New Zealand có thể hưởng lợi nếu tham gia kế hoạch của Australia xây dựng “bức tường máy bay không người lái” (drone wall) nhằm ngăn chặn ảnh hưởng quân sự của Trung Quốc trong khu vực.
Một máy bay không người lái Ghost Bat của Không quân Hoàng gia Úc (RAAF) được trưng bày vào ngày công khai đầu tiên của Triển lãm hàng không quốc tế Úc vào ngày 28 tháng 3 năm 2025. Ảnh: Paul Crock / AFPTheo chuyên gia phân tích quốc phòng Malcolm Davis từ Viện Chính sách Chiến lược Australia (ASPI), Ukraine là nguồn cảm hứng cho ý tưởng về một “bức tường” lớn hơn nhiều, gồm ba lớp máy bay không người lái trên không và trên biển.
“Nếu New Zealand có thể bổ sung một lớp vào hệ thống máy bay không người lái của Australia, điều đó sẽ rất hữu ích,” ông Davis nói.
“Trong trường hợp Trung Quốc thiết lập hiện diện quân sự ở khu vực Tây Nam Thái Bình Dương, việc New Zealand tham gia sẽ giúp hai nước phối hợp hiệu quả hơn để bảo vệ lợi ích chung.”
Ba lớp máy bay không người lái – từ bầu trời tới mặt biển
Lớp ngoài cùng, có tầm hoạt động lên đến 2.800 km ngoài khơi, có thể sử dụng máy bay không người lái Ghost Bat do Boeing sản xuất.
Mỗi chiếc Ghost Bat có giá hơn 10 triệu đô la Úc, tuy đắt hơn nhiều so với các mẫu máy bay tự chế ở Ukraine, nhưng rẻ hơn 10 lần so với tiêm kích F-35, và được trang bị hệ thống cảm biến tiên tiến.
Đằng sau lớp này là tầng máy bay không người lái đánh chặn giá rẻ hơn, có nhiệm vụ ngăn chặn các mối đe dọa vượt qua lớp Ghost Bat, hoạt động chủ yếu trên biển Arafura và Timor.
“Đây sẽ là trụ cột chính của ‘bức tường máy bay không người lái’, sử dụng các nền tảng giá rẻ, dùng một lần, nhưng được sản xuất hàng loạt,” Davis cho biết.
Chính phủ Australia đã đầu tư 1 tỷ đô la Úc để phát triển Ghost Bat, tạo ra hàng trăm việc làm và thử nghiệm khả năng hoạt động phối hợp cùng máy bay chiến đấu có người lái.
“Không có lý do gì mà New Zealand không thể đầu tư vào chương trình Ghost Bat để khôi phục năng lực chiến đấu trên không, thay vì phải mua các tiêm kích F-35 đắt đỏ,” Davis gợi ý.
Răn đe thay vì khiêu khích Trung Quốc
Ông Davis cho rằng “bức tường drone” có thể kết nối linh hoạt với hệ thống của Mỹ, vốn đang phát triển chương trình ‘Replicator’ nhằm triển khai hàng nghìn máy bay không người lái ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Tuy chương trình của Mỹ gặp trở ngại, Lầu Năm Góc hiện đang đẩy nhanh việc thử nghiệm và huấn luyện hàng trăm mẫu drone nội địa.
“Chúng ta cần các hệ thống có thể hoạt động tương thích với Mỹ, Nhật Bản và các đồng minh khác, đặc biệt trong việc chia sẻ dữ liệu và chỉ huy điều khiển,” ông nói.
Theo Davis, mục tiêu không phải là gây hấn:
“Không ai nói về việc tấn công tàu Trung Quốc trong thời bình, nhưng chúng ta cần khả năng giám sát và bảo vệ lợi ích quốc gia khi cần thiết. Đây chính là lúc đầu tư mạnh vào các hệ thống tự động như drone trở nên cấp bách.”
Drone – ưu tiên chiến lược số 2 của New Zealand
Theo Chiến lược công nghiệp quốc phòng mới của New Zealand, máy bay không người lái được xếp thứ hai, chỉ sau ngành không gian, trong ba lĩnh vực trọng yếu.
Lực lượng Phòng vệ New Zealand (NZDF) và Cơ quan Không gian đang chuẩn bị “bản tuyên bố nền tảng” về hệ thống drone và chống drone, đồng thời mời thầu dự án thiết lập chương trình tăng tốc công nghệ quốc phòng – tương tự mô hình của Australia.
“Nhiều sáng kiến tiềm năng từ khu vực dân sự đang bị bỏ lỡ. Chương trình tăng tốc công nghệ này sẽ giúp kết nối, thử nghiệm và tích hợp nhanh các giải pháp mới vào năng lực quốc phòng,” tài liệu mời thầu nêu rõ.
Davis nhấn mạnh, drone không thay thế mà bổ sung cho các hệ thống truyền thống. Australia dự định mua tàu hộ tống lớp Mogami của Nhật Bản, trong khi New Zealand cũng đang đàm phán với Tokyo.
“Chúng ta đang nói đến việc phối hợp các lực lượng trên không, trên biển, dưới biển và cả trong không gian – với sự hỗ trợ từ vệ tinh,” Davis giải thích.
“Sức mạnh số lượng” là chìa khóa
Ông cho biết Ukraine đang dùng drone nhỏ, giá rẻ nhưng hiệu quả cao:
“Mục tiêu là đạt được khối lượng lớn với chi phí thấp. Chính ‘sức mạnh số lượng’ mới là yếu tố quyết định.”
Davis kết luận:
“Nếu chúng ta có thể sản xuất drone nhanh, rẻ và với số lượng lớn, thì Australia, New Zealand, Mỹ và các đồng minh sẽ có thể tăng cường đáng kể năng lực phòng thủ trước mối đe dọa từ Trung Quốc. Hiện tại, chúng ta chỉ mới ở giai đoạn khởi đầu của quá trình này.”
Theo rnz.co.nz – Khoa Tran