Một nghiên cứu mang tính đột phá toàn cầu, do Đại học Canterbury (New Zealand) đứng đầu, đang đặt nền móng cho việc kiểm soát tình trạng kháng kháng sinh (AMR) – mối đe dọa y tế lớn nhất mà nhân loại đang đối mặt.
Một đàn vi khuẩn ho gà gây ra bệnh ho gà. (Nguồn: istock.com)Kháng kháng sinh xảy ra khi các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn hoặc nấm tiến hóa để chống lại tác dụng của thuốc kháng sinh. Dự án hiện đang ở giai đoạn xin tài trợ và do Giáo sư Jack Heinemann thuộc Trường Khoa học Sinh học, Te Whare Wānanga o Waitaha, Đại học Canterbury dẫn dắt.
New Zealand – quốc gia đầu tiên lập bản đồ điểm nóng AMR trên toàn lãnh thổ
Giáo sư Heinemann cho biết mục tiêu của nghiên cứu là lập bản đồ các ổ chứa kháng kháng sinh trên khắp New Zealand, xác định các điểm nóng để từ đó đưa ra chiến lược kiểm soát hiệu quả. Nếu thành công, đây sẽ là quốc gia đầu tiên trên thế giới có hệ thống dữ liệu như vậy, hỗ trợ phương pháp tiếp cận One Health – kiểm soát AMR từ cả môi trường, nông nghiệp lẫn con người.
“Chưa có quốc gia nào thực hiện việc lập bản đồ AMR trên quy mô toàn quốc như chúng tôi đề xuất,” ông nói.
“New Zealand là quốc đảo, chúng tôi có lợi thế kiểm soát nhiều biến số mà các nước khác không thể.”
Dù là một hòn đảo, ông nhấn mạnh diện tích và mức độ đa dạng sinh thái của New Zealand khiến nghiên cứu này vừa khả thi vừa có quy mô đủ lớn để tạo ra sự khác biệt toàn cầu.
Kháng kháng sinh – mối đe dọa sống còn đối với loài người
Giáo sư Heinemann cảnh báo rằng trong thế kỷ vừa qua, vi khuẩn kháng thuốc đã lan rộng qua đất, không khí và nước, ảnh hưởng tới cả những nơi xa xôi như Nam Cực và đáy đại dương.
“Cuộc sống hiện đại phụ thuộc rất nhiều vào kháng sinh – từ điều trị bệnh truyền nhiễm cho tới sản xuất thực phẩm,” ông nói.
“Sự gia tăng nhỏ trong tỷ lệ vi khuẩn kháng thuốc cũng có thể khiến hệ thống y tế toàn cầu tốn hàng chục, thậm chí hàng trăm tỷ đô la mỗi năm.”
Ở New Zealand, tình trạng này đang trở nên trầm trọng hơn, với nhiều bệnh viện từng phải đóng cửa khoa vì siêu vi khuẩn, trong khi khu vực nông nghiệp cũng đang đối mặt với sự kháng thuốc ngày càng gia tăng.
Ngoài ra, biến đổi khí hậu và các áp lực toàn cầu như chiến tranh cũng đang làm trầm trọng thêm mối đe dọa AMR, do thay đổi điều kiện sống của vi sinh vật và tăng nguy cơ lan truyền mầm bệnh qua lũ lụt hoặc môi trường ô nhiễm.
Nghiên cứu kết hợp công nghệ cao và mạng lưới cộng đồng
Dự án sẽ huy động đội ngũ khoảng sáu nhân viên toàn thời gian, bao gồm hai nhà nghiên cứu Māori, ba nghiên cứu sinh hậu tiến sĩ và một sinh viên tốt nghiệp. Họ sẽ phối hợp với mạng lưới tình nguyện viên và tổ chức diệt trừ động vật gây hại trên toàn quốc, thu thập mẫu để phân tích.
Các nhà sinh học tin học sẽ phát triển thuật toán tích hợp trí tuệ nhân tạo, giúp phát hiện nguy cơ AMR theo thời gian thực.
Nếu được cấp vốn, dự án kéo dài 5 năm này sẽ có chi phí dưới 10 triệu đô la New Zealand, với thời gian bắt đầu dự kiến trước cuối năm 2025.
Theo 1news.co.nz – Noo Thuyen