Giải thích: Gần đây, Hội đồng Thành phố Auckland đã lựa chọn giữa hai kế hoạch nhằm mở đường cho việc xây thêm nhiều nhà ở trong thành phố.
Kế hoạch ban đầu, được gọi là Thay đổi Quy hoạch số 78 (Plan Change 78) – một chỉ đạo từ chính phủ tiền nhiệm yêu cầu hội đồng cho phép xây dựng nhiều khu nhà cao tầng và nhà ba tầng hơn – nay đã bị hủy bỏ.
Đa số nghị viên đã bỏ phiếu vào cuối tháng 9 để ủng hộ một kế hoạch mới, tập trung vào các tòa cao ốc từ 10–15 tầng quanh các trục giao thông công cộng.
Quá trình này đã gây nhiều tranh cãi. Nhiều cuộc họp cộng đồng đã được tổ chức, nơi người dân bày tỏ lo ngại về kế hoạch gia tăng mật độ nhà ở với các đại diện dân cử, trong đó có Phó Thủ tướng David Seymour và Bộ trưởng Văn hóa, Nghệ thuật và Di sản Paul Goldsmith.
Trong phiên thảo luận tháng trước, các nghị viên đã được nhắc nhở ngưng sử dụng “ngôn ngữ bạo lực”.
Tuy nhiên, Thị trưởng Auckland Wayne Brown cho biết kế hoạch mới sẽ giúp thành phố có một cuộc thảo luận hợp lý hơn về cách và nơi con người nên sinh sống.
“Điều này thật ra không quá phức tạp.
Chúng ta cần một tương lai vững vàng cả về vật chất lẫn tài chính.
Kế hoạch này cho phép hạ mật độ tại các khu dễ ngập lụt, và xây dựng cao tầng hơn ở những khu vực hợp lý — như dọc theo các tuyến giao thông, phạm vi đi bộ, và những nơi đã đầu tư lớn vào hạ tầng như hệ thống nước, đường sá và đường sắt.”
Ông Brown nói thêm:
“Người dân sẽ có cơ hội lên tiếng thông qua các buổi điều trần, nộp ý kiến và thông qua đại diện địa phương. Tôi mong được lắng nghe cuộc tranh luận công khai này.”
Vì Sao Có Hai Lựa Chọn Tăng Mật Độ Nhà Ở?
Sau đợt lũ lụt tàn phá Auckland năm 2023, hội đồng bày tỏ lo ngại về Plan Change 78 và yêu cầu thay đổi luật. Họ chỉ ra rằng quy định hiện hành không cho phép ngăn việc xây dựng nhà mới ở những khu vực có nguy cơ ngập lụt cao.
Kế hoạch mới, Plan Change 120, được chọn để thay thế. Đa số nghị viên đã bỏ phiếu ủng hộ đề xuất này được đưa ra tham vấn công chúng trong cuộc họp cuối cùng của Ủy ban Chính sách và Quy hoạch ngày 24/9, trước thềm bầu cử địa phương cuối tuần đó.
Chính Phủ Có Yêu Cầu Auckland Tăng Năng Lực Nhà Ở Không?
Có. Chính phủ đã cho phép hội đồng rút lại Plan Change 78, với điều kiện họ phải xây dựng một kế hoạch thay thế đảm bảo năng lực nhà ở tương đương, tức khoảng 2 triệu căn nhà.
Bộ trưởng Nhà ở Chris Bishop và Bộ trưởng Auckland Simeon Brown cũng chỉ đạo hội đồng trong năm nay mở rộng quy hoạch nhà ở quanh các ga tàu của dự án City Rail Link trị giá 5,5 tỷ NZD, dự kiến khánh thành năm sau.
Chính Xác Thì Kế Hoạch Gia Tăng Nhà Ở Mới Là Gì?
Kế hoạch mới ưu tiên xây thêm nhiều nhà ở trong bán kính đi bộ 10 phút quanh các ga tàu, bao gồm cả các ga sẽ khai trương cùng City Rail Link vào năm tới.
