Số người New Zealand phải cắt cụt ngón chân, bàn chân và chân do bệnh tiểu đường type 2 đang tăng lên mức kỷ lục – và các chuyên gia cảnh báo, nhiều trường hợp hoàn toàn có thể phòng tránh nếu được sàng lọc và can thiệp sớm.
Các bác sĩ chuyên khoa chân cho biết nếu có đủ nguồn lực và can thiệp sớm, nhiều ca cắt cụt chi có thể tránh được. (Ảnh lưu trữ) Ảnh: JOSE OTO / BSIPTheo dữ liệu được công bố theo Đạo luật Thông tin OIA, số ca cắt cụt chi dưới liên quan đến tiểu đường đã tăng hơn 50% chỉ trong chưa đầy 10 năm.
Cụ thể, mỗi năm có gần 1.200 ca phẫu thuật cắt cụt tại New Zealand. Riêng năm tài chính 2023/24, hơn 70 bàn chân và 800 ngón chân bị cắt bỏ, cùng hơn 300 ca cắt cụt quanh hoặc dưới đầu gối.
Con số này tăng mạnh so với 764 ca trong năm 2015/16.
Đáng chú ý, 13 bệnh nhân dưới 30 tuổi cũng nằm trong danh sách những người phải cắt cụt chi vì biến chứng tiểu đường trong năm qua.
Các khu vực có mức tăng cao nhất gồm Northland, Counties Manukau, Auckland, Waikato và Wellington.
⚠️ Tiểu đường type 2 – “Kẻ giết người thầm lặng”
Bệnh tiểu đường type 2 gây suy giảm tuần hoàn máu và tổn thương thần kinh, khiến vết thương nhỏ dễ bị nhiễm trùng, khó lành và dẫn đến hoại tử – cắt cụt chi.
Chuyên gia chỉnh hình bàn chân (podiatrist) Lawrence Kingi, người làm việc tại hai marae ở South Auckland, cho biết phát hiện sớm là yếu tố sống còn để giảm tỷ lệ cắt cụt chi.
“Đây là kẻ giết người thầm lặng. Nhiều bệnh nhân không còn cảm giác đau, sống chung với bệnh mà không hay biết cho đến khi quá muộn,” Kingi nói.
Ông cho biết, khi nhiễm trùng lan vào xương, phẫu thuật cắt cụt là phương án duy nhất.
🌍 Vấn đề toàn cầu – Giải pháp tại New Zealand
Kingi cho biết, cắt cụt chi do tiểu đường là vấn đề toàn cầu, và việc kiểm soát bệnh thường rất khó vì nó giới hạn nhiều chức năng cơ thể.
“Chúng ta cần can thiệp ngay từ đầu dốc, chứ không phải đợi đến khi họ rơi xuống đáy,” ông ví von.
Theo Kingi, tăng số lượng chuyên gia chỉnh hình bàn chân là bước quan trọng giúp giảm rủi ro cho bệnh nhân tiểu đường, nhưng lĩnh vực này vẫn chưa được đầu tư đúng mức.
“Ít nhất, chúng ta nên có các chương trình sàng lọc định kỳ. Cần thêm nguồn tài trợ và sáng kiến giúp bác sĩ tiếp cận bệnh nhân sớm hơn, kiểm tra bàn chân thường xuyên.”
Ông cũng đề xuất bổ sung chuyên gia chỉnh hình tại các trung tâm chạy thận nhân tạo (dialysis):
“Tại Bệnh viện Middlemore, khi bệnh nhân chạy thận được kiểm tra bàn chân thường xuyên, số ca cắt cụt giảm khoảng 10%. Không rõ vì sao mô hình này giờ lại biến mất.”
🏥 Health New Zealand phản hồi
Đại diện Health New Zealand (Health NZ) cho biết can thiệp sớm là chiến lược chủ chốt để giảm tỷ lệ cắt cụt chi do tiểu đường.
Tổ chức này đang:
• Ưu tiên sàng lọc bàn chân sớm tại các cộng đồng có nguy cơ cao.
• Mở rộng đội ngũ nhân lực y tế, đặc biệt trong lĩnh vực chỉnh hình bàn chân.
• Phát triển chương trình đào tạo thạc sĩ cấp tốc cho nhân viên y tế muốn chuyển sang chuyên ngành này.
• Xem xét trao quyền kê đơn thuốc cho các podiatrist để họ có thể điều trị hiệu quả hơn.
Theo rnz.co.nz – Khoa Tran