Sau một năm dài mệt mỏi, kỳ nghỉ hè dường như là cứu cánh cho nhiều người.
Kỳ nghỉ hè là một nét văn hóa đặc trưng của người New Zealand. Nhưng liệu nó có luôn như vậy không? Ảnh: 123rfNgười dân New Zealand đang đếm từng ngày đến kỳ nghỉ hè — dù họ dự định đi cắm trại, về bach nghỉ dưỡng, hay chỉ nằm dài thư giãn bên bãi biển. Nhưng liệu truyền thống nghỉ dài này có phải lúc nào cũng tồn tại?
Richard Wolfe, nhà sử học văn hóa và là tác giả hơn 40 cuốn sách về Aotearoa, cho biết:
“Rời thành phố vào dịp Giáng sinh và tháng 1 đã trở thành một phần quan trọng trong bản sắc văn hóa Kiwi.”
Trang New Zealand History, thuộc Bộ Văn hóa và Di sản, thậm chí mô tả kỳ nghỉ hè dài như một “phần thưởng cuối năm dành cho người New Zealander”.
Kỳ nghỉ hè dài bắt đầu vào những năm 1950. Ảnh: Thư viện Alexander TurnbullTuy nhiên, không phải ai cũng hoàn toàn đồng thuận. Một bài đăng trên LinkedIn của cố vấn kinh doanh Toss Grumley gần đây gây “bão mạng” khi ông nói mỗi năm đều “bối rối” trước việc New Zealand gần như đóng cửa hoạt động suốt dịp Giáng sinh.
“Ở nền kinh tế nào mà chúng ta có thể chấp nhận không thảo luận kinh doanh trong suốt 10 tuần?”, ông đặt câu hỏi — và cuộc tranh luận lan khắp mạng xã hội.
Thủ tướng Christopher Luxon, từng có nhiều năm làm việc ở nước ngoài, cho biết ông quen với việc chỉ nghỉ vài ngày Giáng sinh và quay lại làm việc từ 3 hoặc 4 tháng 1. Chủ tịch Phòng Thương mại Auckland, Simon Bridges, thậm chí nói rằng nhiều người tin New Zealand “đóng cửa” đến tận tháng 3.
Thời tiết mùa hè đóng vai trò quan trọng trong kỳ nghỉ Giáng sinh dài. Ảnh: RNZ / Ruth KuoNguồn gốc kỳ nghỉ hè dài của New Zealand
Wolfe cho biết yếu tố lớn nhất chính là khí hậu mùa hè ấm áp, tương tự như Australia.
Ở Bắc bán cầu, Giáng sinh rơi vào mùa đông — không thuận lợi cho các kỳ nghỉ dài ngoài trời. Trong khi đó, người New Zealand lại kết hợp Giáng sinh, Năm mới và kỳ nghỉ hè thành một chuỗi liên tiếp.
Mặc dù có hình ảnh cả nước nghỉ ngơi, thực tế nhiều ngành nghề vẫn hoạt động 24/7 — từ bệnh viện, điện lực, cảnh sát đến các dịch vụ thiết yếu. Ngành nông nghiệp thậm chí còn bận rộn hơn.
New Zealand cũng chỉ có một vài ngày nghỉ lễ từ tháng 6 đến Giáng sinh, như Matariki và Labour Day. Nhiều người vì vậy cảm thấy “kiệt sức”, dẫn đến việc nghỉ hè dài trở thành thói quen.
Luật lao động và giao thông đã định hình thói quen nghỉ dài
Kỳ nghỉ như hiện nay là sản phẩm của thời hiện đại.
Theo bách khoa toàn thư Te Ara, hai ngày nghỉ lễ Giáng sinh và Năm mới trong mùa hè vốn là lý do hấp dẫn để nghỉ dài ngay từ thế kỷ 19. Từ những năm 1860, thợ đào vàng cũng được bảo vệ đặc biệt trong hai tuần nghỉ này.
Thế kỷ 20 chứng kiến kỳ nghỉ hè phát triển mạnh nhờ luật lao động siết chặt và sự xuất hiện của xe hơi, tàu hỏa, giúp việc đi lại dễ dàng hơn.
Một dấu mốc quan trọng là Đạo luật Nghỉ phép Hàng năm năm 1944, cho phép người lao động toàn thời gian được hưởng hai tuần nghỉ có lương. Từ 2003, người lao động được hưởng tối thiểu bốn tuần nghỉ phép có lương — mức hào phóng hơn nhiều so với Mỹ, nơi không hề có quy định nghỉ phép bắt buộc.
Với địa lý đặc thù, không nơi nào ở New Zealand cách biển quá 120 km, bãi biển và bach trở thành điểm đến mặc định của người dân.
Theo Wolfe, kỳ nghỉ hè thực sự hình thành trong thời kỳ thịnh vượng hậu Thế chiến thứ hai, khi ô tô cá nhân bùng nổ, cho phép gia đình linh hoạt đi lại.
Kỳ nghỉ dài có ảnh hưởng đến năng suất quốc gia?
Grumley lập luận rằng kỳ nghỉ dài làm giảm năng suất kinh tế New Zealand. Nhưng nhiều người phản bác.
Một bình luận đáp lại: “Làm ít hơn, sống nhiều hơn.”
Fleur Fitzsimons, Tổng thư ký Công đoàn PSA, cho rằng người lao động cần thời gian để nạp lại năng lượng sau một năm dài làm việc.
Bà chỉ trích những thay đổi gần đây của chính phủ đối với Đạo luật Nghỉ phép và luật quan hệ lao động, cho rằng chúng làm suy yếu quyền lợi người lao động.
“Nếu muốn cải thiện năng suất, cắt giảm ngày nghỉ là sai hướng. New Zealand đang đối mặt với khủng hoảng sức khỏe tinh thần — giảm ngày nghỉ chỉ khiến mọi thứ tồi tệ hơn.”
Wolfe đồng ý rằng kỳ nghỉ dài giúp duy trì tinh thần làm việc:
“Một kỳ nghỉ ngắn hơn có thể gây bức xúc vì người lao động cảm thấy bị cắt xén quyền lợi. Và khi biến đổi khí hậu khiến thế giới nóng hơn, kỳ nghỉ hè có thể trở nên quan trọng hơn để bảo vệ sức khỏe người dân.”
Theo rnz.co.nz – Khoa Tran