Một phụ nữ có anh trai bị sát hại bởi một nhóm thành viên Mongrel Mob cho biết cô cảm thấy bị tổn thương lần nữa, sau khi bị thẩm phán yêu cầu dừng lại giữa lúc đang đọc bản tác động nạn nhân vốn đã được phê duyệt trước.
Paula Beilby (thứ tư từ trái sang) cùng whānau của mình bên ngoài Tòa án Tối cao tại Hamilton. Ảnh: Belinda Feek/NZME/Được cung cấpPaula Beilby không chỉ bị yêu cầu dừng, mà còn bị Justice Mary Peters khiển trách sau khi cô ám chỉ rằng bị cáo được “đối xử đặc biệt” vì được xét xử riêng, tách khỏi chín đồng phạm khác.
“Xin lỗi,” Beilby nói, “tôi chỉ đang đọc những gì tôi có.”
“Tôi không quan tâm chị đang đọc gì, điều đó hoàn toàn không chấp nhận được,” thẩm phán đáp lại, trước khi yêu cầu chị rời xuống phía cuối phòng xử.
Sau đó, khi một người khác đọc bản tác động nạn nhân thứ hai, tòa được chuyển sang xử kín. Khi mở lại, Beilby được thông báo không được phép quay trở lại.
Quyết định này khiến Beilby cảm thấy bị xúc phạm và bị tái tổn thương.
“Tôi cảm giác mình bị làm cho trở thành ví dụ. Thật chua xót, nhất là khi nghĩ đến lý do chúng tôi có mặt ở đây. Tôi cảm thấy công lý chưa được thực thi.”
Anh trai bị đánh chết bằng xà beng
Anh trai của Beilby, Mitchell Te Kani, đã thiệt mạng sau khi bị đánh bằng xà beng trong một vụ hỗn chiến tại nhà riêng ở Tauranga năm 2023.
Chín người đã bị xét xử và tuyên án vào đầu năm nay. Người thứ 10 – Hamiora William Jack-Kino – được xét xử riêng và bị kết tội ngộ sát cùng bốn tội danh khác liên quan đến việc hành hung nghiêm trọng cha và anh trai của nạn nhân.
Jack-Kino được xét xử riêng do có nghi vấn về khả năng đứng trước tòa và các vấn đề nhận thức, vốn có thể làm phiên tòa kéo dài do cần nhiều thời gian nghỉ. Sau đó, bị cáo được xác định là đủ năng lực và có trợ lý giao tiếp trong suốt phiên xét xử tại Tòa Tối cao Rotorua.
“Chúng tôi bị tổn thương thêm lần nữa”
Beilby là người đầu tiên đọc bản tác động nạn nhân tại phiên tuyên án của Jack-Kino ở Hamilton ngày 16/10.
Khi được mời lên đọc, cô nói với thẩm phán rằng muốn đọc toàn bộ bản gốc, gồm những phần bị biên tập trước phiên xử.
Cô giải thích: “Tôi cảm thấy hệ thống tư pháp… cách nó vận hành… chỉ làm tổn thương gia đình tôi thêm. Tôi muốn nói những điều thể hiện toàn bộ những gì chúng tôi trải qua trong suốt quá trình xét xử.”
Justice Peters giải thích các quy định của Luật Quyền Nạn nhân, cho biết có những giới hạn rõ ràng về những gì được phép nói.
Bà cũng nói Beilby có thể để thẩm phán đọc toàn văn hoặc tự đọc bản đã chỉnh sửa. Beilby chấp nhận đọc bản đã duyệt.
Tuy nhiên, khi cô nói rằng Jack-Kino được xét xử riêng “tốn tiền thuế người dân vì bạn hoặc luật sư của bạn cho rằng bạn đủ đặc biệt để được xử riêng”, thẩm phán lập tức ngăn lại.
“Điều đó không đúng. Tôi không muốn nghe những lời mang tính xúc phạm như vậy,” Justice Peters nói.
Beilby xin lỗi, nhưng thẩm phán nói lời xin lỗi “không quan trọng” và yêu cầu cô ngồi xuống ở cuối phòng để thẩm phán tự đọc phần còn lại.
Sau một bản tác động nạn nhân khác được đọc, tòa tạm đóng để họp kín. Khi mở lại, quyết định được đưa ra: Beilby không được phép trở lại phòng xử án.
“Tôi gần như không còn ngạc nhiên với hệ thống này”
Bên ngoài tòa, Beilby nói rằng cô hiểu vì sao có hai phiên tòa, nhưng điều đó khiến gia đình cô phải chịu tổn thương khi phải kể lại mọi chuyện.
Cô cho biết sau khi bị mời ra ngoài, tòa đề nghị cô xem phiên tòa qua màn hình ở phòng khác, nhưng cô từ chối.
Jack-Kino bị tuyên án 9 năm tù, với thời gian tối thiểu không được ân xá là 4 năm.
Beilby cho rằng bản án không mang tính răn đe:
“Thật buồn cười. Tôi đã qua giai đoạn tức giận. Tôi gần như mong đợi điều này từ hệ thống rồi.”
Ý kiến từ Văn phòng Chánh án và chuyên gia nạn nhân
Văn phòng Chánh án cho biết trách nhiệm trình bày bản tác động nạn nhân thuộc về công tố viên, và việc biên tập các đoạn không phù hợp là việc không hiếm gặp, nhằm đảm bảo đúng phạm vi luật.
Người phát ngôn nói các phiên tuyên án thường rất căng thẳng, và thẩm phán phải đảm bảo phiên tòa diễn ra trật tự và an toàn.
Trong khi đó, cố vấn cấp cao cho nạn nhân của Chính phủ – Ruth Money – bày tỏ lo ngại:
“Tôi rất quan ngại khi bất kỳ nạn nhân nào bị yêu cầu rời khỏi phòng xử. Điều đó đi ngược lại sự minh bạch của tư pháp.”
Money cho biết trong 13 năm làm việc, bà chưa từng thấy nạn nhân bị loại khỏi phòng xử chỉ vì nói lệch khỏi bản đã phê duyệt.
Bà cũng nhấn mạnh sự thiếu thống nhất trên toàn quốc trong việc thẩm định bản tác động nạn nhân và khẳng định đang làm việc với Bộ Tư pháp để cải thiện Luật Quyền Nạn nhân.
Theo rnz.co.nz – Khoa Tran