Câu chuyện này đã được cập nhật để chỉnh lại thời gian ban bố tình trạng khẩn cấp địa phương, làm rõ rằng hội đồng vùng không có thẩm quyền phê duyệt cảnh báo thời tiết. Bài viết cũng bổ sung quan điểm từ MetService về việc nâng cấp cảnh báo.
Những bằng chứng mới từ MetService cho thấy cơ quan dự báo đã nỗ lực đến mức nào để tìm kiếm sự đồng thuận của Hội đồng Vùng Hawke’s Bay trong việc nâng cấp cảnh báo thời tiết cho cơn bão Gabrielle.
Mặc dù MetService có trách nhiệm ban hành và nâng cấp các cảnh báo thời tiết, nhưng trưởng nhóm khí tượng của MetService, ông Chris Noble, cho biết việc trao đổi với các hội đồng địa phương là điều thường thấy và giúp bổ sung thông tin chuyên sâu từ thực địa.
Ông nói, mức độ đóng góp ý kiến của các hội đồng địa phương trong quá trình đưa ra cảnh báo thời tiết có thể khác nhau giữa các vùng.
Giai đoạn hai của cuộc điều tra về cái chết của 13 người liên quan đến cơn bão Gabrielle ở Hawke’s Bay hiện đang được tiến hành.
Nhiều cuộc điều tra độc lập đã phát hiện hàng loạt sai sót nghiêm trọng từ các hội đồng địa phương và cơ quan phòng vệ dân sự, khiến hàng trăm người gặp nguy hiểm.
Thân nhân của các nạn nhân yêu cầu Phòng vệ Dân sự và Hội đồng vùng (HBRC) phải chịu trách nhiệm vì đã không sơ tán cư dân kịp thời.
Một báo cáo đánh giá sau bão cho thấy Phòng vệ Dân sự Hawke’s Bay bị quá tải và thiếu chuẩn bị, đồng thời hệ thống quản lý khẩn cấp quốc gia “không còn phù hợp với mục đích”.
Tình trạng khẩn cấp địa phương chỉ được ban bố vào 4:04 sáng ngày 14/2, và cảnh báo di tản qua điện thoại chỉ được gửi lúc 5:19 sáng, khi nhiều người đã thiệt mạng và hàng trăm người khác mắc kẹt trên mái nhà chờ cứu hộ.
Vào thứ Sáu, lời khai mới của ông Noble liệt kê hơn 10 cuộc gọi và tin nhắn giữa MetService và HBRC về mức độ nghiêm trọng của thời tiết.
Ông cho biết có sự phản đối từ chuyên gia thủy văn của HBRC, ông Craig Goodier, về việc nâng cấp cảnh báo lên mức đỏ.
“Khi đó tồn tại những quan điểm trái chiều về việc có cần thiết nâng cấp lên cảnh báo đỏ hay không,” ông nói.
Khi được hỏi liệu có đúng khi dùng từ “phản đối” để mô tả thái độ của hội đồng vùng hay không, ông Noble thừa nhận rằng nếu được nói lại, ông sẽ chọn cách diễn đạt khác.
“Cá nhân tôi sẽ nói rằng có những ý kiến khác nhau về nhu cầu nâng cấp lên mức đỏ,” ông giải thích.
Ông nhấn mạnh rằng hội đồng vùng không nói thẳng là “không, đừng nâng cấp lên đỏ”,
“Nhưng rõ ràng từ các ghi chép khi đó, MetService thể hiện rõ sự lo ngại, trong khi phía Hawke’s Bay lại có quan điểm khác.”
Tại Tòa án Quận Hastings hôm thứ Sáu, ông Noble khẳng định hồ sơ liên lạc cho thấy các chuyên gia MetService rất lo ngại vì dữ liệu cho thấy đây sẽ là “một sự kiện hiếm gặp và nghiêm trọng”.
“Không thường xuyên chúng ta phải đối mặt với một cơn bão mạnh đến vậy. Các nhà khí tượng cảm thấy không yên tâm khi chỉ duy trì cảnh báo cam trong bối cảnh dự báo lượng mưa lớn như vậy.
“Họ lo ngại về tác động lan rộng – lũ lụt, sạt lở, và thiệt hại cho đường sá, cầu cống,” ông nói.
Ngay sau 3 giờ chiều ngày 13/2 (thứ Hai), MetService nâng cảnh báo tại Hawke’s Bay lên mức đỏ.
“Lúc đó, chúng tôi thấy rõ đây là một sự kiện cực đoan và bất thường... Việc chuyển sang cảnh báo đỏ là cách để truyền tải điều đó đến công chúng.
Nó phản ánh mức độ lo ngại cao của MetService rằng chúng ta đang đối mặt với một hiện tượng cực đoan,” ông Noble nói.
Hồ sơ cuộc gọi của MetService cho thấy vào sáng 12/2, một nhân viên dự báo đã gọi cho hội đồng vùng để bàn về việc nâng cảnh báo từ cam lên đỏ. Tuy nhiên, bốn tiếng sau mới có phản hồi từ ông Goodier.
12/2 – 2:46 chiều:
“Craig nói rằng số liệu chưa đủ đáng lo và ông ấy hài lòng với việc giữ cảnh báo ở mức Cam. Ông nói rằng tác động dự kiến sẽ chỉ mang tính cục bộ và đội ứng phó khẩn cấp của họ đã sẵn sàng.”
