Cuộc bầu cử hội đồng địa phương đầu tiên có khu vực bầu cử Māori tại Whanganui đang gặp nhiều chỉ trích sau một sự cố nghiêm trọng: hồ sơ giới thiệu của các ứng viên Māori đã bị bỏ sót khỏi gói phiếu bầu chính thức.
Ứng cử viên khu vực Māori Geoff Hipango cho biết "thiệt hại đã xảy ra". (Nguồn: Moana Ellis)Sự thiếu sót này khiến một số ứng viên yêu cầu hủy bỏ trưng cầu dân ý về Māori ward diễn ra song song với cuộc bầu cử, cho rằng sai sót làm tổn hại tính minh bạch và công bằng của tiến trình.
Hồ sơ ứng viên biến mất khỏi tài liệu chính thức
Trong gói phiếu gửi đến cử tri, có danh sách năm ứng viên Māori gồm Kiritahi Firmin, Julie Herewini, Geoff Hipango, Hayden Potaka và Phil (Bear) Reweti, nhưng phần tiểu sử và tuyên bố tranh cử của họ lại không xuất hiện trong cuốn sổ tay ứng viên gửi tới từng hộ dân.
Warwick Lampp, cán bộ bầu cử bên ngoài được ủy quyền từ công ty electionz.com, thừa nhận lỗi này là “sai sót con người” trong quá trình kiểm tra và in ấn. Ông đã gửi thư xin lỗi đến từng ứng viên và cho biết sẽ bổ sung hồ sơ bằng cách phát hành thông cáo báo chí và gửi thư trực tiếp đến 4.810 cử tri Māori đã đăng ký.
“Dù đây là sai sót đáng tiếc, chúng tôi đã hành động nhanh để giảm thiểu tác động và duy trì tính toàn vẹn của cuộc bầu cử,” Lampp nói.
Julie Herewini cho biết việc loại bỏ hồ sơ ứng cử viên của phường Whanganui Māori khỏi danh sách bỏ phiếu gây bất lợi cho cử tri Māori và làm mất uy tín của quá trình bầu cử. (Nguồn: Được cung cấp)Ứng viên Māori: “Một cú sốc lớn”
Ứng viên Julie Herewini cho biết bà “thật sự suy sụp”:
“Chúng tôi đã nỗ lực rất nhiều để nâng cao vị thế Māori ward, vậy mà giờ bị bỏ qua, giống như một cú đá vào bụng.”
Bà nhấn mạnh sự cố vi phạm quy định bầu cử và gây bất lợi nghiêm trọng cho cử tri Māori trong việc đưa ra lựa chọn sáng suốt.
Ứng viên Geoff Hipango cũng cho rằng “thiệt hại đã xảy ra”, vì người dân không thể tiếp cận đầy đủ thông tin về ứng viên Māori như đối với ứng viên khu vực bầu cử chung.
Trong khi đó, Kiritahi Firmin gọi đây là một “sai lầm nghiêm trọng” và đề nghị thông tin bổ sung phải được gửi tới toàn bộ cử tri trong khu vực, chứ không chỉ riêng những người trong danh sách bầu cử Māori.
Ứng cử viên phường Maori Kiritahi Firmin: "Họ phải sửa nó." (Nguồn: Được cung cấp)Lãnh đạo hội đồng yêu cầu hành động khẩn cấp
Thị trưởng Andrew Tripe và Giám đốc điều hành Hội đồng Whanganui David Langford đều bày tỏ sự thất vọng sâu sắc.
Langford cho rằng sai sót này có thể làm suy giảm niềm tin vào cuộc bầu cử và trưng cầu dân ý Māori ward. Ông đã yêu cầu công ty electionz.com phải hành động khẩn cấp để khắc phục và cam kết tiến hành rà soát để không lặp lại sự cố.
“Đây không phải là cách ứng xử tôn trọng với các ứng viên Māori, những người đã dũng cảm tham gia tranh cử lần đầu tiên trong lịch sử,” Langford nói.
Bối cảnh lịch sử và tầm quan trọng của Māori ward
Đây là lần đầu tiên Whanganui tổ chức bầu cử Māori ward, với hai ghế dành riêng cho đại diện cộng đồng Māori – chiếm hơn 27% dân số địa phương. Trong 150 năm qua, chỉ có 5 người Māori từng được bầu làm nghị viên ở Whanganui.
Bên cạnh đó, cử tri toàn khu vực cũng đang tham gia trưng cầu dân ý quyết định việc có tiếp tục duy trì Māori ward trong tương lai hay không.
Ứng viên Herewini lo ngại nhiều cử tri có thể đã bỏ phiếu trước khi nhận được hồ sơ bổ sung, dẫn đến ảnh hưởng đến kết quả cuối cùng.
Cuộc bỏ phiếu đã mở ngày 9/9 và sẽ kết thúc vào trưa 11/10, với kết quả sơ bộ dự kiến công bố ngay trong ngày.
Theo 1news.co.nz – Khoa Tran