Tiêu thụ ma túy đá (methamphetamine) tại New Zealand đã tăng vọt trong năm 2024 và đến nay vẫn ở mức cao, tuy nhiên, dữ liệu từ cảnh sát cho thấy chưa có sự gia tăng rõ rệt về tội phạm liên quan.
Các gói methampetamine bị tịch thu tại Sân bay Auckland vào tháng trước.Ảnh: Cung cấp/Cảnh sát New ZealandDữ liệu không cho thấy tội phạm tăng mạnh
Thanh tra trưởng Greg Williams chia sẻ, việc sử dụng meth ở mức cao là điều "đau lòng" và ông lo ngại về tác động lâu dài đối với cộng đồng. Tuy nhiên, dữ liệu từ Cảnh sát New Zealand lại không cho thấy sự gia tăng đáng kể về tội phạm sau khi lượng tiêu thụ meth tăng đột biến vào tháng 7/2024.
Dựa trên thống kê từ Recorded Crime Victims Statistics (RCVS) – dữ liệu về các vụ tội phạm có nạn nhân được báo cáo – xu hướng số vụ phạm tội trên toàn quốc từ tháng 7/2023 đến tháng 6/2025 vẫn ổn định, không phản ánh sự thay đổi lớn sau khi lượng meth tiêu thụ tăng.
Tăng gần gấp đôi lượng meth sử dụng qua xét nghiệm nước thải
Dữ liệu xét nghiệm nước thải cho thấy, mức tiêu thụ meth đã tăng 96% vào năm 2024 so với năm 2023, tương đương với việc tăng gần gấp đôi. Cụ thể, từ mức 15 kg/tuần vào quý 1 năm 2019, lượng tiêu thụ đã lên tới trung bình 36 kg/tuần vào quý 4 năm 2024. Gần đây nhất, từ tháng 1 đến tháng 3 năm 2025, trung bình 33 kg meth được tiêu thụ mỗi tuần.
Bộ trưởng Hải quan kiêm Thứ trưởng Bộ Công an, Casey Costello, nhận định mức sử dụng meth đang giảm nhẹ nhưng vẫn "quá cao", và chi phí xã hội gây ra ước tính lên tới 34,6 triệu NZD mỗi tuần.
Chưa rõ do người mới dùng hay người dùng hiện tại dùng nhiều hơn
Thanh tra Williams cho biết chưa thể xác định liệu có nhiều người mới bắt đầu sử dụng meth hay những người dùng hiện tại tăng liều lượng. Dù vậy, ông khẳng định meth là “tác nhân chính dẫn đến tội phạm, tổn hại xã hội và sự khốn khó trong cộng đồng”.
Ông cũng thừa nhận giá meth tại New Zealand đã giảm, nhưng vẫn cao so với mặt bằng thế giới: “Bạn vẫn cần có tiền để mua nó. Đó mới là điều đáng lo ngại.”
- Dữ liệu từ Cảnh sát RCVS
Các khu vực tiêu thụ meth cao nhất
Theo dữ liệu nước thải, các khu vực có tỷ lệ tiêu thụ meth cao nhất trên đầu người gồm:
• Northland
• Eastern
• Waikato
• Tāmaki Makaurau (Auckland)
Mặc dù có sự gia tăng nhẹ về số vụ phạm tội tại một vài khu vực trên, dữ liệu tổng thể vẫn cho thấy xu hướng ổn định so với thời điểm trước đợt tăng meth.
- Dữ liệu từ Cảnh sát RCVS
Tội phạm liên quan meth khó đo lường qua báo cáo chính thức
Williams dẫn nghiên cứu cho thấy những người từng bị kết án và sử dụng meth phạm tội nhiều gấp 5 lần người không dùng. Tuy nhiên, ông thừa nhận việc dự báo tác động dài hạn là khó khăn.
Ông cũng nhấn mạnh rằng mặc dù tội phạm không tăng ngay lập tức, nhưng số tiền chảy vào tay các băng nhóm tội phạm vẫn đang gia tăng mạnh mẽ. “Không thể không thấy được tác động của điều đó đến cộng đồng,” ông nói.
Khảo sát tội phạm độc lập vẫn là chuẩn mực vàng
Dữ liệu từ cảnh sát có thể không phản ánh hết tình trạng vì nhiều vụ việc không được báo cáo. Khảo sát New Zealand Crime and Victims Survey được coi là tiêu chuẩn vàng nhưng chỉ được thực hiện mỗi năm một lần, nên chưa có số liệu mới cho năm 2025.
Bộ trưởng Hải quan và Phó Bộ trưởng Cảnh sát Casey Costello phát biểu về một chương trình tội phạm có tổ chức nhắm vào các nguyên nhân gây ra tình trạng sử dụng ma túy trong cộng đồng. Ảnh: RNZ / Ellen O'DwyerNhóm cố vấn tổ chức tội phạm xuyên quốc gia: Cần chiến lược quốc gia chống meth
Báo cáo tháng 6 của Nhóm Cố vấn Bộ trưởng về Tội phạm có tổ chức và xuyên quốc gia (TASC) nhấn mạnh cần có một chiến lược quốc gia đi kèm thực thi cấp địa phương để đối phó lâu dài với tội phạm ma túy và phá vỡ vòng luẩn quẩn giữa nghiện ngập và tội phạm.
Các khuyến nghị chính bao gồm:
• Xóa bỏ kỳ thị với người sử dụng ma túy để họ dễ tiếp cận điều trị
• Đầu tư mạnh hơn vào các dịch vụ cai nghiện và hỗ trợ sức khỏe tâm thần
• Mở rộng mô hình tòa án chuyên biệt xử lý người nghiện, như Tòa Án Điều Trị Ma Túy và Rượu
Báo cáo cũng cho thấy:
• New Zealand chi khoảng 235 triệu NZD cho các dịch vụ điều trị ma túy và rượu năm 2023/24
• 44.850 người đã tiếp cận các dịch vụ này
• 75,8% trong số đó được tiếp nhận điều trị trong vòng 3 tuần
TASC đề xuất cần coi ma túy là vấn đề y tế, không phải tội phạm, nhằm giúp người nghiện dễ dàng tiếp cận điều trị hơn, đồng thời giảm gánh nặng cho hệ thống tư pháp.
Một phản hồi từ đội đặc nhiệm "meth sprint team" của chính phủ dự kiến sẽ được công bố trong tháng này.
Theo rnz.co.nz – Noo Thuyen