Hơn sáu tháng sau hai trận lũ liên tiếp gây thiệt hại nghiêm trọng trên khắp quận Tasman, công tác phục hồi được dự báo sẽ tiêu tốn khoảng 50 triệu đô và có thể mất tối đa hai năm để hoàn tất.
Lượng mưa có thể lên tới 200mm ở một số nơi. (Nguồn: 1News)Theo Samantha Gee (RNZ), lượng mưa kỷ lục – được mô tả là tồi tệ nhất trong 150 năm – đã tàn phá Tasman District sau khi khu vực này hứng chịu hai đợt lũ lớn chỉ trong vòng vài tuần vào tháng 6 và 7.
Thiệt hại diện rộng: nông nghiệp, nhà ở và giao thông
Lũ lụt gây thiệt hại nặng nề cho các trang trại và khu vực nông thôn: đất canh tác bị cuốn trôi do sông dâng cao, mùa màng bị bùn lấp, hàng rào bị phá hủy.
Hơn 60 tuyến đường bị đóng do ngập lụt, sạt lở và cây đổ; hàng trăm ngôi nhà được đánh giá thiệt hại, trong đó 36 căn bị dán thẻ vàng và 5 căn thẻ đỏ.
Ông Richard Kirby, Quản lý phục hồi của Nhóm Quản lý Khẩn cấp Nelson Tasman, cho biết tổng chi phí sửa chữa ước khoảng 48 triệu đô. Khoảng 75% số này được chi trả bởi bảo hiểm và hỗ trợ của chính phủ, phần còn lại khoảng 12 triệu đô do Hội đồng quận Tasman gánh chịu.
Cụ thể:
• Hạ tầng sông ngòi: thiệt hại 23–25 triệu đô
• Hệ thống đường bộ: hơn 20 triệu đô
Chi phí của các chủ đất tư nhân chưa được thống kê đầy đủ. Tuy nhiên, theo Hội đồng Bảo hiểm New Zealand, riêng các trận lũ tháng 6 ở Đảo Nam đã có 2.807 yêu cầu bồi thường, tổng trị giá 37,4 triệu đô, nâng tổng thiệt hại gần 100 triệu đô.
Báo cáo kiểm toán: cần chuẩn bị tốt hơn trước lũ lụt
Một báo cáo trình Quốc hội vào đầu tháng 12 của Văn phòng Tổng Kiểm toán cho thấy các chính quyền địa phương cần làm nhiều hơn để chuẩn bị và giảm thiểu rủi ro lũ lụt.
Báo cáo tập trung vào quận Tasman, chỉ ra điểm yếu là thiếu hiểu biết đầy đủ về tình trạng hạ tầng phòng chống lũ và không có lịch kiểm tra định kỳ.
Khuyến nghị bao gồm:
• Xây dựng khung ưu tiên bảo trì và đầu tư vốn cho hạ tầng phòng lũ
• Cải thiện quản lý tài sản để theo dõi, bảo trì và bảo hiểm hiệu quả hơn
Cơn bão đã càn quét khu vực xung quanh trại Bethany Park ở Tasman, để lại một vệt tàn phá khủng khiếp. (Nguồn: 1News)Mất nhiều năm để tái thiết hạ tầng sông ngòi
Nhiều con sông trong khu vực đạt mức nước kỷ lục, đặc biệt là sông Motueka (hạ lưu Tapawera) và sông Wai-iti (phía nam Belgrove).
Ông Kirby cho biết đội ngũ đã kiểm kê toàn bộ mạng lưới sông và ưu tiên các khu vực dễ tổn thương trước các trận lũ trong tương lai. Khoảng 6 triệu đô đã được chi cho công tác sông ngòi đến nay.
Các biện pháp gồm:
• Gia cố đê chắn lũ (stop bank)
• Can thiệp trong lòng sông và gia cố bờ bằng đá để hạn chế xói mòn
“Ít nhất phải 18 tháng, thậm chí hai năm mới có thể kiểm soát được tình hình – với điều kiện không xảy ra thêm trận lũ lớn nào trong thời gian đó,” ông Kirby nói.
Hội đồng cũng thừa nhận cơ sở dữ liệu về tài sản sông ngòi còn hạn chế, đang được cải thiện để phục vụ giám sát, bảo trì và bảo hiểm trong tương lai.
Mưa xối xả nhấn chìm các khu vực vẫn đang nỗ lực phục hồi sau trận lũ lụt tuần trước. (Nguồn: 1News)Sửa chữa đường sá trên toàn quận
Sau bão lũ, đã có 4.500 hạng mục sửa chữa đường bộ, hiện còn khoảng 1.000 hạng mục đang triển khai, với gần 30 công nhân làm việc mỗi ngày.
Quốc lộ 60 qua đèo Tākaka từng bị thu hẹp còn một làn ở nhiều đoạn do sạt lở. NZTA cho biết đã hoàn thành gia cố nền đường, cải thiện thoát nước và chống xói mòn, giúp “chống chịu tốt hơn với thời tiết cực đoan”. Tuyến đường đã mở lại hai làn trước Giáng sinh.
Hiện vẫn còn 4 tuyến đường đóng cửa:
• Haycock Rd
• Quail Valley Rd
• Gannet Heights
• Graham Valley South Branch Rd
Đường Graham Valley South Branch – lối vào Vườn quốc gia Kahurangi – bị sông Graham khoét sâu, buộc phải đóng từ sau lũ. DOC, cùng Hội đồng quận và NZTA, đang xây dựng kế hoạch sửa chữa, dự kiến khởi công đầu năm 2026. Chi phí cuối cùng chưa được xác định.
Trong thời gian chờ đợi, người dân được khuyến cáo không qua lại vì lý do an toàn; các hộ dân phía bên kia điểm sạt lở vẫn có thể đi bộ ra ngoài.
Tác động kéo dài với cộng đồng nông thôn
Ông Richard Kempthorne, Chủ tịch Top of the South Rural Support Trust, cho biết nhiều nông dân vẫn đang trong quá trình phục hồi sau sáu tháng đầy thử thách. Tổ chức đã hỗ trợ 220 nông dân, nhiều người mất đất, hàng rào bị phá hủy, hoặc phải xử lý sỏi, bùn và mảnh vỡ tràn vào trang trại.
“Nhiều người vẫn đang chật vật, một số đã cố gắng vượt qua, nhưng chi phí phục hồi sẽ còn đè nặng trong nhiều năm tới,” ông nói.
Chương trình Enhanced Task Force Green (Bộ Phát triển Xã hội) đã triển khai hai đội, mỗi đội 9 người, hỗ trợ dọn dẹp trong sáu tháng qua, nhận được đánh giá rất tích cực từ người dân.
Tuy nhiên, nhiều chủ đất vẫn bối rối về những việc được phép làm khi phục hồi sau lũ và những thay đổi cần thiết để thích ứng với thời tiết cực đoan trong tương lai.
“Cuối cùng, vấn đề quay lại là chi phí mà các chủ đất tư nhân phải bỏ ra để phục hồi đúng cách – và đó là một thách thức rất lớn,” Kempthorne nhấn mạnh.
Theo 1news.co.nz – Khoa Tran