Một nghiên cứu mới công bố cho thấy hàng nghìn người lao động tại Auckland – phần lớn là người Māori, Pasifika và lao động nhập cư – đang mắc kẹt trong các công việc lương thấp, thiếu ổn định, khiến họ khó thoát nghèo và gần như bị loại khỏi đời sống dân chủ.
Lao động bấp bênh: Vòng lặp nghèo đói và mất quyền lên tiếng
Nghiên cứu nhân học của Tiến sĩ Marko Galič đã làm rõ cách mà các công việc tạm bợ đang tạo ra cảm giác bất lực, kiệt quệ và thiếu quyền lực chính trị trong cộng đồng người lao động.
“Công việc bấp bênh không phải là cầu nối đến việc làm ổn định – điều đó hoàn toàn sai. Đa số người tôi phỏng vấn đều chuyển từ công việc bấp bênh này sang công việc bấp bênh khác,” – Galič nói.
Thông qua phỏng vấn chuyên sâu và kinh nghiệm cá nhân làm nhiều việc bán thời gian, Galič ghi lại cuộc sống khốn khó của nhân viên siêu thị, lao công khách sạn, nhân viên fast-food và công nhân kho. Họ làm việc với giờ giấc thất thường, thường xuyên làm thêm không lương, điều kiện thiếu an toàn và nhiều người phải làm 2–3 việc một lúc để đủ sống.
“Tình trạng bấp bênh chiếm trọn cuộc sống của họ. Họ trở thành người quản lý khủng hoảng cho chính gia đình mình – mà cuộc khủng hoảng đó có thể không bao giờ chấm dứt.”
Chuyện đời thật: 10 năm vẫn chờ giờ làm
Sanjay, nhân viên thu ngân siêu thị, cho biết anh đã xin làm giờ cố định trong suốt 10 năm nhưng vẫn bị từ chối.
Fale, một lao công khách sạn người Pasifika với 15 năm kinh nghiệm, chia sẻ:
“Không có giờ làm cố định. Gia đình không thể sống với mức thu nhập đó, nhất là khi chi phí ngày càng tăng.”
Penina, sinh viên Māori-Pasifika 22 tuổi, làm cho một chuỗi fast-food toàn cầu:
“Tôi chỉ ngủ được 2 tiếng mỗi đêm rồi phải đi học sớm. Làm từ 5 giờ chiều đến 12:30 đêm, về nhà lúc 1 giờ sáng, học bài, ngủ rồi lại đi học tiếp.”
Công việc bấp bênh làm suy yếu dân chủ
Galič cho biết sự bấp bênh không chỉ duy trì đói nghèo mà còn hủy hoại sức khỏe tinh thần, phá vỡ đời sống gia đình và bóp nghẹt sự tham gia chính trị.
“Khi bạn làm ba công việc, bạn sẽ không có thời gian đi bầu cử hay tham gia họp cộng đồng. Bất ổn trở thành công cụ kiểm soát cuộc sống.”
Công đoàn và chuyên gia kêu gọi thay đổi
Shanna Olsen-Reeder, Tổng thư ký Công đoàn Unite, cho biết hàng trăm trường hợp giống như vậy vẫn diễn ra mỗi ngày:
“Làm hai việc, vừa học vừa chăm sóc gia đình – thì đi bỏ phiếu đâu còn là ưu tiên. Tham gia dân chủ là điều không thực tế với nhiều người.”
Etevise Ioane từ công đoàn E tū kêu gọi hành động tập thể:
“Chúng tôi chứng kiến điều này mỗi ngày. Muốn thay đổi thật sự, chúng ta cần sức mạnh tập thể: tham gia công đoàn, cộng đồng, nhà thờ – để cùng nhau đấu tranh vì công bằng.”
Auckland Council đang làm gì?
Hội đồng Thành phố Auckland cho biết đã tăng chi tiêu với các doanh nghiệp Māori và Pasifika – từ 5.37% năm tài khóa 2023 lên 6.53% trong năm 2025, nhưng vẫn chưa có chính sách yêu cầu nhà cung cấp đảm bảo công việc ổn định và công bằng.
Ông Richard Jarrett, Giám đốc Dịch vụ Chung, cho biết đang xem xét triển khai Bộ Quy tắc ứng xử dành cho nhà cung cấp và mở rộng tiêu chí “việc làm công bằng” trong đấu thầu.
Giải pháp: Lương sống được và giờ làm đủ sống
Tiến sĩ Galič cho rằng nguồn gốc của tình trạng bấp bênh bắt nguồn từ lịch sử chiếm đoạt thuộc địa và các chính sách đẩy rủi ro về phía người lao động.
Olsen-Reeder kết luận:
“Chúng ta cần một thay đổi xã hội mạnh mẽ, và cách đơn giản nhất là trả lương đủ để sống đàng hoàng.
Hãy đảm bảo người lao động có số giờ làm đủ sống để không phải vật lộn với nhiều công việc một lúc.”
Theo 1news.co.nz – Noo Thuyen