Hệ thống xếp hạng sức khỏe (Health Star Rating) ra mắt cách đây 10 năm và miễn phí tham gia, nhưng vì mang tính tự nguyện nên các sản phẩm có điểm thấp thường không hiển thị nhãn. Các nhóm y tế công cộng đang kêu gọi chính phủ Úc và New Zealand nhanh chóng bắt buộc áp dụng nhãn xếp hạng này trên tất cả thực phẩm.
Hệ thống do các bộ trưởng thực phẩm của Úc và New Zealand cùng giám sát, dựa trên thang điểm từ 0,5 đến 5 sao, tính toán theo hồ sơ dinh dưỡng tổng thể của sản phẩm (lượng đường, muối, chất béo, chất xơ, protein, trái cây, rau, hạt, họ đậu…). Hiện tại, yếu tố thực phẩm siêu chế biến chưa được đưa vào, nhưng đang được chính phủ Úc xem xét trong quá trình rà soát Hướng dẫn Dinh dưỡng.
Tiến sĩ Alexandra Jones (Viện Sức khỏe Toàn cầu George) cho biết, do chương trình mang tính tự nguyện nên các sản phẩm có điểm cao xuất hiện nhiều hơn, tạo ra bức tranh “méo mó” vì thiếu những sản phẩm điểm thấp. Nghiên cứu của viện cho thấy: 60% sản phẩm đạt 5 sao hiển thị nhãn, trong khi chỉ 16% sản phẩm có 0,5 sao và 24% sản phẩm đạt 3 sao trở xuống công khai xếp hạng.
Bà Jones dẫn kinh nghiệm Úc bắt buộc ghi nhãn nguồn gốc sản phẩm để chứng minh thay đổi nhãn thực phẩm diện rộng hoàn toàn khả thi nếu có luật. Bà đề nghị bỏ ảnh hưởng của ngành công nghiệp khỏi quá trình chấm điểm để tăng niềm tin.
Nghiên cứu đăng trên Journal of the Royal Society of New Zealand tháng 3/2024 cho thấy, việc áp dụng bắt buộc hệ thống ở New Zealand có thể mang lại thêm 24.300 năm sống điều chỉnh theo sức khỏe (HALYs) và tiết kiệm cho hệ thống y tế 568 triệu NZD, nhờ các nhà sản xuất cải thiện công thức để đạt điểm cao hơn. Tuy nhiên, so với các biện pháp mạnh khác như trợ giá rau củ quả kết hợp thuế đường, lợi ích vẫn còn hạn chế.
Bà Magriet Raxworthy, Giám đốc Dietitians Australia, nhấn mạnh cần kết hợp giáo dục cộng đồng và bắt buộc ghi nhãn. Bà cho rằng hệ thống sao sức khỏe là công cụ đơn giản, giúp người tiêu dùng vượt qua sự rối rắm khi đọc nhãn dinh dưỡng, trong bối cảnh thông tin sức khỏe thường xuyên mâu thuẫn và khoa học dinh dưỡng liên tục thay đổi.
“Cho tới khi bắt buộc, người tiêu dùng vẫn sẽ khó đưa ra lựa chọn đúng đắn,” bà nói.
Theo rnz.co.nz – Noo Thuyen