Nhiều người tiêu dùng cảm thấy tự hào khi tránh xa các loại bánh ngọt phủ đường trong siêu thị và thay vào đó chọn granola “hoàn toàn tự nhiên”, được quảng cáo là giàu protein.
Điều tương tự cũng xảy ra với sữa chua ít béo “làm từ trái cây thật”, sữa thực vật “hữu cơ” và các loại sinh tố đóng chai gắn mác “siêu thực phẩm”. Người mua cần cảnh giác: những cụm từ tiếp thị nghe có vẻ lành mạnh này thường che giấu một lượng đường không hề tốt cho sức khỏe.
Theo bà Nicole Avena, giáo sư ngành thần kinh học và tâm thần học tại Trường Y Mount Sinai và Đại học Princeton, việc nhận ra đường bổ sung không hề dễ dàng vì nhiều công ty sử dụng các chiêu tiếp thị tinh vi để đánh lạc hướng người tiêu dùng.
Bà Avena cho biết, trong khi một số thương hiệu hướng đến sức khỏe nhận ra rằng người tiêu dùng đang dần ý thức được tác hại của đường bổ sung, thì “nhiều thương hiệu lớn lại không quá quan tâm đến sức khỏe của người dân”.
Dưới đây là cách nhận biết đường ẩn và những điều bạn nên làm.
Những điều cần chú ý
Cùng với chất béo bão hòa và muối, việc tiêu thụ quá nhiều đường có liên quan đến bệnh tim, béo phì, tiểu đường và nhiều rủi ro sức khỏe khác.
Theo Hiệp hội Tim mạch Mỹ, trung bình mỗi người tại Mỹ tiêu thụ khoảng 17 gram đường bổ sung mỗi ngày, tương đương khoảng 26 kg mỗi năm.
Khoảng một nửa lượng này đến từ đồ uống, phần còn lại được “lén” cho vào ngũ cốc, sốt salsa, bánh mì kẹp chế biến sẵn, sản phẩm từ sữa, nước sốt đóng chai và các loại bánh nướng, bao gồm cả nhiều thương hiệu bánh mì nguyên cám.
Để kiểm soát lượng đường nạp vào cơ thể, hãy bắt đầu bằng việc kiểm tra nhãn dinh dưỡng.
Từ năm 2021, các công ty thực phẩm buộc phải liệt kê riêng lượng đường bổ sung, tách biệt với tổng lượng đường. Tuy nhiên, theo bà Avena, quy định này lại phản tác dụng.
Các công ty đã giảm những chất tạo ngọt quen thuộc như đường củ cải tinh luyện và siro ngô hàm lượng fructose cao, nhưng lại bổ sung các chất thay thế như trái la hán (monk fruit) và rượu đường erythritol — những thành phần không được xem là “đường bổ sung” theo quy định của FDA.
“Giờ đây, thực phẩm của chúng ta thậm chí còn ngọt hơn so với năm 2020,” bà Avena nói.
Bạn nên làm gì?
Ông Collin Popp, chuyên gia dinh dưỡng và giáo sư tại NYU Langone Health, cho biết khuyến nghị hiện tại của FDA cho phép một mức linh hoạt nhất định.
Theo đó, đường bổ sung không nên chiếm quá 10% tổng lượng calo mỗi ngày, tương đương khoảng 50 gram nếu ăn 2.000 calo (8.368 kilojoule), tức là nhỉnh hơn một lon nước ngọt thông thường.
Tuy nhiên, theo ông Popp, mức này có thể vẫn quá dễ dãi.
“Tôi thực sự muốn con số này thấp hơn 5%, và thậm chí gần bằng 0 đối với một số người, đặc biệt là những người mắc tiểu đường hoặc tiền tiểu đường,” ông nói.
Điều quan trọng là phải ý thức được mình đang ăn gì, ngay cả khi sản phẩm trông có vẻ lành mạnh hoặc được dán nhãn hữu cơ, ông Popp nhấn mạnh.
Chẳng hạn, các loại hạt rang, sữa thực vật và đậu wasabi có thể chứa lượng đường bổ sung đáng ngạc nhiên. Bánh muffin kiểu Anh và sữa chua Hy Lạp cũng vậy.
Ví dụ, một hũ sữa chua Chobani vị anh đào đen không chứa chất béo nhưng có đến 9 gram đường bổ sung, tương đương hơn 2 thìa cà phê. Sữa hạnh nhân thương hiệu Silk chứa 7 gram đường mỗi cốc.
Ông Popp khuyến nghị người tiêu dùng nên chủ động kiểm soát lượng đường cho vào thực phẩm.
Điều này có thể đồng nghĩa với việc mua sữa chua không đường rồi tự thêm mật ong hoặc quả mọng, hoặc hỏi nhân viên pha chế xem bạn có thể tự cho sữa yến mạch của mình vào cà phê hay không.
Giảm chỗ này, tăng chỗ kia
Mặc dù giúp giảm lượng calo trong thực phẩm, các chất tạo ngọt nhân tạo như stevia và rượu đường có thể không tốt hơn, vì chúng có thể khiến con người ăn nhiều hơn, bà Avena cho biết.
Bà nói rằng các nghiên cứu cho thấy chính hương vị ngọt mới là yếu tố kích hoạt trung tâm phần thưởng trong não bộ, chứ không phải bản thân đường.
Điều đó không có nghĩa là hoàn toàn loại bỏ các chất thay thế đường, bao gồm allulose — vốn phù hợp với người mắc tiểu đường tuýp 1 vì không làm tăng đường huyết.
Tuy nhiên, với phần lớn công chúng, việc giảm sự phụ thuộc vào độ ngọt tổng thể của thực phẩm là yếu tố then chốt để cải thiện sức khỏe, bà nói.
“Đừng để các công ty thực phẩm quyết định lượng đường bạn đang ăn,” bà Avena nhấn mạnh.
Theo 1news.co.nz - Hani Dang