Bạn đã bao giờ tự hỏi hóa đơn tiền điện của nhà mình có ở mức “trung bình” hay không?
Ảnh: RNZTrong tháng này, hóa đơn tiền điện của nhiều hộ gia đình đã tăng lên, do tác động của việc điều chỉnh phí đường dây và những thay đổi giá khác.
Tuy nhiên, số tiền bạn phải trả còn phụ thuộc phần nào vào nơi bạn sinh sống.
Để xác định điều gì được coi là “mức trung bình”, RNZ đã khảo sát một hộ gia đình mẫu gồm bốn người, có cách nhiệt đầy đủ, sử dụng điện để đun nước nóng và có máy bơm nhiệt. Bài khảo sát giả định rằng có người ở nhà vào ban ngày và hộ gia đình này không tham gia các dịch vụ trọn gói.
Dữ liệu từ Powerswitch cho thấy hộ gia đình này có thể phải trả từ 225 đô cho một tháng tiền điện vào tháng Tư tại thành phố Wellington đến 325 đô ở khu vực Buller.
Nguyên nhân chính dẫn đến sự khác biệt trong hóa đơn điện là chi phí truyền tải điện đến các hộ gia đình.
Các khu vực như Kerikeri, Balclutha và Gisborne thường có hóa đơn cao hơn, một phần do chi phí đường dây điện cao hơn.
Theo dữ liệu của Bộ Kinh doanh, Đổi mới và Việc làm (MBIE) trong ba tháng đến tháng 2, Kerikeri có giá bán lẻ điện trung bình là 45,42 cent mỗi kWh, so với 34,23 cent ở North Shore, Auckland và 32,05 cent ở thành phố Wellington.
Giám đốc điều hành của Powerswitch, Paul Fuge, cho biết chi phí truyền tải điện đến nhà chiếm khoảng 40% hóa đơn tiền điện điển hình.
Ví dụ, tại Kerikeri, thành phần phí đường dây chiếm 19,4 cent/kWh và phần "năng lượng và các chi phí khác" chiếm 26 cent.
Tại North Shore, các con số tương ứng lần lượt là 11,9 cent và 22,3 cent.
Ở Balclutha, phí đường dây là 18,9 cent/kWh và năng lượng 25,6 cent; tại Gisborne, lần lượt là 15,9 cent và 24,78 cent.
Westport có mức phí năng lượng cao nhất, 27,7 cent, và phí đường dây là 17,7 cent.
Theo MBIE, Cromwell có thành phần phí đường dây cao nhất, 20,5 cent/kWh.
Ông Fuge cho biết, những khu vực cần nhiều hạ tầng để cung cấp điện nhưng lại có ít người dân và doanh nghiệp để chia sẻ chi phí thì hóa đơn tiền điện sẽ cao hơn.
Tuy nhiên, những khu vực này thường cũng là nơi có thu nhập thấp hơn.
Quản lý chính sách bán lẻ và tiêu dùng của Cơ quan Điện lực, Daniel Griffiths, đồng ý rằng yếu tố lớn nhất khiến giá điện trung bình giữa các vùng khác nhau là chi phí truyền tải điện.
“Các công ty đường dây điện, hiện có 29 công ty trên cả nước, chịu trách nhiệm vận chuyển điện từ các trạm biến áp chính đến tận cửa nhà bạn. Chi phí này là yếu tố tạo nên sự khác biệt trong giá điện giữa các vùng,” ông nói.
Ông cũng cho biết một hóa đơn điện thông thường sẽ gồm:
32% là chi phí sản xuất điện, 13% chi phí vận hành của công ty điện, 25% phí phân phối, 10% phí cho hệ thống truyền tải cao thế, và phần còn lại là thuế GST và các chi phí khác.
“Có sự chênh lệch nhỏ ở phần giá điện sản xuất, nhưng sự biến động lớn hơn nhiều đến từ sự khác biệt khu vực trong việc truyền tải điện tới người tiêu dùng.”
Ông Griffiths cho biết Cơ quan Điện lực đang xem xét kỹ lưỡng các chi phí mà người dân đang phải gánh chịu.
“Chúng tôi nhận thức rằng các quyết định gần đây của Ủy ban Thương mại về giới hạn doanh thu tối đa mà các công ty phân phối điện được phép thu đang tác động trực tiếp đến người tiêu dùng.”
Từ ngày 1/4, Ủy ban Thương mại đã cho phép Transpower và các công ty đường dây địa phương tăng giá với tổng giá trị gần 6 tỷ đô la để nâng cấp hạ tầng truyền tải, dự kiến sẽ cộng thêm từ 10 đến 25 đô la vào hóa đơn điện trung bình mỗi tháng.
"Phần lớn người tiêu dùng đã thấy hóa đơn điện tăng từ ngày 1/4," ông Griffiths nói.
"Chúng tôi đang sử dụng các công cụ của mình để hiểu rõ hơn cách người tiêu dùng đang cảm nhận tác động của các đợt tăng giá này lên túi tiền của họ."
Ông cũng cho biết cơ quan này mong muốn đảm bảo rằng người tiêu dùng vẫn là trung tâm của hệ thống và được hưởng những thỏa thuận tốt nhất có thể.
"Chúng tôi đang sử dụng quyền giám sát của mình, đồng thời làm rõ kỳ vọng đối với các nhà bán lẻ về cách họ nên đối xử với người tiêu dùng và các hỗ trợ mà họ nên cung cấp để tránh cú sốc giá điện."
Ông Fuge cũng chia sẻ một khảo sát của Consumer NZ cho thấy:
2% người được hỏi có hóa đơn điện hàng tháng dưới 50 đô, 50% các hộ gia đình có hóa đơn từ 101 đến 200 đô, chỉ 1% có hóa đơn trên 400 đô mỗi tháng.
Ông Fuge lưu ý rằng kích thước hộ gia đình, loại nhà ở và các thiết bị sử dụng cũng ảnh hưởng đến quy mô hóa đơn.
"Hóa đơn hàng tháng cũng sẽ thay đổi theo mùa, thường cao hơn vào những tháng lạnh – nhưng điều này đang thay đổi khi máy điều hòa ngày càng phổ biến tại các khu vực nóng hơn."
Ông cho biết tháng Tư là thời điểm phổ biến cho việc tăng giá điện do cách tính phí của Transpower.
"Transpower tính phí các công ty đường dây địa phương, các công ty này sau đó cộng thêm chi phí của mình rồi chuyển cho các nhà bán lẻ điện, và cuối cùng nhà bán lẻ lại tính cho người tiêu dùng như một phần trong hóa đơn điện."
"Theo quy định, Transpower phải thông báo cho các công ty đường dây về bất kỳ thay đổi giá nào trước 31/12 hằng năm, với thời gian báo trước ba tháng. Điều này có nghĩa là mức giá mới sẽ có hiệu lực từ 1/4. Dần dần, ngày 1/4 đã trở thành ngày tiêu chuẩn cho các đợt thay đổi giá trong toàn ngành. Các công ty đường dây thường điều chỉnh giá cùng thời điểm, và các nhà bán lẻ cũng làm vậy để tránh việc khách hàng phải nhận nhiều thông báo thay đổi giá trong năm."
Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng khi các công ty điện thực hiện tăng giá trong một lần điều chỉnh duy nhất, người tiêu dùng sẽ khó hiểu được chính xác nguyên nhân khiến hóa đơn của họ tăng.
Theo rnz.co.nz - Duong Nguyen