Một giáo sư vật lý tại Đại học Auckland cho biết vệ tinh MethaneSAT – được tài trợ khoảng 30 triệu đô la từ ngân sách nhà nước – đã gặp nhiều vấn đề nghiêm trọng và kéo dài ngay từ khi được phóng lên không gian.
Vệ tinh được thiết kế để giám sát khí thải methane toàn cầu, hỗ trợ nghiên cứu khoa học, theo dõi phát thải từ ngành nông nghiệp và thúc đẩy ngành công nghiệp không gian của New Zealand. Tuy nhiên, vệ tinh đã mất liên lạc vào ngày 20/6 và được cho là không thể khôi phục.
Dự án kỳ vọng cao, nhưng liên tục gặp trục trặc
MethaneSAT được triển khai vào năm 2019, do tổ chức phi lợi nhuận Environmental Defense Fund (EDF) đứng đầu, với sự tham gia của chính phủ New Zealand. Tuy nhiên, dự án đã liên tục bị trì hoãn từ thời điểm phóng cho đến lúc dữ liệu đầu tiên được công bố.
Giáo sư Richard Easther từ Đại học Auckland (không trực tiếp tham gia dự án) cho biết, vệ tinh này gặp trục trặc kỹ thuật kéo dài trong suốt thời gian bay quỹ đạo:
“Có một nỗ lực rõ ràng nhằm tạo cảm giác mọi thứ ổn, nhưng cộng đồng khoa học chúng tôi lo ngại vệ tinh này gặp vấn đề sâu sắc về kỹ thuật từ khi mới được phóng.”
Ông cũng chỉ ra rằng một số hệ thống con không có “lịch sử bay” (flight heritage) – tức chưa từng được kiểm chứng qua các sứ mệnh trước đó – đã góp phần làm tăng rủi ro.
Mất liên lạc chỉ vài ngày trước khi chuyển giao điều khiển
MethaneSAT được kỳ vọng sẽ được trung tâm điều hành tại Viện Không gian Te Pūnaha Ātea của Đại học Auckland tiếp quản. Tuy nhiên, chỉ hai ngày trước thời điểm bàn giao chính thức, vệ tinh đã mất hoàn toàn liên lạc, khiến toàn bộ kế hoạch bị gián đoạn.
Ông Andrew Johnson, Phó giám đốc Cơ quan Không gian New Zealand (NZSA), thừa nhận đây là tin “vô cùng thất vọng”, nhưng nhấn mạnh rằng rủi ro là điều không thể tránh khỏi trong các sứ mệnh không gian.
“Chúng tôi không nghĩ đội ngũ MethaneSAT cố tình che giấu gì. Mỗi sứ mệnh đều có thách thức riêng và họ đã minh bạch khi có sự cố.”
Johnson cũng cho rằng khoản đầu tư này không hoàn toàn lãng phí, vì đã giúp New Zealand thiết lập năng lực tham gia vào các sứ mệnh không gian trong tương lai.
Cơ hội phục hồi gần như không còn
Tiến sĩ Steven Hamburg, nhà khoa học trưởng của EDF và lãnh đạo sứ mệnh MethaneSAT, cho biết lần liên lạc cuối cùng với vệ tinh diễn ra vào ngày 20/6 trên Bắc Cực. Sau đó, vệ tinh không gửi tín hiệu khi đi qua Nam Cực – trạm mặt đất kế tiếp.
“Chúng tôi quan sát được vệ tinh qua một vệ tinh khác và phát hiện rằng nó không còn nguồn điện. Xác suất phục hồi hiện rất thấp, dù chúng tôi vẫn đang tiếp tục nỗ lực.”
Tuy vậy, ông Hamburg khẳng định dữ liệu thu thập được trong thời gian hoạt động là đáng kể, với khả năng đo lường khí methane chính xác cao và quy mô chi tiết, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp – một ngành phát thải lớn tại New Zealand.
EDF xác nhận rằng một cuộc điều tra kỹ thuật toàn diện đang được tiến hành để xác định nguyên nhân sự cố.
“Chúng tôi sẽ chia sẻ kết quả khi có. Đây là một sứ mệnh mang lại nhiều thành tựu khoa học và công nghệ, có ảnh hưởng tích cực đến ngành công nghiệp và các cơ quan quản lý khí thải toàn cầu.”
Bộ trưởng Judith Collins từ chối bình luận
Trước câu hỏi liệu công chúng có được thông tin đầy đủ về các vấn đề của vệ tinh, Bộ trưởng Judith Collins cho biết không có bình luận gì thêm, và hướng phóng viên tới Cơ quan Không gian New Zealand để biết chi tiết.
Theo rnz.co.nz – Noo Thuyen