• Dây chuyền sản xuất chất nổ công suất lớn đang được xây dựng ở Siberia – khu vực ngoài tầm với của phần lớn máy bay không người lái của Ukraine
Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) và Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu (giữa) rời Quảng trường Đỏ sau cuộc duyệt binh Ngày Chiến thắng ở trung tâm Moscow vào ngày 9 tháng 5 năm 2024. Nga kỷ niệm 79 năm chiến thắng Đức Quốc xã trong Thế chiến II. Ảnh: AFP• Giới phân tích: Tăng sản lượng chất nổ là then chốt cho nỗ lực chiến tranh của Nga
• Hình ảnh vệ tinh cho thấy công trình xây dựng quy mô lớn tại nhà máy BOZ
• Dự án đã gặp một số trở ngại, bao gồm chậm tiến độ và vấn đề quy hoạch
Nga đang tiến hành mở rộng quy mô lớn một nhà máy ở Siberia nhằm tăng sản lượng chất nổ công suất cao sử dụng trong đạn pháo và các loại vũ khí khác trong cuộc chiến tại Ukraine, theo điều tra của Reuters dựa trên các tài liệu công khai và hình ảnh vệ tinh.
Khả năng duy trì nguồn cung đạn pháo vượt trội của Nga đã góp phần lớn vào các thành công quân sự trên chiến trường, nơi chủ yếu sử dụng pháo và máy bay không người lái (drone). Tuy nhiên, Nga cũng đã phải nhập khẩu hàng triệu quả đạn pháo từ Triều Tiên do kho dự trữ nội địa đang cạn kiệt, theo các nguồn tin tình báo của Mỹ và Ukraine.
Dây chuyền sản xuất RDX hoặc HMX – chất nổ công suất cao
Dây chuyền mới được xây dựng tại nhà máy Biysk Oleum Plant (BOZ), thuộc sở hữu của công ty quốc phòng nhà nước Nga Ya. M. Sverdlov Plant – một nhà sản xuất chất nổ quân sự lớn. Tài liệu cho thấy, nhà máy sẽ sản xuất RDX, một loại chất nổ mạnh hơn TNT nhưng ổn định hơn HMX.
Nhà máy nằm gần thành phố Biysk, cách Moscow khoảng 3.000 km – ngoài tầm tấn công của hầu hết drone Ukraine. Hình ảnh vệ tinh cho thấy hàng loạt tòa nhà và cơ sở hạ tầng mới đã và đang được xây dựng tại đây.
Một nguồn tin gần dự án và một nhà thầu xây dựng (ẩn danh) xác nhận dự án mở rộng quy mô lớn đang được triển khai tại BOZ.
Công suất lớn, phục vụ mục đích quân sự
Hợp đồng thiết kế ban đầu (đã bị gỡ khỏi hệ thống sau đó) cho biết cơ sở này có thể sản xuất 6.000 tấn chất nổ mỗi năm – đủ để nạp cho 1,28 triệu quả đạn pháo OF-29 cỡ 152 mm của Nga.
Giới phân tích cho rằng con số này là “rất lớn” và “mang lại lợi thế lớn về quân sự cho Nga”.
Tài liệu cho thấy quá trình xây dựng bắt đầu từ năm 2023 và dự kiến hoàn thành cuối năm 2025, với kinh phí lên tới 15,5 tỷ rúp (gần 190 triệu USD) từ quỹ chính phủ dành cho các dự án ưu tiên và thảm họa thiên nhiên.
Các dấu hiệu về mục đích quân sự
Mặc dù tài liệu không ghi rõ mục đích sử dụng chất nổ, nhưng việc một công ty quốc phòng điều hành và Bộ Quốc phòng làm chủ đầu tư cho thấy đây là dự án phục vụ quốc phòng. Ngoài ra, mã sản phẩm trong hồ sơ – “GOST RV 1376-001-2006” – cũng trùng khớp với mã chất nổ RDX theo hệ thống mã hóa của Bộ Công Thương Nga.
Vượt khó và đẩy nhanh tiến độ
Dự án gặp chậm tiến độ ít nhất 6 tháng, theo lời cựu Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu trong cuộc họp đầu năm 2024. Tuy nhiên, từ giữa năm 2023, các hoạt động thi công được tăng tốc mạnh mẽ. Hàng loạt hình ảnh vệ tinh cho thấy các công trình như hầm ngầm, tường chắn nổ, đường ống, kho chứa đang dần hoàn thiện.
Một nguồn tin cho biết:
“Họ đã điều động các chuyên gia và lãnh đạo cấp cao đến. Có rất nhiều người làm việc đến mức phải xếp hàng dài để qua cổng an ninh.”
Nhu cầu cấp thiết trong bối cảnh cạnh tranh sản lượng đạn pháo
Theo tình báo Ukraine, Nga đã sản xuất khoảng 2 triệu quả đạn pháo cỡ 122 mm và 152 mm trong năm 2024, đồng thời nhập khoảng 2,7 triệu quả từ Triều Tiên – phần lớn bị đánh giá là kém chất lượng.
Tuy vậy, Mỹ dự báo Nga có thể nâng công suất lên 250.000 quả/tháng, tức 3 triệu quả/năm – gấp ba lần châu Âu và Mỹ cộng lại.
Trong khi đó, Ukraine và phương Tây đang đối mặt với khủng hoảng nguồn cung chất nổ toàn cầu, khiến việc tăng tốc sản xuất đạn pháo bị cản trở.
Theo rnz.co.nz – Khoa Tran