Hội đồng Quận Gisborne (Gisborne District Council) vừa thông qua chính sách mở rộng khu vực cấm hút thuốc và vape ra toàn bộ trung tâm thành phố, nhằm ngăn chặn “dịch bệnh” sử dụng vape đang lan rộng trong giới trẻ tại khu vực Tairāwhiti – nơi có tỷ lệ hút thuốc cao nhất New Zealand.
Biển báo cấm hút thuốc và cấm hút thuốc lá điện tử tại Hoa Kỳ. (ảnh lưu trữ) (Nguồn: istock.com)Tairāwhiti – Tâm điểm của "dịch vape" trong giới trẻ
Theo dữ liệu từ National Public Health Services:
• Tỷ lệ học sinh thường xuyên sử dụng vape tại Gisborne đã tăng từ 1,6% năm 2015 lên đỉnh điểm 36% năm 2022, giảm nhẹ xuống 26,6% vào năm 2023.
• 54,7% học sinh từng thử vape ít nhất một lần trong đời (so với chỉ 25% vào năm 2015).
• Thanh thiếu niên Māori có tỷ lệ sử dụng vape cao vượt trội (37%) so với nhóm dân tộc châu Âu và khác (14,4%).
Chính sách mở rộng: CBD cũng sẽ cấm hút thuốc và vape
Tại cuộc họp Ủy ban Tairāwhiti Bền vững vào thứ Năm, hội đồng đã thống nhất:
• Mở rộng chính sách không khói thuốc để bao gồm cả thuốc lá điện tử (vape).
• Trung tâm thương mại thành phố (CBD) sẽ chính thức trở thành khu vực không hút thuốc và không sử dụng vape.
• Các khu vực cấm khác bao gồm sân chơi, công viên, bãi biển, sân thể thao, không gian công cộng ngoài trời quanh các tòa nhà và sự kiện do hội đồng tổ chức hoặc tài trợ.
Mặc dù chính sách này không có hiệu lực pháp lý bắt buộc, nhưng theo bà Charlotte Knight, giám đốc kế hoạch chiến lược của hội đồng, nó là một tuyên bố về giá trị cộng đồng và không yêu cầu tham vấn công khai.
Phản ứng trái chiều từ các nghị viên
• Phó Thị trưởng Josh Wharehinga cho rằng việc đưa vape vào chính sách là "một tín hiệu đúng đắn gửi đến cộng đồng".
• Nghị viên Debbie Gregory thì băn khoăn liệu đây có phải là việc thuộc thẩm quyền của hội đồng hay nên để chính phủ trung ương quản lý.
• Nghị viên Rawinia Parata phản đối nhẹ, cho rằng chính sách như vậy chỉ khiến giới trẻ giấu việc sử dụng.
• Nghị viên Colin Alder, từng là người nghiện thuốc, chia sẻ:
“Các công ty thuốc lá đang hả hê vì tiếp tục thu lợi từ nghiện ngập. Tôi chỉ ước có thể lấy lại số tiền đã chi cho thuốc lá – kèm cả lãi suất.”
• Nghị viên Teddy Thompson chỉ ra rằng New Zealand đang tụt hậu so với Úc, nơi vape có hương vị bị giới hạn và chỉ được bán tại nhà thuốc.
Chính sách mang tính biểu tượng – Người dân sẽ “tự giám sát”
Thị trưởng Rehette Stoltz khẳng định, dù không có cơ chế xử phạt cụ thể, cộng đồng sẽ tự điều chỉnh hành vi:
“Năm 2018, khi chúng tôi ra chính sách không hút thuốc, ai cũng hỏi ai sẽ kiểm soát? Nhưng thực tế là dần dần, người dân tự thay đổi. Giờ thì không ai hút thuốc ở những nơi từng cho phép nữa.”
Bà cho rằng đây là cách hội đồng gửi thông điệp về những giá trị cộng đồng, đặc biệt là không gian an toàn, lành mạnh cho trẻ em:
“Chúng ta không nên dùng chính sách để làm nhục người hút thuốc – mà là hỗ trợ họ thay đổi.”
Chi phí cập nhật chính sách và biển báo gần như không đáng kể
• Chi phí cập nhật website và biển báo mới rất thấp, theo người phát ngôn của hội đồng.
• Một phần có thể được tài trợ từ Bộ Y tế và các bên liên quan.
Website chính thức của hội đồng sẽ được cập nhật trước ngày 1 tháng 9 để truyền thông rộng rãi thay đổi chính sách.
Không có hội đồng nào ở New Zealand cấm hút thuốc bằng quy định pháp lý
Báo cáo của hội đồng cho biết:
• Hiện không có hội đồng nào tại New Zealand ban hành quy định có hiệu lực pháp lý về việc cấm hút thuốc/vape.
• Whanganui District Council từng có lệnh cấm như vậy nhưng đã thu hồi vì khó thực thi, chuyển sang chính sách tự nguyện, giống như Gisborne hiện nay.
Theo 1news.co.nz – Khoa Tran