Tình trạng chó thả rông tràn lan ở Northland đã khiến một bà ngoại sống tại Whangārei trở thành “tù nhân trong chính ngôi nhà của mình”.
Một chú chó lang thang ở Moerewa, vùng Viễn Bắc. Ảnh: RNZ / Peter de GraafTracy Clarke cho biết bà yêu thích đi bộ, nhưng suốt ba năm qua bà không dám bước ra khỏi góc phố vì nhiều lần bị chó bất ngờ lao đến.
Nếu không nhờ một tài xế giao hàng cứu giúp trong một lần đặc biệt đáng sợ, bà tin rằng mình đã “không còn sống đến hôm nay”.
“Tôi vừa rẽ qua góc phố thì con chó lao ra, chỉ cách vài mét, chạy thẳng về phía tôi. Tôi đứng chết lặng,” bà kể.
“Tôi nghe một phụ nữ hét lên, và tôi lao vào chiếc xe van của bà ấy, đóng cửa sập lại. Miệng con chó còn dí sát vào cửa kính.”
Kể từ hôm đó, bà ngừng hẳn việc đi bộ.
Một đàn chó lai sharpei lang thang trong bụi rậm gần Paihia ở Vịnh Islands. Ảnh: RNZ / Peter de GraafLuật lạc hậu, chó thả rông dai dẳng nhiều năm
Clarke cho biết chó thả rông xuất hiện liên tục trong khu phố, và dù bà đánh giá cao nỗ lực của đội kiểm soát động vật của hội đồng địa phương, họ lại bị hạn chế bởi các quy định lỗi thời.
Bà biết rõ một con chó đặc biệt hung dữ đã lang thang trong khu vực hơn ba năm, nhưng mỗi lần bị bắt lại, hội đồng vẫn bắt buộc phải trả về cho chủ.
Không thể tiếp tục chịu đựng, Clarke đã lập một kiến nghị kêu gọi Quốc hội hành động.
“Người dân đã chịu đủ rồi. Họ muốn chính phủ can thiệp, sửa luật – những điều vốn được viết từ những năm 1980.”
Những biện pháp mới được đề xuất gồm: bắt buộc triệt sản, luật ba lần vi phạm, yêu cầu về chiều cao hàng rào và tăng mức phạt cho chủ nuôi thiếu trách nhiệm.
Bà nhấn mạnh kiến nghị không nhắm vào chủ nuôi có trách nhiệm – thậm chí còn giúp họ bớt gánh nặng, vì hiện tại chính họ đang phải chi trả phần lớn chi phí xử lý vấn đề do các chủ nuôi tồi gây ra.
Một chú chó lang thang trên đường phố ở Kaikohe. Ảnh: RNZ / Peter de GraafSPCA lên tiếng ủng hộ: Chó thả rông là nguy cơ lớn
SPCA gần đây đã kêu gọi người ủng hộ ký kiến nghị, cho rằng chó thả rông là mối đe dọa nghiêm trọng đối với an toàn công cộng và phúc lợi động vật.
SPCA cảnh báo:
“Chó thả rông có nguy cơ bị tai nạn giao thông, gây ra các vụ tấn công, truyền bệnh, săn bắt động vật hoang dã, phá hoại và gây phiền toái. Nhiều con chưa được triệt sản, dẫn tới lứa đẻ ngoài mong muốn.”
Theo SPCA, cần kết hợp giáo dục cộng đồng, cưỡng chế pháp luật, và cải cách luật.
Một đàn chó lai sharpei lang thang trong bụi rậm gần Paihia ở Vịnh Islands. Ảnh: RNZ / Peter de GraafTình hình ở vùng Bắc: “Ngoài tầm kiểm soát”
Nhà hoạt động vì quyền động vật ở Bay of Islands, Leonie Exel, cho rằng tình hình đang “vượt khỏi tầm kiểm soát”.
“Khi kinh tế khó khăn, người dân không đủ tiền làm hàng rào hay nuôi chó đúng cách, họ để mặc chó đi lang thang. Rất nhiều yếu tố đan xen – đây là một vấn đề cực kỳ phức tạp,” bà nói.
Exel cho rằng luật hiện tại gây ra sự thiếu nhất quán giữa các hội đồng địa phương. Bà ủng hộ bắt buộc triệt sản (trừ chó của nhà nhân giống được đăng ký), nhưng cho rằng “yếu tố cốt lõi” vẫn là giáo dục cộng đồng.
“Một con chó hạnh phúc hiếm khi là con chó nguy hiểm… Chúng ta cần nhiều con chó được yêu thương, không phải chó đi lang thang giết mèo, bới rác hay cắn người.”
Số liệu đáng báo động: chi phí ACC tăng mạnh
Thị trưởng Far North, Moko Tepania, cho biết khu vực có khoảng 8.000 chó đăng ký và 12.000 con ghi nhận trong hệ thống, nhưng số thực tế có thể lên tới 20.000–30.000 con.
Ông đồng tình rằng luật cần thay đổi, đồng thời ủng hộ đề xuất cho phép hội đồng triệt sản chó thả rông khi bắt được, để ngăn chúng tiếp tục sinh sản.
Theo số liệu mới của ACC:
• Các yêu cầu bồi thường liên quan đến chó trong năm tính đến tháng 10 vượt 15,6 triệu NZD
• Đang trên đà vượt mức 18,5 triệu NZD của năm 2024
• Tăng khoảng 80% so với 10,6 triệu NZD cách đây 5 năm
• Riêng Northland: 1,1 triệu NZD, gấp đôi năm 2020
• Gần 12.000 ca chấn thương do chó gây ra trên toàn quốc, trong đó 750 ca ở Northland
“Tôi chỉ muốn đi bộ ra góc phố”
Clarke nói các chính trị gia đã để vấn đề này leo thang quá lâu.
“Tất cả những gì tôi muốn là đi bộ ra tiệm tạp hóa mua sữa, hay đi lên đầu đường để bắt xe buýt. Ba năm rồi tôi chưa đi được đến góc phố – chỉ khoảng 100 bước.”
Bà nói kiến nghị không chỉ dành cho mình mà cho tất cả những người bị ảnh hưởng, gồm cả Elizabeth “Effie” Whittaker (tử vong tại Moerewa năm 2023) và Neville Thompson (Panguru, 2022).
Chính phủ thừa nhận lo ngại nhưng chưa có kế hoạch sửa luật
Bộ trưởng Chính quyền Địa phương Simon Watts nói ông hiểu và chia sẻ lo ngại của cộng đồng.
Ông cho biết ông và Bộ trưởng Phúc lợi Động vật Andrew Hoggard đã yêu cầu Bộ Nội vụ (DIA) tìm kiếm các biện pháp phi quy định để cải thiện quản lý chó, bao gồm nâng chất lượng dữ liệu liên quan.
DIA trước đó nói với Ủy ban Quốc hội rằng Đạo luật Kiểm soát Chó ngày càng trở nên lỗi thời, nhưng chính phủ chưa có kế hoạch sửa đổi.
Theo rnz.co.nz – Khoa Tran