đó có thể sẽ bị lùi đến năm 2026 mới có dấu hiệu cải thiện rõ rệt.
Báo cáo Annual Regional Note mới nhất của Kiwibank cho thấy mặc dù một số khu vực có cải thiện nhỏ, nhưng điểm số chung của cả nước vẫn rất yếu. Điểm trung bình toàn quốc chỉ tăng nhẹ từ 3/10 lên 4/10.
Đảo Nam dẫn đầu, nhưng không đáng kể
Southland và Otago dẫn đầu cả nước với điểm số 5. Otago được hỗ trợ bởi sự phục hồi của du lịch quốc tế và tăng trưởng việc làm.
Ngược lại, Northland, Taranaki và Gisborne đều sụt giảm. Taranaki ghi nhận mức giảm việc làm lớn nhất toàn quốc, lên tới -8%, còn Northland chứng kiến sự sụt giảm mạnh về số lượng giấy phép xây dựng.
Doanh số bán lẻ vẫn thấp hơn mức trung bình trong thập kỷ qua ở hầu hết các khu vực, do tâm lý tiêu dùng yếu và niềm tin của hộ gia đình giảm sút.
Wellington ghi nhận mức giảm lớn nhất, -3,3%, trong khi các vùng như Waikato, Northland và Bay of Plenty có cải thiện nhẹ so với năm ngoái.
'Wellington đang mất tinh thần'
Wellington tăng điểm nhẹ từ 2 lên 3, còn Auckland từ 3 lên 4, nhưng vẫn nằm dưới mức trung bình toàn quốc.
“Wellington đang mất tinh thần rõ rệt,” chuyên gia kinh tế trưởng Jarrod Kerr nhận định. “Thành phố đã trải qua nhiều biến động. Bạn có thể thấy điều đó qua thị trường nhà đất, hoạt động kinh tế, và cả không khí chung — thành phố gần như đã bị quật ngã.”
Ông cho biết nhìn chung, các vùng phía Nam lạc quan hơn, nhưng kể cả vậy, điểm cao nhất cũng chỉ đạt 5/10.
Lãi suất cao "ghìm chân" nền kinh tế
Báo cáo củng cố thêm quan điểm rằng các đợt cắt giảm lãi suất gần đây là chưa đủ để thúc đẩy tăng trưởng.
“Chúng ta đang bò ra khỏi suy thoái chứ chưa thực sự lấy lại phong độ để tăng trưởng. Nền kinh tế cả nước vẫn đang chật vật.”
Năm ngoái, nhiều khách hàng của Kiwibank hy vọng chỉ cần cầm cự tới năm nay. Nhưng theo Kerr, “Chúng ta đã đi qua nửa năm rồi, và dù có cải thiện, thì cũng chỉ là chút ít.”
New Zealand thua xa Úc
So với Australia, nền kinh tế New Zealand yếu hơn hẳn.
“Họ mạnh hơn, dù trong bối cảnh của họ thì vẫn gọi là 'mềm yếu'… Nhưng mọi thứ được phản ánh rõ ràng nhất qua thị trường lao động. Tỷ lệ thất nghiệp của họ gần 4%, trong khi của chúng ta đã vượt quá 5%.”
Một phần lý do là vì New Zealand tăng lãi suất mạnh tay hơn Australia trong giai đoạn kiềm chế lạm phát hậu COVID.
“Chúng ta đã tăng lãi suất quá mạnh và giữ mức 5,5% quá lâu để chống lạm phát. Thậm chí Ngân hàng Dự trữ thừa nhận đã 'chủ ý gây ra suy thoái' để đưa lạm phát xuống. Australia thì không làm vậy – họ không đập nền kinh tế xuống sàn như chúng ta.”
Hy vọng năm 2026
Kerr cho biết quá trình phục hồi vẫn sẽ diễn ra, nhưng giờ đây kỳ vọng đã dịch chuyển sang năm 2026.
“Chúng tôi vẫn hy vọng kinh tế khởi sắc trong nửa cuối năm nay khi nhiều người được tái cố định khoản vay với lãi suất thấp hơn. Nhưng rõ ràng, đây đã trở thành một câu chuyện của năm 2026.”
Theo rnz.co.nz – Noo Thuyen