Hai tập đoàn công nghệ hàng đầu TikTok và Meta đã lên tiếng cảnh báo về đề xuất cấm trẻ em dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội, trong phiên điều trần của Ủy ban Giáo dục và Lao động Quốc hội New Zealand về tác hại của mạng xã hội.
TikTok cho biết lệnh cấm thẳng thừng sẽ không hiệu quả và có thể khiến người trẻ phải chuyển đến những nơi kém an toàn hơn. Ảnh tư liệu. Ảnh: JONATHAN RAAĐề xuất cấm được đưa ra sau khi nghị sĩ ACT Parmjeet Parmar yêu cầu mở cuộc điều tra về “những tổn hại mà thanh thiếu niên New Zealand gặp phải trên môi trường trực tuyến”, trong bối cảnh chính phủ dự định ban hành lệnh cấm trẻ dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội, còn Đảng Quốc gia (National Party) chuẩn bị trình dự luật riêng để hợp pháp hóa quy định này.
Phiên điều trần kéo dài cả ngày đã xoay quanh tác động tiêu cực của mạng xã hội đối với thanh thiếu niên, song vấn đề cấm truy cập vẫn là chủ đề chính gây tranh luận.
📱 TikTok: “Lệnh cấm tuyệt đối sẽ phản tác dụng”
Bà Ella Woods-Joyce, Giám đốc chính sách công của TikTok tại Úc và New Zealand, cho rằng lệnh cấm hoàn toàn sẽ không hiệu quả, thậm chí có thể khiến trẻ tìm đến các nền tảng kém an toàn hơn.
Bà cho biết TikTok đã có giới hạn độ tuổi tối thiểu là 13 tuổi, và tài khoản của người dùng dưới 16 tuổi được đặt ở chế độ riêng tư mặc định, nội dung của họ không hiển thị trên mục “For You”.
TikTok đã xóa hơn 280.000 tài khoản nghi ngờ thuộc người dùng dưới 13 tuổi tại New Zealand. Tuy nhiên, nghị sĩ Quốc gia Carl Bates phản biện rằng nhiều học sinh tiểu học trong khu vực bầu cử của ông vẫn đang dùng TikTok.
Bà Woods-Joyce đáp lại:
“Chúng tôi đang không ngừng cải thiện quy trình phát hiện và xử lý vi phạm độ tuổi để làm tốt hơn nữa.”
Bà cũng dẫn chứng báo cáo gần đây của RNZ, cho thấy thuật toán TikTok không hiển thị nội dung độc hại, và khi người dùng tìm kiếm, họ được chuyển hướng đến các dịch vụ hỗ trợ.
Tuy vậy, Woods-Joyce thừa nhận vẫn còn “nhiều việc phải làm” để tăng cường an toàn cho thanh thiếu niên.
🌐 Meta: “Nên tìm giải pháp cân bằng, thay vì chặn hoàn toàn”
Bà Mia Garlick, Giám đốc chính sách khu vực của Meta, cho biết công ty muốn thanh thiếu niên có “trải nghiệm tích cực, phù hợp độ tuổi và an toàn” trên mạng.
“Người dùng chỉ tiếp tục sử dụng dịch vụ khi họ cảm thấy an toàn và được chào đón. Vì vậy, điều này là cốt lõi trong hoạt động của chúng tôi.”
Meta hiện đã triển khai tài khoản riêng tư mặc định cho người dưới 16 tuổi, kèm các giới hạn về nội dung và thời gian sử dụng.
Garlick nhấn mạnh:
“Thay vì khóa hoàn toàn thanh thiếu niên khỏi các nền tảng kỹ thuật số — điều có thể khiến họ tìm đến không gian ít kiểm soát hơn — New Zealand nên hướng tới một giải pháp cân bằng, hiệu quả và có thể thực thi.”
⚖️ Tranh cãi về hiệu quả và hệ quả của lệnh cấm
Một số tổ chức tham gia điều trần đặt câu hỏi về hiệu quả thực tế của lệnh cấm, trong khi số khác đề xuất siết chặt quy định với nền tảng mạng xã hội và quảng cáo.
Viện Các vấn đề Kinh tế (Institute of Economic Affairs – IEA) tại Anh cảnh báo rằng Đạo luật An toàn Trực tuyến (Online Safety Act) mới được áp dụng ở Anh từ tháng 7 đã dẫn tới mức tăng 1400% trong việc sử dụng VPN, giúp người dùng vượt rào truy cập.
Chuyên gia Matthew Lesh cho rằng:
“Chúng ta cần những giải pháp sáng tạo hơn, thay vì những biện pháp hành chính cứng nhắc. Nên tập trung vào việc tăng cường năng lực thực thi pháp luật và nâng cao hiểu biết số cho phụ huynh và trẻ em.”
Liên minh Tự do Ngôn luận Anh (UK Free Speech Union) cũng cho rằng lệnh cấm là “phiền hà và thiếu tự do”, đồng thời cảnh báo rằng “bất kỳ ai có VPN đều có thể vượt qua”.
🧠 Các chuyên gia y tế và quyền riêng tư lên tiếng
Giáo sư Antonia Lyons (Đại học Auckland) cho biết nghiên cứu của bà cho thấy mạng xã hội vừa mang lại lợi ích vừa là nơi trẻ bị phơi nhiễm mạnh mẽ với quảng cáo độc hại, đặc biệt là sản phẩm thuốc lá điện tử (vape) và đồ uống có cồn.
Khoảng 35% thanh thiếu niên từ 14–17 tuổi được khảo sát cho biết họ thường xuyên thấy quảng cáo vape.
“Chúng ta biết những nội dung này ảnh hưởng đến hành vi và độ tuổi bắt đầu sử dụng. Các nền tảng cần minh bạch hơn về quảng cáo và thuật toán hiển thị với nhóm người dùng dễ tổn thương.”
Trong khi đó, Ủy viên Quyền riêng tư Michael Webster cảnh báo rằng xác minh độ tuổi trực tuyến có thể xâm phạm dữ liệu cá nhân.
Ông cho biết có ba cách xác minh chính:
• Xác minh bằng giấy tờ như hộ chiếu hoặc căn cước,
• Ước lượng tuổi bằng công nghệ AI, nhưng tỉ lệ sai cao,
• Suy luận độ tuổi từ dữ liệu hành vi, có nguy cơ lạm dụng quyền riêng tư.
“Cần phải hiểu rõ và đánh giá minh bạch tác động về quyền riêng tư trước khi tiến xa hơn với bất kỳ đề xuất nào,” Webster nói.
Ông kêu gọi kết hợp giáo dục và quản lý có trọng tâm, đồng thời khuyến nghị New Zealand nên quan sát mô hình của các quốc gia khác trước khi hành động.
Bối cảnh quốc tế
Australia sẽ chính thức cấm trẻ dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội từ tháng 12 tới, và động thái này đang được theo dõi sát sao như một trường hợp thử nghiệm cho khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
Theo rnz.co.nz – Khoa Tran