Một nhóm thuốc gọi là beta-blocker – được sử dụng hàng thập kỷ như phương pháp điều trị đầu tay sau nhồi máu cơ tim – không mang lại lợi ích cho phần lớn bệnh nhân và có thể làm tăng nguy cơ nhập viện và tử vong ở một số phụ nữ, nhưng không ảnh hưởng tương tự ở nam giới, theo nghiên cứu đột phá mới.
Ảnh: 123rf“Những phát hiện này sẽ thay đổi toàn bộ hướng dẫn lâm sàng quốc tế về việc sử dụng beta-blocker cho nam và nữ, đồng thời thúc đẩy cách tiếp cận điều trị bệnh tim mạch theo giới tính vốn đã cần từ lâu,” TS Valentin Fuster, Chủ tịch Bệnh viện Tim Mount Sinai Fuster ở New York và Giám đốc Trung tâm Tim mạch Quốc gia Madrid, cho biết.
Nguy cơ đặc biệt ở phụ nữ với tổn thương tim nhẹ
Những phụ nữ chỉ bị tổn thương tim nhẹ sau nhồi máu cơ tim sử dụng beta-blocker có nguy cơ bị nhồi máu tim lại hoặc nhập viện vì suy tim cao hơn đáng kể – và gần gấp ba lần nguy cơ tử vong – so với những phụ nữ không dùng thuốc, theo nghiên cứu đăng trên European Heart Journal và được trình bày tại Hội nghị Tim mạch Châu Âu ở Madrid.
“Điều này đặc biệt đúng với phụ nữ dùng liều cao beta-blocker,” TS Borja Ibáñez, Giám đốc khoa học của Trung tâm Tim mạch Quốc gia Madrid, nhấn mạnh.
“Nghiên cứu này có số lượng phụ nữ tham gia lớn nhất từ trước đến nay trong các thử nghiệm beta-blocker sau nhồi máu cơ tim, vì vậy đây là kết quả quan trọng,” ông nói thêm.
Ai vẫn cần dùng beta-blocker?
Phát hiện chỉ áp dụng với phụ nữ có phân suất tống máu thất trái trên 50%, được coi là chức năng tim bình thường. Phân suất tống máu đo khả năng bơm máu giàu oxy từ thất trái đi khắp cơ thể.
• Những bệnh nhân có phân suất dưới 40% vẫn cần beta-blocker vì thuốc giúp ổn định nhịp tim và giảm nguy cơ nhồi máu thứ hai.
Tuy nhiên, thuốc có thể gây tác dụng phụ khó chịu, bao gồm hạ huyết áp, nhịp tim thấp, rối loạn cương dương, mệt mỏi và thay đổi tâm trạng, theo TS Andrew Freeman, Giám đốc phòng Ngăn ngừa và Sức khỏe Tim mạch tại National Jewish Health, Denver.
Tại sao phụ nữ dễ bị tác hại hơn nam giới?
“Điều này không quá ngạc nhiên,” Freeman giải thích. “Giới tính ảnh hưởng đến cách cơ thể phản ứng với thuốc. Phụ nữ thường có trái tim nhỏ hơn và nhạy cảm hơn với thuốc hạ huyết áp. Một phần do kích thước, một phần do các yếu tố khác chưa được hiểu đầy đủ.”
Trước đây, nghiên cứu tim chủ yếu tập trung vào nam giới, khiến khoa học y tế mất nhiều năm để nhận ra bệnh tim ở phụ nữ có biểu hiện khác. Nam giới thường bị xơ vữa động mạch lớn và đau ngực điển hình. Phụ nữ có thể bị xơ vữa ở mạch máu nhỏ và có các triệu chứng bất thường như đau lưng, khó tiêu, khó thở.
Tiến bộ điều trị giảm nhu cầu beta-blocker
Phân tích trên phụ nữ là một phần của thử nghiệm lâm sàng lớn REBOOT, theo dõi 8.505 nam nữ điều trị nhồi máu cơ tim tại 109 bệnh viện ở Tây Ban Nha và Italy gần 4 năm.
Kết quả công bố trên The New England Journal of Medicine và trình bày tại Hội nghị Tim mạch Châu Âu cho thấy:
• Không có lợi ích rõ ràng của beta-blocker cho nam hoặc nữ với chức năng tim bình thường sau nhồi máu, mặc dù đây là tiêu chuẩn điều trị trong khoảng 40 năm qua.
• Nguyên nhân có thể do các tiến bộ y học như đặt stent ngay lập tức và dùng thuốc chống đông máu. Hiện nay, hầu hết bệnh nhân sống sót sau nhồi máu có phân suất tống máu >50%.
• Tuy nhiên, khoảng 80% bệnh nhân ở Mỹ, Châu Âu và Châu Á vẫn được điều trị bằng beta-blocker theo hướng dẫn hiện tại.
Một phân tích tổng hợp khác trên 1.885 bệnh nhân được công bố trên The Lancet cho thấy lợi ích vẫn có ở nhóm phân suất 40-50%, khi tim bị tổn thương nhẹ.
• Nhóm này giảm khoảng 25% nguy cơ gồm nhồi máu tim mới, suy tim và tử vong nếu dùng beta-blocker thường xuyên.
Theo rnz.co.nz – Khoa Tran