Đề xuất gồm:
• 15 tầng quanh các ga Maungawhau (Mount Eden), Kingsland, Morningside
• 10 tầng quanh các ga Mount Albert và Baldwin Avenue
Giống như Plan Change 78, kế hoạch mới cũng yêu cầu phát triển nhà ở mật độ cao (chung cư, căn hộ) trong phạm vi:
• 15 phút tính từ trung tâm thành phố
• 10 phút tính từ các trạm Northern và Eastern Busway
• Và quanh các trung tâm đô thị lớn như Newmarket, Manukau, New Lynn, Sylvia Park, Botany, Papakura, Takapuna, Henderson, Albany, Westgate và Drury
Kế hoạch cũng yêu cầu mọi khu vực được đề xuất phát triển phải đánh giá nghiêm ngặt rủi ro thiên tai tự nhiên trước khi được phê duyệt.
Liệu Thực Sự Có 2 Triệu Căn Nhà Sẽ Được Xây Dựng?
Câu trả lời ngắn gọn: Không.
Trên thực tế, con số sẽ ít hơn nhiều.
Theo hội đồng, Auckland xây trung bình 14.000 căn/năm từ 2018, tương đương 100.000 căn đến nay. Nếu giữ tốc độ đó, phải mất hơn 100 năm mới đạt 2 triệu.
Con số 2 triệu chỉ là giới hạn tối đa về năng lực phát triển, không phải mục tiêu xây dựng thực tế. Nó nhằm đảm bảo dư địa cho tương lai, để thành phố có thể mở rộng khi cần. Còn việc có xây hay không phụ thuộc vào chủ đất và nhà phát triển.
Vì Sao Nhiều Người Dân Và Nghị Viên Lo Ngại?
Hàng trăm người đã đến các cuộc họp như tại Trung tâm Làng Mt Eden, do Liên minh Bảo tồn Kiến trúc (Character Coalition) tổ chức.
Người dân lo rằng cả hai kế hoạch đều có thể xóa bỏ quy chế “di sản đặc biệt” của hàng trăm biệt thự cổ trong khu họ. Họ cũng cho rằng kế hoạch chưa tính đủ áp lực lên hạ tầng hiện có như thoát nước, xử lý nước thải, và trường học.
Trong cuộc họp đầy căng thẳng, đa số nghị viên ủng hộ việc tăng mật độ quanh các trục giao thông.
Nhưng Nghị viên Christine Fletcher (Albert-Eden-Puketāpapa) cho rằng tiến trình bị thúc ép quá nhanh và kêu gọi thêm thời gian chỉnh sửa Plan Change 120 – song đề xuất này bị bác bỏ.
Nghị viên Maurice Williamson (Howick) ví việc lựa chọn giữa hai phương án như “chọn giữa xử bắn và tiêm thuốc độc”, khiến chủ tọa phải nhắc nhở ngừng dùng “ngôn ngữ bạo lực”.
Tuy nhiên, đa số nghị viên đồng ý rằng Plan Change 120 là lựa chọn tốt hơn trong hai phương án.
Thị trưởng Brown cảnh báo nếu không ra quyết định trước 10/10, Bộ trưởng Bishop có thể ra quyết định thay họ.
Nghị viên Shane Henderson (Waitākere) nói kế hoạch mới sẽ giúp người mua nhà lần đầu có “cơ hội công bằng hơn”, đồng thời tạo thêm nhà cho những người đang “vật lộn tìm chỗ ở”.
Chủ tọa Richard Hills cho rằng các khu di sản sẽ được bảo vệ, vì không còn bắt buộc áp dụng quy hoạch 3 tầng. Tuy nhiên, ông thừa nhận một số khu như Mount Eden, Kingsland vẫn có thể bị ảnh hưởng.
Nhiều cư dân bức xúc vì không có giai đoạn tham vấn sớm, điều hội đồng cũng thừa nhận là “thực hành tốt nhất”, nhưng do thời gian gấp rút, họ không kịp thực hiện.
Tiếp Theo Là Gì?
Bộ trưởng Chris Bishop cho biết bước tiếp theo là hội đồng sẽ xin chỉ đạo về khung thời gian để kế hoạch mới trở thành luật.
Tham vấn công chúng dự kiến diễn ra từ 3/11 đến 19/12, để người dân Auckland đóng góp ý kiến về cách và nơi thành phố nên phát triển nhà ở.
Các bản ý kiến sẽ được nộp trực tuyến và xem xét bởi hội đồng chuyên gia độc lập, sau đó đưa ra khuyến nghị cuối cùng cho Hội đồng Thành phố.