Chính phủ New Zealand vừa cắt giảm nghiêm trọng chính sách công bố thông tin khí hậu (Climate-Related Disclosures - CRD) – một chương trình từng được quốc tế ca ngợi là tiên phong toàn cầu và mới chỉ vài tháng trước còn được nước này trình bày trước Liên Hợp Quốc như minh chứng cho “tiến bộ đáng kể trong hành động khí hậu”.
Một cột khói bốc lên trời từ ống khói của một nhà máy công nghiệp tại Copenhagen, Đan Mạch. Ảnh: Được cung cấp/Unsplash - Mudit Agarwal🌏 Từ biểu tượng tiên phong thành bước lùi gây tranh cãi
Chính sách CRD được chính phủ Lao động - Xanh ban hành năm 2021, biến New Zealand trở thành quốc gia đầu tiên bắt buộc ngân hàng, công ty bảo hiểm và doanh nghiệp niêm yết lớn phải báo cáo công khai rủi ro khí hậu ảnh hưởng đến hoạt động tài chính.
Mục tiêu của luật là tích hợp rủi ro khí hậu vào các quyết định đầu tư, tín dụng và kế toán doanh nghiệp, chứ không chỉ là thông tin trong các báo cáo bền vững.
Khi bắt đầu có hiệu lực năm 2023, chính sách được xem là hình mẫu minh bạch hàng đầu thế giới.
Những báo cáo đầu tiên công bố đầu năm 2024 giúp nhà đầu tư xác định doanh nghiệp nào thực sự sẵn sàng cho một tương lai nóng lên và rủi ro hơn.
💸 Doanh nghiệp phàn nàn chi phí quá cao, chính phủ “giảm tải” luật
Tuy nhiên, ngay sau đó, nhiều doanh nghiệp cho rằng chính sách quá phức tạp và tốn kém.
Công ty Turners Automotive tiết lộ báo cáo dài 7 trang đầu tiên tốn khoảng 1 triệu NZD để xây dựng hệ thống theo dõi phát thải trọn vòng đời của từng chiếc xe bán ra.
Một số doanh nghiệp khác so sánh rằng quy định này khắt khe hơn nhiều so với Úc, khiến họ lo ngại bị truy tố nếu công bố sai thông tin.
Trong khi đó, nhiều công ty nhỏ hơn chi ít hơn nhiều – dưới 200.000 NZD – nếu tự thực hiện nội bộ.
Trước làn sóng phản ứng, Bộ Doanh nghiệp, Đổi mới và Việc làm (MBIE) đã mở tham vấn sửa đổi vào cuối năm 2024, cho rằng chi phí triển khai là quá lớn.
🧾 Chính phủ giảm hơn nửa số doanh nghiệp phải công bố thông tin khí hậu
Đến đầu năm 2025, các bộ trưởng đã chốt kế hoạch thu hẹp quy mô chính sách.
Theo đề xuất mới công bố hôm nay, ngưỡng vốn hóa thị trường bắt buộc báo cáo được tăng từ 60 triệu NZD lên 1 tỷ NZD.
Ngoài ra, toàn bộ 22 công ty quản lý quỹ đầu tư và KiwiSaver được miễn trừ hoàn toàn.
Kết quả là chỉ còn 76 tổ chức phải báo cáo, giảm mạnh so với 164 tổ chức ban đầu.
Bộ trưởng Thương mại và Các vấn đề Người tiêu dùng Scott Simpson cho biết động thái này nhằm “hỗ trợ tăng trưởng doanh nghiệp và thị trường vốn New Zealand”.
Ông nói:
“Mục tiêu ban đầu của luật là đúng đắn, nhưng quy định quá nặng nề, trở thành rào cản cho doanh nghiệp niêm yết mới.”
🌱 Giới môi trường chỉ trích: “Bước lùi ngắn hạn, hậu quả dài hạn”
Jessica Palairet, Giám đốc điều hành Lawyers for Climate Action NZ, chỉ trích quyết định này là “thiển cận”:
“New Zealand từng dẫn đầu thế giới với luật công bố thông tin khí hậu đầu tiên năm 2022. Giờ đây, chúng ta lại trở thành quốc gia đầu tiên làm suy yếu chính sách này – chỉ sau hai năm áp dụng, mà không có bằng chứng thuyết phục.”
Bà cho rằng chính phủ đang coi tính minh bạch là trở ngại cho tăng trưởng, khiến New Zealand tụt hậu so với các đối tác lớn như Úc và mất uy tín quốc tế trong cam kết giảm phát thải.
Trớ trêu: New Zealand vừa ca ngợi chính sách này tại Liên Hợp Quốc
Quyết định “rút lui” này diễn ra chỉ vài tháng sau khi chính phủ ca ngợi chính sách CRD trong Báo cáo minh bạch hai năm một lần gửi Liên Hợp Quốc (UN Biennial Transparency Report) – một phần trong nghĩa vụ của Hiệp định Paris.
Theo tài liệu mà RNZ thu được theo Đạo luật Thông tin Chính thức (OIA), CRD được liệt kê đầu tiên trong danh sách “thành tựu đáng kể” của New Zealand.
Báo cáo khẳng định chính sách này “giúp phân bổ vốn hiệu quả hơn để hỗ trợ quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế phát thải thấp.”
Nay, cùng thời điểm báo cáo đó được gửi đi, chính phủ lại âm thầm chuẩn bị kế hoạch rút bớt nghĩa vụ báo cáo, gây phản ứng mạnh từ các tổ chức môi trường và giới đầu tư xanh.
Theo rnz.co.nz – Noo Thuyen