Một nghiên cứu mới cho thấy việc sử dụng phương pháp thụ tinh nhân tạo đang góp phần nâng cao tỷ lệ sinh sản của kākāpō, loài vẹt quý hiếm đặc hữu của New Zealand.
Dù không phải là lần đầu tiên phương pháp này được thử nghiệm — lần đầu tiên vào năm 2009 — nhưng lần này, nhóm nghiên cứu đã mời các nhà khoa học từ Đại học Giessen (Đức) tham gia, mang lại những cải tiến đáng kể.
Tên khoa học của kākāpō có nghĩa là 'mặt cú - lông mềm' (Strigops habroptilus). Ảnh: Jake OsborneTừ 51 cá thể đến hơn 240: Câu chuyện phục hồi ngoạn mục
Số lượng kākāpō từng xuống mức báo động chỉ còn 51 cá thể vào những năm 1990. Nhờ các nỗ lực bảo tồn, hiện nay đã tăng lên 242 cá thể, đánh dấu bước tiến đáng kể trong việc cứu nguy loài vẹt không biết bay này.
Thụ tinh nhân tạo: Khó khăn nhưng cần thiết
Tiến sĩ Andrew Digby, đồng tác giả nghiên cứu và cố vấn khoa học của Bộ Bảo tồn New Zealand, chia sẻ trên chương trình Morning Report rằng dù đã có thành công ban đầu vào năm 2019, quá trình thụ tinh nhân tạo vẫn cực kỳ phức tạp.
"Việc thực hiện trong môi trường hoang dã thực sự rất khó," ông nói.
Số lượng kākāpō đã tăng trở lại từ chỉ 51 con vào những năm 1990 lên 242 con ngày nay. Ảnh: Jake OsborneĐầu tiên, các nhà khoa học phải tìm và bắt con đực phù hợp, sau đó lấy tinh trùng bằng kỹ thuật massage đặc biệt. Tiếp đến, họ phải di chuyển tinh trùng đến chỗ con cái, điều này không hề dễ dàng nếu con cái ở xa hoặc ở trên cây.
"Việc bắt và thụ tinh cho con cái cũng là một thách thức lớn," Tiến sĩ Digby nói thêm.
Giải pháp cho vấn đề di truyền của kākāpō
Một trong những lý do chính khiến nhóm nghiên cứu chọn thụ tinh nhân tạo là do sự đa dạng di truyền thấp trong quần thể kākāpō.
"Có những con đực đã cố gắng giao phối suốt nhiều thập kỷ nhưng chưa từng thành công," ông nói.
"Chúng tôi đang giúp chúng truyền lại bộ gen cho thế hệ tương lai."
Hợp tác quốc tế để bảo tồn kākāpō
Nhóm nghiên cứu đã hợp tác với các chuyên gia quốc tế do yêu cầu kỹ thuật cao của phương pháp này.
"Nhóm khoa học người Đức có nhiều kinh nghiệm với các loài vẹt, nhưng họ vẫn nhận thấy kākāpō khác biệt hoàn toàn so với những loài khác."
Tuy nhiên, Tiến sĩ Digby khẳng định thụ tinh nhân tạo chỉ là giải pháp tạm thời. Mục tiêu dài hạn vẫn là giúp kākāpō sinh sản tự nhiên.
Năm 2026: Mùa sinh sản hứa hẹn bùng nổ
Kākāpō chỉ sinh sản mỗi 2 đến 4 năm, và lần sinh sản gần nhất là vào năm 2022. Do đó, Tiến sĩ Digby tin rằng năm 2026 sẽ là một mùa sinh sản quy mô lớn, đóng vai trò quan trọng trong việc gia tăng số lượng loài này.
Theo rnz.co.nz – Noo Thuyen