ACC đã giải tán hội đồng độc chất học – nơi từ trước đến nay xem xét các yêu cầu bồi thường ung thư của lính cứu hỏa.
ACC cho biết họ sẽ sử dụng các cố vấn cá nhân thay vì một hội đồng, giống như họ đã làm trong các trường hợp lâm sàng khác. Ảnh: RNZ/Marika KhabaziCông đoàn Lính cứu hỏa Chuyên nghiệp New Zealand (NZPFU) cho biết họ không được ACC thông báo trước, nhưng vẫn “mừng vì hội đồng này đã chấm dứt”.
Tuy nhiên, Hiệp hội Đội cứu hỏa Tình nguyện (UFBA) – đại diện cho lực lượng cứu hỏa tình nguyện – gọi đây là “một đòn giáng mạnh” đối với nỗ lực đòi quyền lợi bồi thường cho lực lượng tình nguyện và bày tỏ “rất tiếc” vì ACC không tham vấn họ.
ACC: Giải thể vì nghỉ hưu và tang sự, chuyển sang mô hình cố vấn cá nhân
ACC cho biết hội đồng bị giải thể do các thành viên gặp vấn đề về nghỉ hưu và mất mát, và họ sẽ chuyển sang sử dụng các cố vấn cá nhân giống như những hồ sơ lâm sàng khác. Hội đồng trước đây có nhiều chuyên gia chuyên ngành.
Theo quyền giám đốc lâm sàng ACC, bác sĩ Dilky Rasiah, các hồ sơ ung thư hiện nay sẽ được đánh giá bởi bác sĩ nghề nghiệp thuộc Australasian Faculty of Occupational and Environmental Medicine (AFOEM). Bác sĩ này có thể yêu cầu hỗ trợ chuyên môn từ đội ngũ dịch vụ lâm sàng hoặc các chuyên gia bên ngoài khi cần.
Lo ngại từ công đoàn: “Xóa hội đồng nhưng chưa giải quyết gốc rễ vấn đề”
Tổng thư ký NZPFU Wattie Watson nói họ muốn được ACC tham khảo ý kiến trước và cần biết rõ mô hình mới sẽ hoạt động ra sao.
“Chúng tôi đã tụt lùi với hội đồng độc chất học, nên việc nó bị giải tán là điều đáng mừng.
Nhưng vấn đề cốt lõi – công nhận ung thư nghề nghiệp của lính cứu hỏa dựa trên cơ sở khoa học – vẫn chưa được giải quyết.”
NZPFU từ lâu đấu tranh để New Zealand áp dụng mô hình như Úc, Canada và Mỹ, nơi một số loại ung thư được mặc định là liên quan đến công việc, giúp người lính cứu hỏa đỡ phải chứng minh mối liên hệ độc hại.
Hiện nay, lính cứu hỏa hoặc cựu lính cứu hỏa mắc ung thư có thể yêu cầu ACC bồi thường theo diện chấn thương/disease do phơi nhiễm dần dần. Nhưng theo Watson, quy trình này vẫn phức tạp, và FENZ nên chủ động cải cách.
Pin lithium-ion gây ra vụ cháy xe tải tái chế ở Green Bay, Auckland, năm 2019. Ảnh: Được cung cấp / Hội đồng AucklandLính cứu hỏa tình nguyện: “Mất đi một đòn bẩy quan trọng”
Người tình nguyện chỉ được ACC chi trả nếu họ chiến đấu cạnh lính cứu hỏa chuyên nghiệp tại một đám cháy có minh chứng độc tố — nhưng không thể yêu cầu cho phơi nhiễm lâu dài.
Chủ tịch UFBA Peter Dunne nói hội đồng độc chất học từng là “một đòn bẩy kỳ vọng” để hỗ trợ tiến trình mở rộng quyền lợi cho tình nguyện viên. Việc ACC giải tán mà không tham vấn là “rất bất ngờ”.
ACC từng nói chi phí bảo hiểm cho lực lượng tình nguyện chỉ khoảng 250.000 NZD/năm, nhưng lo ngại việc chấp thuận này sẽ tạo tiền lệ cho các lực lượng tình nguyện khác như cứu hộ bờ biển, dù không tiếp xúc với độc chất tương tự.
Nguy cơ mới: Cháy pin lithium – “mùi như mùi ung thư”
Nguy cơ độc hại mới cũng được đưa ra, như cháy pin lithium.
Một lính cứu hỏa Whangārei, Maurice Tipene, kể về vụ cháy pin lithium tại cảng thành phố:
“Khi đọc tài liệu huấn luyện trước đó, chúng tôi thấy rõ ràng: ‘mùi này giống như mùi ung thư’. Chúng tôi rất lo khi phải tiếp cận.”
Trường hợp điển hình: Bị từ chối, kháng cáo thua nhưng hòa giải thắng
Năm 2020, lính cứu hỏa Invercargill Brent Wilson bị ACC từ chối yêu cầu bồi thường ung thư tuyến giáp và thua ở cấp kháng cáo. Tuy nhiên, tại phiên hòa giải, dựa trên ý kiến chuyên gia quốc tế, yêu cầu của anh được chấp thuận một phần.
“Tổ chức nói về giá trị ‘manaakitanga’ nhưng chỉ là lời nói suông. Họ không thực sự giữ đúng.”
FENZ hứa cải thiện quy trình
FENZ cho biết họ đang phối hợp với công đoàn để đơn giản hóa quy trình vốn rất khó khăn với những người đang bệnh và chịu áp lực. Một nhóm công tác được lập để giúp cung cấp thông tin và hỗ trợ y tế.
Năm 2023, FENZ đã viết thư cho ACC khẳng định lính cứu hỏa có nguy cơ ung thư cao hơn do phơi nhiễm chất gây ung thư, và nhiều nước đã áp dụng luật mặc định ung thư nghề nghiệp.
Các loại ung thư đã được ACC chấp thuận nhiều nhất:
• Ung thư tuyến tiền liệt
• Đau tủy (Multiple myeloma)
• Ung thư đường ruột
• Ung thư miệng/lưỡi
• Ung thư thận
• Ung thư tinh hoàn
• Ung thư đại tràng/buồng trứng
Theo rnz.co.nz – Khoa Tran