Đề xuất sửa luật bầu cử New Zealand bị phản đối vì không giúp công bố kết quả sớm hơn.
Ủy ban Bầu cử New Zealand (Electoral Commission) khẳng định kết quả bầu cử chính thức sẽ không thể được công bố sớm hơn dù chính phủ đề xuất nhiều thay đổi trong Dự luật Sửa đổi Bầu cử (Electoral Amendment Bill).
Kỳ vọng rút ngắn thời gian, thực tế không đổi
Mục tiêu của dự luật là đẩy nhanh việc kiểm đếm phiếu, nhưng Chánh ủy Bầu cử Karl Le Quesne cho biết quá trình này vẫn cần tối thiểu 20 ngày như hiện nay.
“Dù có thay đổi, chúng tôi không thể công bố kết quả trước 20 ngày,” ông nhấn mạnh trong buổi điều trần trước Ủy ban Tư pháp.
Hiện nay, danh sách cử tri (electoral roll) đóng vào nửa đêm Ngày Bầu cử. Dự luật đề xuất đóng sớm 13 ngày trước Ngày Bầu cử, trùng thời điểm bắt đầu bỏ phiếu sớm, để xử lý hồ sơ trước. Tuy nhiên, những người cập nhật thông tin sau ngày Writ (ngày ban hành lệnh bầu cử) vẫn phải bỏ phiếu đặc biệt – loại phiếu cần kiểm tra nghiêm ngặt, tốn nhiều thời gian.
Nguy cơ tước quyền bầu cử
Bà Kristina Temel, Giám đốc Pháp lý, cảnh báo việc đóng danh sách sớm sẽ làm tăng số phiếu bị bác và số người không thể bỏ phiếu. Lần cuối New Zealand áp dụng đóng danh sách sớm vào thập niên 1990 đã khiến lượng phiếu không hợp lệ tăng mạnh.
Luật sư cao cấp Jason Varuhas cho biết dự luật có thể vi phạm Đạo luật Quyền Lợi (Bill of Rights Act) khi tạo ra “tác động tước quyền bầu cử nghiêm trọng”, đi ngược quyền công dân cơ bản trong nền dân chủ tự do.
Chính phủ nói gì?
Bộ trưởng Tư pháp Paul Goldsmith lập luận rằng việc bỏ phiếu cùng ngày và lượng phiếu đặc biệt tăng đã khiến kết quả bầu cử 2023 mất ba tuần để hoàn tất, lâu hơn trước đây. Ông kỳ vọng cùng với các biện pháp như tự động ghi danh cử tri, thời gian kiểm phiếu sẽ rút ngắn dần.
Goldsmith nhấn mạnh: “Nếu muốn bỏ phiếu, bạn cần đăng ký sớm. Người dân có cả năm để chuẩn bị, và tôi tin họ có thể làm được.”
Điểm đáng chú ý của Dự luật Sửa đổi Bầu cử
• Chấm dứt đăng ký cử tri trong ngày bầu cử (same-day enrolment).
• Cấm phạm nhân bỏ phiếu.
• Tăng giới hạn quyên góp chính trị ẩn danh.
• Yêu cầu 12 ngày bỏ phiếu sớm.
Dù mục tiêu chính là “đảm bảo kết quả chính thức nhanh chóng và minh bạch”, nhiều chuyên gia và cử tri cho rằng các biện pháp này khó đạt mục đích, đồng thời đe dọa quyền bầu cử của hàng nghìn người.
Theo rnz.co.nz – Noo Thuyen