“Ông cũng nói vùng lưu vực đủ lớn để xử lý lượng mưa dự báo. Tôi đề nghị chúng ta nói chuyện lại vào sáng thứ Hai (13/2) vì đây là một sự kiện quan trọng.”
13/2 – 8:04 sáng:
“Tôi nói chuyện với Craig ở Hội đồng Hawke’s Bay. Tôi nói rằng lượng mưa dự báo sẽ không thay đổi nhiều. Ông ấy nói họ vẫn thấy ổn với mức cam vì đã triển khai nhân sự sẵn.”
13/2 – 12:07 trưa:
Một tin nhắn nội bộ giữa các nhà dự báo MetService được ghi lại:
“Tôi vừa nói chuyện với Hawke’s Bay, và hơi lo về việc họ vẫn giữ mức cam.
Họ cho rằng lượng mưa ở mức cam là ổn, nhưng chưa đánh giá hết tác động kết hợp với gió mạnh. Tôi sẽ nêu việc này trong cuộc họp khẩn lúc 12:15.”
Sau bão, MetService tiến hành đánh giá lại hệ thống cảnh báo và cho biết cơ hội cuối cùng để nâng cấp cảnh báo một cách có ý nghĩa là lúc 10:06 sáng ngày 12/2 (Chủ nhật).
“Các chuyên gia thủy văn phản đối việc ban hành cảnh báo đỏ, viện dẫn sự tự tin cao vào mô hình dự báo lũ của họ, cho rằng không có gì đáng lo ngại,” báo cáo nêu.
Bùn ở thung lũng Esk dày tới 2 mét. Ảnh: RNZ / Alexa CookÔng Goodier dự kiến sẽ ra làm chứng vào tuần tới. Tuy nhiên, một phần lời khai của ông đã được đưa ra tại tòa và chất vấn ông Noble. Trong đó, ông Goodier cho rằng việc MetService trao đổi trực tiếp với ông về dự báo và cảnh báo là “điều bất ngờ”.
Ông Noble bác bỏ, cho biết Goodier là chuyên gia địa phương nên việc trao đổi là hợp lý.
“Chúng tôi từng làm việc với ông Goodier nhiều lần, nên ông ấy rất quen thuộc với đội ngũ. Chúng tôi tìm đến đúng chuyên gia,” ông nói.
Ông cũng bác bỏ cáo buộc radar mưa bị lỗi, khẳng định hệ thống hoạt động bình thường đến chiều 14/2.
“Radar mưa của MetService hoàn toàn hoạt động,” ông nói.
Chính quyền ‘không muốn đánh thức người dân Esk Valley một cách không cần thiết’
Một nhân chứng trước đó từ Cục Cứu hỏa và Ứng phó khẩn cấp tiết lộ chi tiết về các cuộc họp giữa Phòng vệ Dân sự, các cơ quan cứu hộ và hội đồng địa phương vào rạng sáng ngày 14/2 tại Trung tâm Điều hành Khẩn cấp Khu vực.
Họ bàn luận việc có nên ban bố tình trạng khẩn cấp và gửi cảnh báo di tản khi mực nước sông ở thung lũng Esk đạt mức cao kỷ lục, trong khi hàng loạt cuộc gọi 111 báo người dân mắc kẹt trong lũ.
Ông Bruce Botherway, sĩ quan cấp cao của Cục Cứu hỏa, cho biết lúc 2:19 sáng, khi thấy email cập nhật mực nước sông, ông lập tức lo ngại cho cư dân và lực lượng cứu hộ tại hiện trường.
Ông cho biết thời điểm đó, Hội đồng Hastings và Phòng vệ Dân sự Hawke’s Bay bắt đầu nghiêm túc cân nhắc việc ban bố tình trạng khẩn cấp.
“Trong khi một số người cho rằng nên tuyên bố khẩn cấp và gửi cảnh báo di tản, số khác lại lo rằng điều đó có thể là phản ứng thái quá,” ông nói.
Ông cho biết Trung tâm Điều hành Khẩn cấp khi đó không muốn kích hoạt lệnh sơ tán chính thức.
“Họ không muốn đánh thức người dân Esk Valley một cách không cần thiết… đồng thời lo sợ người dân sẽ cố sơ tán trong bóng tối khi nước đang dâng,” ông nói thêm.
Tình hình trở nên phức tạp hơn khi Esk Valley nằm trên ranh giới hai khu hành chính khác nhau.
Dưới phần chất vấn của luật sư tòa án, ông Botherway xác nhận ông và tổ chức St John đều ủng hộ tuyên bố khẩn cấp.
Khi được hỏi liệu “đánh thức người dân” có phải là mối lo hợp lý hay không, ông nói:
“Tôi nghĩ đó là lo ngại có thật, nhưng không nên được xem là lý do quan trọng đến mức trì hoãn hành động.”
Cuộc điều tra dự kiến kéo dài thêm hai tuần, với các nhân chứng từ Hội đồng Vùng Hawke’s Bay và Phòng vệ Dân sự sẽ ra trình bày bằng chứng trong tuần tới.
Theo rnz.co.nz - Hani Dang