Tuần trước, một báo cáo của UNICEF đã thu hút sự chú ý khi cho rằng tỷ lệ tự tử ở thanh thiếu niên New Zealand cao gấp ba lần mức trung bình của các quốc gia thu nhập cao. Tuy nhiên, hai chuyên gia về sức khỏe tâm thần thanh thiếu niên từ Đại học Auckland cho biết con số này là sai lệch.
Báo cáo của tổ chức từ thiện toàn cầu về phúc lợi trẻ em, công bố vào thứ Tư tuần trước, xếp New Zealand ở vị trí thấp nhất trong số 36 quốc gia về sức khỏe tâm thần. Đồ thị nhận được nhiều chú ý nhất là tỷ lệ tự tử ở thanh thiếu niên, trong đó New Zealand dẫn đầu với tỷ lệ 17,1 trên 100.000 người trong độ tuổi 15-19.
“Đây là lĩnh vực nghiên cứu mà chúng tôi chuyên sâu, nên khi nhìn thấy con số đó, chúng tôi biết ngay là không đúng,” Phó giáo sư Sarah Hetrick chia sẻ trên chương trình The Detail.
Phân biệt số liệu xác nhận và nghi ngờ
Tại New Zealand, số liệu về tự tử được Bộ Y tế và Bộ Tư pháp cung cấp. Một cái chết chỉ được ghi nhận là tự tử sau khi đã được xác nhận bởi cơ quan pháp y. Vì vậy, các công cụ dữ liệu hiển thị cả số liệu đã xác nhận và nghi ngờ.
Phó giáo sư Sarah Fortune, Giám đốc chương trình Sức khỏe tâm thần cộng đồng tại Đại học Auckland, giải thích: “Số liệu xác nhận nghĩa là cái chết đã được cơ quan pháp y kết luận là tự tử. Trong khi đó, các trường hợp nghi ngờ vẫn đang trong quá trình điều tra.”
Báo cáo của UNICEF chỉ sử dụng số liệu đã xác nhận. Vì mỗi quốc gia có thời gian công bố dữ liệu khác nhau, UNICEF tính trung bình trong ba năm gần nhất. Đối với New Zealand, đó là giai đoạn 2018–2020. Tuy nhiên, dữ liệu gần đây hơn cho thấy tỷ lệ tự tử nghi ngờ trong năm tài chính 2021/22 là 12,3 và giảm xuống 11,8 vào năm 2023/24.
Mặc dù hai loại dữ liệu không thể so sánh trực tiếp, nhưng theo Hetrick, xu hướng của số liệu xác nhận thường theo sát số liệu nghi ngờ – tức là báo cáo của UNICEF có thể đã bỏ qua xu hướng tích cực gần đây.
Mối lo ngại từ các chuyên gia
UNICEF Aotearoa phản hồi rằng họ không có ý làm trầm trọng vấn đề mà chỉ muốn cung cấp so sánh công bằng giữa các quốc gia. Tuy nhiên, Hetrick lo ngại rằng báo cáo và các tiêu đề gây sốc có thể lan truyền thông điệp tiêu cực đến giới trẻ, khiến họ cảm thấy tuyệt vọng.
“Nguy cơ là người trẻ sẽ nghĩ rằng phúc lợi đang đi xuống và tỷ lệ tự tử tăng cao – như thể đó là hệ quả không thể tránh khỏi – đây là một thông điệp cực kỳ nguy hiểm,” cô nói.
Một vấn đề khác là báo cáo chỉ dùng hai chỉ số để đánh giá sức khỏe tâm thần – trong đó có tự tử. Hetrick cho rằng điều này là không đủ và quá đơn giản hoá một vấn đề phức tạp.
“Tự tử không thể đại diện cho toàn bộ sức khỏe tâm thần. Có rất nhiều yếu tố khác ảnh hưởng đến phúc lợi của thanh thiếu niên,” cô nhấn mạnh.
Dữ liệu từ khảo sát Youth2000 cho thấy có nhiều chỉ số tích cực về cuộc sống của thanh thiếu niên đang cải thiện, dù một số mặt khác có thể đang đi xuống.
Theo rnz.co.nz – Noo Thuyen